tag:blogger.com,1999:blog-35158407301710681942024-02-21T07:38:15.990-08:00gurpreetਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਅਜਿਹੀ ਥਾਂ ਜਿਥੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ ਹੈ @ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.comBlogger145125tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-75952665874322893572016-06-13T20:26:00.001-07:002016-06-13T20:26:19.184-07:00ਓਕ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
ਓਕ<br />
ਪਹਿਲਾ ਭਾਂਡਾ<br />
ਤੇਹ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਰਾਹ<br />
ਨਦੀ ਦਾ ਆਲਣਾ<br />
<br />
ਭਾਈ ਘਨੱਈਏ ਨੂੰ ਦੀਂਹਦਾ<br />
ਹਰ ਮੁਖ ਗੁਰੂ ਦਾ<br />
<br />
ਕੀਮਾ ਮਲਕੀ ਦੀ ਗਾਥਾ<br />
ਦਾ ਮਗਲਾਚਰਣ </div>
Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-42525555941621974822014-01-28T01:21:00.000-08:002014-01-28T01:21:41.192-08:00ਪੁਸਤਕ ਮੇਲਾ ਮਾਨਸਾ ----ਕਿਤਾਬਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸਾਜ਼ ਨੇ …<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
ਮਾਨਸਾ ਸ਼ਹਿਰ ਕਲਮਾਂ ਦਾ
ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ, ਰੰਗਾਂ ਤੇ ਰੰਗਕਰਮੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ ।ਕਿੰਨੀਆਂ ਹੀ ਸਾਹਿਤਕ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ
ਆਏ ਦਿਨ ਰੂਬਰੂ , ਨਾਟਕ , ਬੈਠਕਾਂ ਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਸਮਾਗਮ ਕਰਵਾਉਂਦੀਆਂ
ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ।ਇਸੇ ਹੀ ਲੜੀ ਵਿਚ ਮਾਨਸਾ ਦੇ ਲੇਖਕ-ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਰਲ਼ ਕੇ ਮਹਰੂਮ ਲੇਖਕ ਰਾਮ
ਸਿੰਘ ਚਾਹਲ, ਦਰਸ਼ਨ ਮਿਤਵਾ ਤੇ ਦੇਵਨੀਤ ਦੀ ਯਾਦ ਨੂੰ ਸਮਰਪਤਿ ਸਥਾਨਿਕ ਮਾਤਾ ਸੁੰਦਰੀ
ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਗਰਲਜ਼ ਕਾਲਜ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿਚ ਦੋ ਰੋਜ਼ਾ ਪੁਸਤਕ ਮੇਲੇ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ।
ਡਾ.ਕੁਲਦੀਪ ਦੀਪ ਦਾ ਇਹ ਸੁਪਨਾ ਉੱਘੇ ਨਾਟਕਕਾਰ ਅਜਮੇਰ ਔਲਖ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਵਿਚ
'ਪੁਸਤਕ ਮੇਲਾ ਕਮੇਟੀ' ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਸਦਕਾ ਸਾਕਾਰ ਹੋਇਆ ।ਇਸ ਕਮੇਟੀ ਵਿਚ
ਜਸਬੀਰ ਢੰਡ, ਹਰਿਭਜਨ ਸਿੱਧੂ, ਦਰਸ਼ਨ ਜੋਗਾ , ਬਲਵੰਤ ਭਾਟੀਆ, ਬਲਜੀਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ,ਅਵਤਾਰ
ਖਹਿਰਾ ,ਹਰਦੀਪ ਸਿੱਧੂ,ਰਾਜ ਜ਼ੋਸ਼ੀ , ਪ੍ਰੋæ ਸੁਪਨਦੀਪ ਕੌਰ, ਜਸਵੀਰ ਕੌਰ ਨੱਤ ,ਗੁਰਨੈਬ
ਮੰਘਾਣੀਆਂ, ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਸੁੱਖੀ ਤੇ ਮੈਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸਾਂ ।ਪੁਸਤਕ ਮੇਲੇ ਵਿਚ 18 ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕਾਂ ਨੇ
ਆਪਣੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਤਿ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਵਿਚ ਉੱਘੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਸੰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ
ਆਪਣੀ ਇਕੱਲੀ ਪੁਸਤਕ ' ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਰੰਗ' ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ । ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ,
ਕੈਲੀਗ੍ਰਾਫੀ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਦੀ ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਪੂਰੇ ਮੇਲੇ 'ਚ ਖਿੱਚ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣੀ ਰਹੀ
।ਮਾਨਸਾ-ਵਾਸੀਆਂ ਲਈ ਐਨੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਇਕੋ ਥਾਂ 'ਤੇ ਦੇਖਣ ਦਾ ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਮੌਕਾ ਸੀ ।
ਪਾਠਕਾਂ ਨੇ ਦਿਲ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਇਹਨਾਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਤੇ ਬਟੂਏ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਖਰੀਦਿਆ
।ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਕਰੀਬ ਅੱਠ ਲੱਖ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿਕੀਆਂ ।ਇੱਥੇ ਇਹ ਗੱਲ ਮੇਰੇ ਮਨ
'ਚ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਆ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕਾਂ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ ਉਵੇਂ ਉਹਨਾਂ
ਨੂੰ ਲੇਖਕਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਸੋਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।<br /><br />ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਕੇਂਦਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ
ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਡਾ. ਚਮਨ ਲਾਲ ਨੇ ਮੁੱਖ ਵਕਤਾ ਵਜੋਂ ਭਾਗ ਲੈਂਦਿਆਂ 'ਕਿਤਾਬ ਦੀ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਸਾਰਥਿਕਤਾ' ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਿਆਂ ਨਿੱਗਰ ਸਭਿਆਚਾਰ ਸਿਰਜਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ।
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਸਹਾਰੇ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ
ਕੀਤਾ । ਇਸ ਮੌਕੇ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਸੁਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਾਟਕਕਾਰ ਤੇ ਆਲੋਚਕ ਡਾæ ਸਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ
ਵਰਮਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜੀਵਨ ਵਿਚੋਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਦੇ ਕੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨਾਲ
ਜੁੜਨ ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਬਿਹਤਰ ਰਾਹ ਤਲਾਸ਼ਣ ਦੀ ਸੇਧ ਦਿੱਤੀ ।ਮੇਲੇ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਡਾæ
ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ ਨੇ ਕੀਤਾ । ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹਿਮਾਨ ਵਜੋਂ ਕਾਲਜ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਡਾ.
ਇੰਦਰਜੀਤ ਕੌਰ ਦਿਉਲ ਅਤੇ ਡਾæ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ ਨੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ
ਦਰਸਾਉਂਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਿਤਾਬਾਂ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਜਿਉਣ-ਜੋਗਾ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਕਿਤਾਬਾਂ
ਮਨੁੱਖ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਦੀਆਂ ਦੋਸਤ ਹਨ ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਦੁੱਖ-ਸੁੱਖ ਵਿਚ ਸਾਥ ਦਿੰਦੀਆਂ
ਹਨ ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਕਲਾ ਮੰਚ ਵੱਲੋਂ ਦਰਸ਼ਨ ਮਿਤਵਾ ਦਾ ਲਿਖਿਆ ਤੇ ਸੁਰਜੀਤ ਗਾਮੀ
ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤਿ ਕੀਤਾ ਨੁਕੜ-ਨਾਟਕ 'ਕੁਰਸੀ ਨਾਚ ਨਚਾਏ' ਖੇਡਿਆ ਗਿਆ ਜਿਸ ਵਿਚ ਤਰਸੇਮ
ਪਸਰੀਚਾ , ਤਰਸੇਮ ਰਾਹੀ ਅਤੇ ਜਗਦੀਸ਼ ਮਿਸਤਰੀ ਨੇ ਆਪੋ-ਆਪਣੀ ਖੂਬਸੂਰਤ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ।<br /><br />ਦੂਜਾ
ਦਿਨ ਪਹਿਲੇ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਗਹਿਮਾ-ਗਹਿਮੀ ਵਾਲਾ ਸੀ ।ਜਿੱਥੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਕੂਲਾਂ-ਕਾਲਜਾਂ ਦੇ
ਅਧਿਆਪਕ , ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ 'ਚੋਂ ਆਏ ਪਾਠਕ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇਖਣ ਤੇ ਖਰੀਦਣ
'ਚ ਰੁੱਝੇ ਹੋਏ ਸਨ ਉੱਥੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਹਿਬੂਬ ਕਵੀਆਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਵਿਚ ਵੀ ਅੱਖਾਂ ਵਿਛਾਈ
ਬੈਠੇ ਸਨ ।ਸਰੋਤਿਆਂ ਦੀ ਭੀੜ ਸਾਹਮਣੇ ਸੈਮੀਨਾਰ ਰੂਮ ਛੋਟਾ ਪੈ ਗਿਆ ਤੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਹੀ
ਕਵੀ-ਦਰਬਾਰ ਅਤੇ ਰੂ ਬ ਰੂ ਸਮਾਗਮ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਆਕਾਸ਼ ਹੇਠ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ।ਚਰਚਿਤ
ਸ਼ਾਇਰਾ ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਹੇਠ ਹੋਏ ਕਵੀ-ਦਰਬਾਰ ਵਿਚ ਜਸਵੰਤ ਜ਼ਫਰ ,
ਗੁਰਤੇਜ ਕੋਹਾਰਵਾਲਾ , ਵਿਜੇ ਵਿਵੇਕ , ਧਰਮ ਕੰਮੇਆਣਾ, ਤਰਸੇਮ, ਸੁਰਿੰਦਰਪ੍ਰੀਤ ਘਣੀਆਂ
,ਸਤੀਸ਼ ਗੁਲਾਟੀ , ਨੀਤੂ ਅਰੋੜਾ ,ਤਰਸਪਾਲ ਕੌਰ, ਜਸਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਸੱਗੂ ਤੇ ਪ੍ਰੀਤੀ ਸ਼ੈਲੀ
ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜ ਸੌ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੇ ਸਾਹ ਰੋਕ ਕੇ ਸੁਣਿਆ ।ਸੁਖਵਿੰਦਰ
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਭਾਸ਼ਣ ਦੀ ਥਾਂ ਆਪਣੀਆਂ ਦੋ ਗਜ਼ਲਾਂ ਤੇ ਮਾਂ-ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਸਮਰਪਤਿ
ਆਪਣੀ ਇਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਬੋਲੀ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ :<br /><br />ਖਾਣ ਨੂੰ ਤੈਨੂੰ ਖੀਰ ਦੇਊਂਗੀ<br /><br />ਨਾਲ ਪਕਾ ਦੂੰ ਪੂੜਾ<br /><br />ਬੈਠਣ ਨੂੰ ਤੈਨੂੰ ਕੁਰਸੀ ਦੇਊਂਗੀ<br /><br />ਸੌਣ ਨੂੰ ਲਾਲ ਪੰਘੂੜਾ<br /><br />ਲਾ ਕੇ ਤੇਲ ਤੇਰੇ ਵਾਹ ਦਿਊਂ ਬੋਦੇ<br /><br />ਸਿਰ 'ਤੇ ਕਰ ਦਿਊਂ ਜੂੜਾ<br /><br />ਜੇ ਮੇਰਾ ਪੁੱਤ ਬਨਣਾ<br /><br />ਲਿਖ ਕੇ ਦਿਖਾ ਦੇ ਊੜਾ<br /><br />ਇਸ
ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਦਮਸ਼੍ਰੀ ਡਾæ ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਰੂ ਬ ਰੂ ਹੋਏ । ਇਹਨਾਂ ਦੀ
ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਗੁਰਭਜਨ ਗਿੱਲ ਨੇ ਆਪਣੇ
ਕਾਵਿਕ-ਅੰਦਾਜ ਵਿਚ ਕਰਵਾਈ । ਪਾਤਰ ਹੁਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਿਰਜਣ-ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ
ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਪੜਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਝੇ ਕਰਦਿਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਦੋ ਚਰਚਿਤ ਕਵਿਤਾਵਾਂ 'ਆਇਆ ਨੰਦ
ਕਿਸ਼ੋਰ' ਅਤੇ 'ਅਰਦਾਸ' ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਝ ਗਜ਼ਲਾਂ ਦੇ ਸ਼ਿਅਰ ਵੀ ਸੁਣਾਏ । ਉਹਨਾਂ ਭਰਵੇਂ
ਇਕੱਠ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਨਸਾ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਵਿਤਾ ਸੁਨਣੀ ਵੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ।
ਪਾਤਰ ਹੁਰਾਂ ਨੂੰ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਾਠਕਾਂ ਨੇ ਵੀ ਸਵਾਲ ਕੀਤੇ
।ਜਿਉਂ ਹੀ ਰੂ ਬ ਰੂ ਸਮਾਗਮ ਸਮਾਪਤ ਹੋਇਆ ਪਾਠਕਾਂ ਪ੍ਰਸੰਸਕਾਂ ਨੇ ਪਾਤਰ ਹੁਰਾਂ ਨਾਲ
ਫੋਟੋਆਂ ਖਿੱਚਵਾਉਣ ਲਈ ਧਾਵਾ ਬੋਲ ਦਿੱਤਾ ।ਕਵੀ ਵੀ ਐਕਟਰਾਂ ਤੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਵਾਂਙ ਹੀ
ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ,ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਦੇਖਿਆ ।ਸੁਖਨਸਾਰ, ਤੇਜਿੰਦਰ, ਸੰਤੋਖ ਸਾਗਰ ਤੇ ਸੁਰੇਸ਼
ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੈਮਰਾਮੈਨ ਇਸ ਮੌਕੇ ਮੌਜੂਦ ਸਨ ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਖੂਬਸੂਰਤ
ਪਲਾਂ ਨੂੰ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਕੈਮਰਿਆਂ ਵਿਚ ਸਾਂਭਿਆ ।ਇਸੇ ਦਿਨ ਆਥਣ ਵੇਲੇ ਪਰਮਜੀਤ ਕੱਟੂ ਦੀ
ਲਿਖੀ ਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤਿ ਕੀਤੀ ਲਘੂ-ਫਿਲਮ 'ਅੱਡਾ-ਖੱਡਾ' ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਗਈ ।ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ
ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਮ ਹੋ ਗਈਆਂ ।<br /><br />ਪੁਸਤਕ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਚਿਤਰਕਾਰ ਅਮਰਜੀਤ
ਬਠਿੰਡਾ , ਇੰਦਰਜੀਤ ਚਿਤਰਕਾਰ , ਬਲਰਾਜ ਬਰਾੜ, ਹਰਜਿੰਦਰ ਤੇ ਤੇਜਿੰਦਰ ਮਾਨ ਦੀਆਂ
ਕਿਰਤਾਂ ਵੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਤਿ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ।ਜਿੱਥੇ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ
ਪੈਨਸਲ ਸਕੈੱਚ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਨੇੜੇ ਹੋ ਦੇਖੇ ਉੱਥੇ ਬਲਰਾਜ ਦੇ ਬਾਲ ਪੈੱਨ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ
ਸਕੈੱਚ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦਾ ਭੁਲੇਖਾ ਪਾਉਂਦੇ ਰਹੇ ।ਤੇਜਿੰਦਰ ਮਾਨ ਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਤੇ
ਇੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਤੇਲ ਚਿਤਰ ਵੀ ਖਿੱਚ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਰਹੇ ।ਪੁਸਤਕ ਮੇਲੇ 'ਚ ਘੁੰਮਦਿਆਂ
ਸਫਦਰ ਹਾਸ਼ਮੀ ਦੀਆਂ ਕਾਵਿ-ਸਤਰਾਂ ਬਹੁਤ ਸ਼ਿਦਤ ਨਾਲ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਈਆਂ :<br /><br />ਕਿਤਾਬਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸਾਜ਼ ਨੇ<br /><br />ਜਿਉਣ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ ਨੇ ॥<br /><br />ਪੁਸਤਕ
ਮੇਲਾ ਕਮੇਟੀ,ਮਾਨਸਾ ਨੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਨੂੰ ਜੋੜੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਇਹ
ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਕਿ ਹੁਣ ਇਹ ਮੇਲਾ ਹਰ ਸਾਲ ਭਰਿਆ ਕਰੇਗਾ ।ਪੁਸਤਕ-ਪ੍ਰੇਮੀ ਹਰ ਵਰ੍ਹੇ
ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਕਰਨਗੇ , ਪੜ੍ਹਿਆ ਕਰਨਗੇ ਤੇ ਗੁੜਿਆ ਕਰਨਗੇ । ਆਮੀਨ ।</div>
Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-34582540888238323032013-11-27T21:31:00.001-08:002013-11-27T21:31:52.205-08:00ਉਤਲੇ ਮਨੋਂ ਕੌਣ ਹੱਸ ਖੇਡ ਸਕਦਾ ਹੈ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" Name="Body Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin:0in;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhF7qPA3Kr3lhly3eJH0yoXv_5io34q2sWzZkpXPtEWjPiaqmjpsPTKtU8OHGcJG17f-f1AHrUkEhrZzQV6sE2xV4TFnxvJJQdI4MjvAxvCNRPVnApl18G_u5zshX2jaK3c_Xky0Kk-XUFx/s1600/de.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhF7qPA3Kr3lhly3eJH0yoXv_5io34q2sWzZkpXPtEWjPiaqmjpsPTKtU8OHGcJG17f-f1AHrUkEhrZzQV6sE2xV4TFnxvJJQdI4MjvAxvCNRPVnApl18G_u5zshX2jaK3c_Xky0Kk-XUFx/s320/de.JPG" width="320" /></a></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><br /></span><span style="font-size: 14.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਦੇਵਨੀਤ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਵਾਹ ਵੀਹ ਬਾਈ
ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦਾ ਹੈ , ਉਦੋਂ ਉਹ ਬਿਆਲੀਆਂ ਦਾ ਸੀ ਤੇ ਮੈਂ ਚੌਵੀਆਂ ਦਾ । ਸਬੱਬ ਨਾਲ ਮੈਂ ਬਦਲ ਕੇ
ਇਹਦੇ ਸਕੂਲ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਆ ਗਿਆ । ਇਹ ਅਪਣੇ
ਅਸਲੀ ਨਾਂ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਮਿੰਨੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਨਾਲ ਜੁੜ੍ਹੇ ਲੇਖ
ਲਿਖਦਾ, ਪਹਿਲੇ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇ
ਆਉਂਦਾ । ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਖਤ , ਡਾਇਰੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਗਮੀ ਦੇ ਸਾਹਿਤਕ ਸੱਦਾ-ਪੱਤਰ ਲਿਖਣਾ ਇਹਦਾ ਸ਼ੌਕ
ਸੀ । ਜਿੱਡਾ ਵੱਡਾ ਕਵੀ ਇਹ ਹੁਣ ਹੈ ,ਇਹਨੇ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ । ਅਸੀਂ ਮਿਲੇ ਤਾਂ ਇਹ ਵੀ
ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਰਾਹ ਪੈ ਗਿਆ । ਕਮਾਲ ਇਹ ਹੋਈ ਕਿ ਪਹਿਲੀ ਹੀ ਕਵਿਤਾ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਨਾਗਮਣੀ </span>’<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
ਦੇ ਪੱਤ੍ਰਿਆਂ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇ ਜਾ ਸਜੀ । ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ
ਪ੍ਰੀਤਮ ਦਾ ਚਹੇਤਾ ਕਵੀ ਬਣ ਗਿਆ ਦੇਵਨੀਤ । ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਬੀਮਾਰ , ਮੰਜੇ ਨਾਲ
ਮੰਜਾ ਹੋਈ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਨੂੰ ਮਿਲਨ ਗਏ ਤਾਂ ਉਹ ਵਾਰ ਵਾਰ ਦੇਵਨੀਤ ਨੂੰ ਇਹਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ
ਪੁੱਛੇ , </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਦੇਵਨੀਤ ! ਮੈਂ ਸਮੁੰਦਰ
ਕਦੋਂ ਹੋਵਾਂਗੀ ।</span>”<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਦੇਵਨੀਤ ਛੇਤੀ ਹੀ
ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਸੰਸਾਰ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਿਆ । ਇਸ
ਲੰਮੇ ਸਫਰ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਅਸੀਂ ਲੜੇ-ਭਿੜੇ ,
ਘੁਲੇ-ਮਿਲੇ । ਪਿਆਰ ਈਰਖਾ , ਪੱਖ ਵਿਰੋਧ ਨਾਲੋ ਨਾਲ ਤੁਰਦੇ ਰਹੇ । <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਦੋ ਢਾਈ ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਇਹਨੂੰ ਭੈੜੀ ਖੰਘ ਨੇ
ਘੇਰਿਆ ਤਾਂ ਇਹਦੀਆਂ ਮਹਿਫਲਾਂ ਦੇ ਘੇਰੇ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ
ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਸੀ । ਕਦੇ ਕਦਾਈਂ ਅਸੀਂ ਓਪਰਿਆਂ ਵਾਂਗ ਮਿਲਦੇ ਤੇ ਬਸ । ਇਕ ਦਿਨ ਆਥਣੇ ਸਾਡੇ ਸਾਂਝੇ
ਮਿਤਰ ਅਮਨ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਦੇਵਨੀਤ ਦੇ ਘਰ ਬੁਲਾਇਆ । ਬਿਨ ਕੁਝ ਦੱਸਿਆਂ-ਪੁੱਛਿਆਂ ਮੈਂ ਪੌੜੀਆਂ ਚੜ੍ਹ
ਗਿਆ । ਹੁਣ ਛੱਤ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇ ਝੂਲਾ ਬਣੇ ਵਾਣ ਦੇ
ਮੰਜੇ ਦੀ ਥਾਂ ਸੀਮਿੰਟੀ ਥੜ੍ਹਾ ਸੀ । ਦੇਵਨੀਤ ਖੰਘਦਾ ਚਾਕੂ ਵਾਂਗ ਦੂਹਰਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਅਮਨ
ਨੂੰ ਕੱਲ੍ਹ <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਹੀ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਕਹਿੰਦਿਆਂ ਮੈਂ
ਹਰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਾਂਗ ਡਾਇਗਨੋਜ ਕੀਤਾ , </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
ਤੈਨੂੰ ਟੀ ਬੀ ਹੋ ਗਈ , ਦਵਾਈ ਲੈ ਲਗਾਤਾਰ,ਖਤਰਨਾਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ , ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਵੇਂਗਾ ਦਵਾਈ ਸ਼ੁਰੂ
ਕਰਦਿਆਂ ਹੀ....।</span>”<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਦੇਵਨੀਤ ਨੇ ਖੰਘਦਿਆਂ
ਕਿਹਾ, </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਟੀ ਬੀ ਹੋਊ
ਤੈਨੂੰ....।</span>”<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਮੈਂ ਉਹਦੀ ਆਦਤ ਤੋਂ
ਜਾਣੂ ਸੀ ,ਚੁੱਪ ਰਿਹਾ । ਜਦੋਂ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਲੁਧਿਆਣੇ ਕੈਂਸਰ ਹੋਣ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਤਾਂ ਦੇਵਨੀਤ
ਬੋਲਿਆ , </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਟੀ ਬੀਆਂ ਭਾਵੇਂ ਦੋ ਹੋ
ਜਾਂਦੀਆਂ...।</span>”<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਖੈਰ ਉਹਦੇ ਹੌਸਲੇ ਦੀ
ਦਾਦ ਦੇਣੀ ਬਣਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅਪਣੀ ਇਛਾ ਸ਼ਕਤੀ ਤੇ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਕਰਕੇ ਬੀਮਾਰੀ ਨੂੰ ਢਾਹੀ
ਬੈਠਾ ਹੈ ਤੇ ਮੁੜ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਨ-ਲਿਖਣ ਲੱਗਿਆ ਹੈ । ਮੈਂ ਕਈ ਵਾਰ ਸੋਚਦਾਂ ਜਿਵੇਂ ਇਹਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੇ
ਨਜ਼ਰ ਲਾ ਦਿੱਤੀ ਹੋਵੇ । ਸੇਵਾ-ਮੁਕਤ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੀ ਇਹਦੇ ਅੰਦਰ ਲੋਹੜੇ ਦੀ ਊਰਜਾ ਆ ਗਈ ਸੀ । ਹਰ
ਰਸਾਲੇ ਅਖਬਾਰ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਇਹਦਾ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ
ਛਪਦਾ ਤੇ ਕਿਸੇ ਸਮਾਗਮ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਇਹਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਗੱਲ
ਹੋ ਰਹੀ ਹੁੰਦੀ ਤੇ ਕਿਸੇ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਇਹ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕਵੀ
ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ । ਆਥਣ ਵੇਲੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਮਹਿਫਲ, ਗਈ ਰਾਤ ਖਤਮ ਹੁੰਦੀ ਤੇ ਫਲਸਫੀ
ਦੀਆਂ ਗਲਾਸੀਆਂ ਡੁਲ੍ਹਦੀਆਂ ਭਰਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ । ਦੇਵਨੀਤ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਹੁਸੀਨ ਵਰ੍ਹੇ ਇਹੋ ਹੋਣੇ
।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਭੈੜੀ ਬਿਮਾਰੀ ਸੁਣਦਿਆਂ ਹੀ ਇਹਦਾ ਬੇਟਾ
ਰੂਬੀ ਰਾਤੋ-ਰਾਤ ਲੰਡਨੋਂ, ਮਾਨਸਾ ਆ ਗਿਆ । ਫੈਸਲਾ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਇਹਦਾ ਇਲਾਜ ਮੁੰਬਈ ਤੋਂ ਕਰਵਾਇਆ
ਜਾਵੇ । ਰੂਬੀ ਪੜ੍ਹਿਆ ਵੀ ਉੱਥੋਂ ਤੇ ਕਈ ਵਰ੍ਹੇ ਨੌਕਰੀ ਵੀ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਉਹਨੇ ਅਪਣੇ
ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਫੋਨ ਘੁੰਮਾਏ ਤੇ ਕਈ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨਾਲ ਸਮਾਂ ਲੈ ਲਿਆ । ਮੈਂ ਉਹਨਾ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਣ ਲਈ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਹਾਂ</span>’<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਤੇ ਅਪਣੇ ਦੁਖਦੇ ਪੈਰ ਲਈ ਦਰਦ-ਨਿਵਾਰਕ ਗੋਲੀਆਂ ਜੇਬ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਪਾ ਲਈਆਂ । ਅਗਲੀ ਸਵੇਰ ਅਸੀਂ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ
ਜਹਾਜ਼ ਫੜ੍ਹਿਆ ਤੇ ਦੋ ਘੰਟਿਆਂ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ
ਬੰਬੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ । ਜਹਾਜ਼ ਜਿਵੇਂ ਹਵਾ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ
ਨਹੀਂ ਇਹਦੀ ਖੰਘ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਉਡਿਆ ਹੋਵੇ । ਚਿੱਟਾ
ਪਰਨਾ ਇਹਦੇ ਮੂੰਹ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚੋਂ ਨਿਕਲਦੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ
ਗੜੁੱਚ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ । ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਚੱਲਣ ਵੇਲੇ ਦੇਵਨੀਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ , </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਇਹਨੂੰ ਵੀ ਅਪਣੇ ਦੂਜੇ ਟੂਰਾਂ ਵਾਂਗ ਟੂਰ ਹੀ
ਸਮਝ , ਨਜ਼ਾਰੇ ਨਾਲ ਝੂਟਾ ਲੈਨੇ ਆਂ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ...।</span>”<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਪਰ ਬੰਬੇ ਪਹੁੰਚਦਿਆਂ ਹੀ ਉਹਨੂੰ ਘਬਰਾਹਟ ਹੋਣ ਲੱਗੀ । ਉਹ ਖਿਝਿਆ ਹੋਇਆ
ਸੀ , ਬੀਮਾਰੀ ਦਾ ਭੰਨਿਆਂ ਬੰਦਾ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਚਿਰ ਸਹਿਜ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਅਮਨ ਨੇ ਫੋਨ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇ ਕੋਈ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਤਾਂ ਉਸ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇ ਵੀ ਖਿਝ ਗਿਆ । ਰੂਬੀ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਭੱਜ ਭੱਜ
ਪਵੇ । ਮੈਂ ਕਿਹਾ, </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਮੈਂਨੂੰ ਦੇ ਲੈ
ਜਿਹੜੀਆਂ ਗਾਲਾਂ ਦੇਣੀਆਂ , ਤੇਰਾ ਦੋਸਤ ਆਂ ...ਹੋਰ ਨਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਕਹਿ , ਰੂਬੀ ਤਾਂ ਦੁਖੀ
ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਤਨਾਅ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਵੀ ਹੈ...।</span>”<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਪੂਰੇ ਦਸ ਦਿਨ ਅਸੀਂ ਬੰਬੇ ਰਹੇ । ਦਸ ਦਿਨਾਂ
ਦੀ ਕਥਾ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਸਫਿਆਂ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇ
ਫੈਲ੍ਹ ਸਕਦੀ ਹੈ , ਪਰ ਮੇਰੀ ਇਹ ਸਮਰੱਥਾ ਨਹੀਂ । </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਇਹ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਸੁੱਤਾ
ਨਹੀਂ ਸੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸੌਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ । ਇਹਦੇ ਮਨ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਇਹ ਗੱਲ ਬੈਠ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਸੌਂ ਗਿਆ ਤਾਂ ਮਰ ਗਿਆ । ਇਕ ਰਾਤ ਇਹਦੀ ਅੱਖ
ਲੱਗ ਗਈ ਤਾਂ ਤ੍ਰਭਕ ਕੇ ਉੱਠਦਿਆਂ ਹੀ ਮੇਰੇ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇ
ਵਰ੍ਹ ਪਿਆ , </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਜੇ ਤੂੰ ਮੇਰਾ ਖਿਆਲ ਹੀ
ਨਹੀਂ ਰੱਖਣਾ ਤਾਂ ਨਾਲ ਕਿਉਂ ਆਇਆ ? ਮੈਨੂੰ ਨੀਂਦ ਆ ਗਈ ਸੀ , ਤੂੰ ਸੌਣ ਕਿਉਂ ਦਿੱਤਾ ਮੈਨੂੰ !?
ਤੈਨੂੰ ਪਤੈ<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>! ਜੇ ਮੈਂ ਸੌਂ ਗਿਆ ਤਾਂ ਮਰ ਜੂੰ ?</span>”<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਉਹਦਾ ਸਾਹ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ । ਮੈਂ ਉਹਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣ
ਲੱਗਿਆ , </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਸੌਂ ਕੇ, ਬੀਮਾਰ ਬੰਦਾ
ਠੀਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਮਰਦਾ ਨਹੀਂ ...</span>”<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
ਰੂਬੀ ਕਿਸੇ ਕੈਫੇ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਇੰਟਰਨੈਟ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਭਾਲ ਲਈ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ।
ਬੰਬੇ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਕਦੇ ਰਾਤ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ । ਮੈਂ ਦੇਵਨੀਤ ਨੂੰ
ਕਿਹਾ , </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਜੇ ਸੁੱਤਾ ਪਿਆ ਮਰ ਵੀ
ਜਾਵੇਂ ਤਾਂ ਵੀ ਚੰਗਾ ਈ ਐ , ਸੁੱਤਾ ਪਿਆ ਬੰਦਾ ਤੁਰ ਜਾਵੇ , ਇਸ ਤੋਂ ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਤ ਕੀਹਦੀ ਹੋਊ...।</span>”</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਮੇਰੀ
</span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਡੈੱਡ-ਬੌਡੀ</span>’<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਕਿਵੇਂ ਲੈ ਕੇ ਜਾਵੋਂਗੇ ਮਾਨਸਾ , ਰੂਬੀ ਤਾਂ ਹੈ ਹੀ ਨਿਆਣਾ ਤੇ ਤੂੰ ਵੀ
ਉਹੋ ਜਿਹਾ ਹੀ ਹੈਂ...।</span>”</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੂੰ
ਫਿਕਰ ਨਾ ਕਰ , ਇੱਥੇ ਸਮੁੰਦਰ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ
ਸਿੱਟ ਜਾਂਗੇ ਤੇਰੀ ਲੋਥ , ਸਾਗਰੀ ਜੀਵ-ਜੰਤੂੰਆਂ ਨੂੰ ਕਵੀ ਮਿਲੂ ਭੋਜਨ ਲਈ...।</span>”<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ੳਤਲੇ ਮਨੋਂ ਕੌਣ ਹੱਸ ਖੇਡ ਸਕਦਾ ਹੈ !</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਟੈਸਟਾਂ ਲਈ ਅਸੀਂ ਨਾ ਦਿਨ ਦੇਖਿਆ ਨਾ ਰਾਤ
, ਤੁਰੇ ਰਹਿੰਦੇ । ਤੀਜੇ ਦਿਨ ਜਾ ਕੇ ਜਦੋਂ ਟਾਟਾ ਦੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਇਹਦੇ ਫੇਫੜ੍ਹਿਆਂ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚੋਂ ਪਾਣੀ ਕੱਢਿਆ ਤਾਂ <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਕੇਰਾਂ ਤਾਂ ਇਹਦੀ ਖੰਘ ਟਿਕ ਗਈ , ਇਕ ਰਾਤ ਇਹ ਘੂਕ
ਸੁੱਤਾ । ਮੈਂ ਤੇ ਰੂਬੀ ਇਹਨੂੰ ਸੁੱਤੇ ਪਏ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਰਹੇ, ਨਾਲੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰਾ ਕਰਦੇ
ਰਹੇ । ਸਾਨੂੰ ਲੱਗਣ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਠੀਕ ਆਉਣਗੀਆਂ । </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਡਾਕਟਰ ਅਡਵਾਨੀ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਕਦੇ
ਅੰਬਾਨੀ ਦੇ ਹਸਪਤਾਲ ਵਾਲੇ ਮਹਿਤੇ ਨੂੰ । ਕਦੇ ਰਿਪੋਟਾਂ ਡਾਕਟਰ ਗੋਸਵਾਮੀ ਨੂੰ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਕਦੇ
ਕੁਲਕਰਣੀ ਨੂੰ । ਸਾਰੇ ਡਾਕਟਰ ਤੀਜੀ ਸਟੇਜ ਦੱਸਦੇ ਪਰ ਡਾਕਟਰ ਅਡਵਾਨੀ ਨੇ ਹੌਸਲਾ ਦਿੱਤਾ । ਰੂਬੀ
ਨੂੰ ਚਾਅ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ , ਸਾਨੂੰ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਬੰਬੇ ਦੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦਿਸੀਆਂ । ਪਰਸੋਂ
ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਕੀਮੋ ਹੋਣੀ ਸੀ । ਖੰਘ ਫਿਰ ਵਧ ਗਈ , ਅਸੀਂ ਸਮਝ ਗਏ ਫੇਫੜ੍ਹਿਆਂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਮੁੜ ਵਧ
ਗਿਆ । ਦੇਵਨੀਤ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਸੀ । ਉਹ ਰੂਬੀ ਦੀ
ਗੈਰ ਹਾਜ਼ਰੀ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਬੇਟੀ ਨੈਨਸੀ ਨੂੰ ਯਾਦ
ਕਰਦਾ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਆਖਦਾ , </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਮੈਂ ਹੁਣ ਮਾਨਸਾ ਕਦੇ
ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ , ਇੱਥੇ ਹੀ ਰਹਿਣਾ ਹੈ ਬੰਬੇ , ਰੂਬੀ ਇੱਥੇ ਜਾਬ ਕਰ ਲਊ .... ਮੈਨੂੰ ਮਾਨਸਾ ਨਾਲ
ਨਫਰਤ ਹੋ ਗਈ .... ਇੱਥੇ ਇਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਫਲੈਟ ਲੈ ਲਵਾਂਗੇ , ਅੱਠ ਕਿੱਲੇ ਨੇ .... ਵੇਚ ਦੇਵਾਂਗੇ
....ਜਦੋਂ ਖੇਤੀ ਕਰਨੀ ਹੀ ਨ੍ਹੀਂ.....।</span>”<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਉਹਦੇ ਬੀਮਾਰ ਮਨ ਦੀਆਂ ਖੇਡਾਂ । ਅੱਠਾਂ ਕਿੱਲਿਆਂ
</span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚੋਂ ਇਕ ਇਹਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਲਈ ਵਿਕ ਗਿਆ ।
ਦੇਵਨੀਤ ਨੇ ਖਾਣਾ ਪੀਣਾ ਕਦੇ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤਾ । ਰਸੋਈ ਤੋਂ ਉਹਦੇ ਬੈੱਡ ਤਕ ਆਉਂਦਾ ਆਂਡਾ
ਠੰਢਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਤੇ ਮੈਂ ਉਹਨੂੰ ਮੁੜ ਗਰਮ ਕਰਦਾ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਉਹਨੂੰ ਬੁਰਾ ਭਲਾ ਕਹਿੰਦਾ । ਫਿਰ
ਜਦੋਂ ਉਹਦਾ ਖਾਦਾ ਪੀਤਾ ਹਾਜ਼ਮ ਨਾ ਆਉਂਦਾ ਤਾਂ ਉਹ ਲੱਤਾਂ ਬਾਹਾਂ ਘੁੱਟਣ ਲਈ ਮੈਨੂੰ ਅਪਣੀ
ਮੱਛਰਦਾਨੀ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਬੁਲਾ ਲੈਂਦਾ । ਲੱਤਾਂ
ਘੁੱਟਦਿਆਂ ਮੈਂ ਸੋਚਦਾ, </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਇਸ ਬੰਦੇ ਦਾ ਕਿਹੜਾ
ਕਿਹੜਾ ਕਰਜ਼ਾ ਦੇਣੈ...।</span>”</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">੦੦</span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: none;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਦੋ ਕੱਪ ਚਾਹ </span>’<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪਰੋਸ ਰਿਹਾ ਹਾਂ , ਇਹਦੀ ਸਕੀਮ ਵੀ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਬਣੀ ।
ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਇਸ ਨਾਂ ਬਾਰੇ ਦੇਵਨੀਤ ਦਾ ਆਖਣਾ ਹੈ, </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਇਹ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਬੜਾ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਕਰੀਏਟਵ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਨਾਂ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਹੈ</span><span style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
, </span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਦੁਨੀਆਂ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਦੀ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਸਮੁੱਚੀ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਕਲਾ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਕਾਫ਼ੀ</span><span style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">,</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚਾਹ</span><span style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">, </span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਕੈਫੇ</span><span style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">, </span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਢਾਬਿਆਂ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੁਰਦੀ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਰਹੀ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਹੈ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">।</span><span lang="HI" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਮੈਨੂੰ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਇਸ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਨਾਂ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਅੰਦਰ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਸਿਰਜਣਾ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਦੀ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤਪਸ਼</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਨਜ਼ਰ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਆ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਰਹੀ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਹੈ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">।</span><span lang="HI" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਡਾ</span><span style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">,
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਸਰਬਜੀਤ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਇਸ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਨਾਂ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਨੂੰ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਵੱਖਰੇ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਅਰਥਾਂ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਵੇਖਦਾ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਹੈ</span><span style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">,<span lang="PA"> </span></span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਉਹ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਕਹਿੰਦਾ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਹੈ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਕਿ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਪੂੰਜੀਵਾਦ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਨੇ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਬੰਦੇ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਅੰਦਰੋਂ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਸੰਵੇਦਨਾ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਮਾਰੀ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਹੈ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">।</span><span lang="HI" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਸੰਵਾਦ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਖਤਮ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਹੋ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਰਿਹਾ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਹੈ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">।</span><span lang="HI" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਸ਼ਾਇਰ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਕੱਲਾ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਨਹੀਂ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਹੋਣਾ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚਾਹੁੰਦਾ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">।</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਦੋ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਕੱਪ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚਾਹ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਆਰਡਰ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਦਿੰਦਾ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਹੈ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਦੂਜੇ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਕੱਪ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਨਾਲ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਡਾਇਲਾਗ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਸਥਾਪਤ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਕਰਨਾ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚਾਹੁੰਦਾ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਹੈ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">।</span><span style="font-size: 11.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: none;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਮੇਰੇ ਮਨ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਆਇਆ ਕਿ ਇਸ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਨਾ ਕਿਵੇਂ
ਸਾਂਭਿਆ ਜਾਵੇ । ਮੇਰੀ ਇੱਛਾ ਸੀ ਇਹਦੀ ਜੀਵਨੀ ਲਿਖਾਂ । ਇਹਦੇ ਲਈ ਮੇਰੇ ਸਾਹਮਣੇ ਗੀਤ ਚਤੁਰਵੇਦੀ
ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚਾਰਲੀ ਚੈਪਲਿਨ</span>’<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਸੀ । ਇਹਦੇ ਲਈ ਖੁਲ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਤੇ
ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ । ਸਮਾਂ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਬਥੇਰਾ ਹੈ ਪਰ ਮਿਹਨਤ ਨਹੀਂ । ਮੈਂ ਇਹਦਾ ਡਜ਼ਾਇਨ ਬਦਲ
ਦਿੱਤਾ । ਇਸ ਵਿਚ ਇਹਦੀਆਂ ਚੋਣਵੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਲਈਆਂ ਤੇ ਇਹਦੇ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਬਾਤਾਂ ।
ਕੁਝ ਖਤ ਵੀ ਪਾ ਲਏ । ਕਿਤਾਬ ਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਕਰਦਾ ਰੁਕ ਜਾਂਦਾ । ਮੈਨੂੰ ਇਹਦੀ ਕੋਈ ਸਾਰਥਕਿਤਾ ਨਾ
ਲਗਦੀ । ਨੀਰੂ ਅਸੀਮ ਦਾ ਫੋਨ ਆਇਆ, </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ! ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਤੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਛਾਪ , ਦੇਵਨੀਤ ਦੇ ਸਾਹ ਨੇ ਇਹ ਕਿਤਾਬ....।</span>”<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਮੈਂ ਫਿਰ ਤੋਂ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਲਿਆ ਤੇ
ਅਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਜੇ ਮੈਂ ਇਹਦੇ ਜਿਉਂਦੇ
ਜੀਅ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਨਹੀਂ ਛਪਵਾ ਸਕਦਾ, ਫਿਰ ਇਹਦੇ ਤੁਰ ਜਾਣ ਬਾਅਦ ਤਾਂ ਮਤਲਬ ਹੀ ਨਹੀਂ ।</span>”<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਮੇਰੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਵੱਡੇ ਛੋਟੇ ਲੇਖਕ
ਘੁੰਮ ਗਏ ,ਜਿਹੜੇ ਤੁਰ ਗਏ ਤੇ ਬਸ ਤੁਰ ਗਏ । </span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: none;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਮਨ ਕੀਤਾ ਕੁਝ ਹੋਰ
ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਸੰਵਾਦ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਲਵਾਂ । ਕਵਿਤਾ
ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਮੈਂ ਇਹਨਾ ਦੋਸਤਾਂ ਜਿੰਮੇ ਲਾ ਦਿੱਤੀਆਂ । ਅਜਮੇਰ ਰੋਡੇ ਨੇ ਲਿਖਿਆ , </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਦੇਵਨੀਤ
ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਇਕ ਉਲਾਂਘ ਹੋਰ ਪੁੱਟਦੀ ਹੈ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 11.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">।</span><span lang="HI" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਬਹੁਤੀ
ਕਵਿਤਾ ਪਾਣੀ ਦੇ ਬੁਲਬਲਿਆਂ ਵਾਂਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈ</span><span style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">, <span lang="PA">ਜਨਮਦੀ
ਹੈ</span>, <span lang="PA">ਸਮੇਂ ਅਨੁਸਾਰ ਆਪਣਾ ਕਰਤਵ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਮਿਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ</span></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 11.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">।</span><span lang="HI" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਦੇਵਨੀਤ
ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਬੁਲਬਲਾ ਨਹੀਂ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 11.0pt; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">।</span><span lang="HI" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਇਸ ਵਿਚਲੀ ਨਮੀ ਚਿਰਕਾਲੀ ਹੈ ਜੋ ਪੰਜਾਬੀ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਭਵਿਖ ਵਿਚ ਵੀ
ਤ੍ਰਿਪਤ ਕਰਦੀ ਰਹੇਗੀ । </span><span style="font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Mangal;">”</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Mangal; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਇਸੇ
ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਵਤੇਜ ਭਾਰਤੀ ਨੇ ਚਾਹ ਦੀ ਘੁੱਟ ਭਰੀ , </span><span style="font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Mangal;">“</span><span lang="PA" style="font-family: "Arial Unicode MS","serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">ਦੇਵਨੀਤ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਹੋਣ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਖੇਡ
ਖੇਡਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਪਾਠਕ ਨੂੰ<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲਗਣ
ਦਿੰਦਾ। ਪਾਠਕ ਪੜ੍ਹਦਾ ਪੜ੍ਹਦਾ ਆਪ ਖੇਡ ਵਿਚ ਰਲ਼ ਜਾਦਾ ਹੈ। ਦੇਵਨੀਤ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਇਸ ਖੇਡ ਵਿਚ
“ਕਵੀ ਕੁਛ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ”। ਉਹ ਉਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਵਿਤਾ ਉਸਨੂੰ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ
ਉਹ ਸਾਬ੍ਹੀ ਤੇਲੀ ਹੈ, ਕਿਸੇ ਵਿਚ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ, ਕਿਸੇ ਵਿਚ ਜਾਮਨੀ ਸਾੜ੍ਹੀ ਵਾਲੀ ਕੁੜੀ।
ਉਹਨੂੰ ਕਵਿਤਾ ਪਰਿਭਾਸ਼ਦੀ ਹੈ। ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਆਰਜ਼ੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Arial Unicode MS";">
</span><span lang="PA" style="font-family: "Arial Unicode MS","serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">ਕਵਿਤਾ
ਨਾਲ ਬਦਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਦੇਵਨੀਤ ਕਵਿਤਾ ਤੋਂ ਕਵਿਤਾ
ਤਕ ਜਿਉਂਦਾ ਹੈ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Arial Unicode MS";"> । </span><span style="font-family: "Arial Unicode MS","serif"; font-size: 11.0pt; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">”</span><span lang="PA" style="font-family: "Arial Unicode MS","serif"; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Arial Unicode MS";">ਕਵੀ ਗੁਰਦੇਵ ਚੌਹਾਨ
ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਵਨੀਤ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਕਵੀ ਹੈ ਜਿਹਦੇ ਨਾਲ ਦਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; mso-pagination: none; text-autospace: none;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Arial Unicode MS";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਕਥਾਕਾਰ
ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਭੁੱਲਰ ਨਾਲ ਦੇਵਨੀਤ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਉਦੋਂ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਮੁੰਬਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਿੱਲੀ
ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਹਸਪਤਾਲ ਤੋਂ ਦਵਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ । ਭੁੱਲਰ ਸਾਹਬ ਨੇ ਦੇਵਨੀਤ ਦੀ ਕਵਿਤਾ </span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇ ਕਹਾਣੀ ਵਰਗਾ ਲੇਖ
ਲਿਖਦਿਆਂ ਉਹਨੂੰ ਆਦਿ-ਅਨੰਤੀ ਪ੍ਰਗਤੀਵਾਦੀ ਕਵੀ ਆਖਿਆ ਹੈ । ਇਹਦੇ ਵਿਚ ਮੋਹਨਜੀਤ ਦਾ ਕਾਵਿ-ਚਿਤਰ
ਵੱਖਰਾ ਹੈ ਤੇ ਪ੍ਰਮਿੰਦਰਜੀਤ ਦੀ ਗਦ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਰੰਗ ਦੇਵਨੀਤ ਨੂੰ </span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਸਟਾਲਿਨ ਦੀ ਚੁੱਪ ਦਾ
ਰਾਜ਼ਦਾਰ</span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">’</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
ਆਖਦਾ ਹੈ । ਫੇਸ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;"> </span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਬੁਕ
ਤੋਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਵਨੀਤ ਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਪਾਠਕ ਨੇ ਜੋ ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਭਾਲ ਰਹੇ ਨੇ । ਇਕ
ਵਾਰ ਮੈਂ ਉਹਦੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਦੁਆ ਲਈ ਨਿੱਕੀ ਜਿਹੀ ਪੋਸਟ ਪਾਈ , ਦੁਆਵਾਂ ਦੇ ਸੈਂਕੜੇ ਕੁਮੈਂਟ ਆਏ ।
ਜਪਾਨ ਵਾਸੀ ਸ਼ਾਇਰ ਮਿਤਰ ਪਰਮਿੰਦਰ ਸੋਢੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ , </span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">“</span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਇਹ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਇੱਕੀਵੀਂ</span>
</span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਸਦੀ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਦਾ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਦੂਜਾ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਦਹਾਕਾ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਹੈ</span> ,</span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਕਵਿਤਾ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਦੀ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਕਿਸ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਨੂੰ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਲੋੜ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਹੈ</span> ..!? </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਮੈਨੂੰ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਅੰਦਾਜ਼ਾ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਨਹੀਂ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਹੈ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਕਿ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਅੱਜ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਕੱਲ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਪੰਜਾਬੀ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਵਿਚ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਕਵਿਤਾ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਦੇ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਕਿੰਨੇ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਕੁ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਪਾਠਕ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਨੇ</span> ...! </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਪਰ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਜਿੰਨੇ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਵੀ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਨੇ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਕੀ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਉਨ੍ਹਾਂ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਨੇ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਦੇਵਨੀਤ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਦਾ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਨਾਂ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਸੁਣਿਆ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਹੈ</span> ..!? </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਉਸ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਨੇ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਸਾਡੀ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਕਵਿਤਾ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਦੀ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਕੈਨਵਸ</span> '</span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਤੇ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਜਿਹੜੇ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਰੰਗ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਭਰੇ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਉਹ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਵਿਲਖਣ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਹਨ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Mangal;">।</span></span><span class="hascaption"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: Mangal; mso-hansi-font-family: Mangal;"> </span></span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਮੈਨੂੰ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਪਤਾ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਹੈ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਉਹ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਅੱਜਕੱਲ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਬਹੁਤ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਬੀਮਾਰ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਚੱਲ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਰਿਹਾ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਹੈ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Mangal;">।</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਮੇਰਾ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਜੀਅ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਕਿਸੇ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਧਾਰਮਿਕ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਸਥਾਨ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਜਾਣ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਲਈ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਨਹੀਂ</span>, </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਦੇਵਨੀਤ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਦੇ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਦਰਸ਼ਨ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਕਰਨ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਲਈ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਕਾਹਲਾ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਪੈ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਰਿਹਾ</span> </span><span class="hascaption"><span style="font-family: Raavi;">ਹੈ<span lang="PA">...।</span></span>”</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਦੋਸਤ
ਅਨੇਮਨ ਨੇ ਇਹਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਸੰਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਸਾਂਝ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਭਾਵੁਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ
ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ, </span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">“</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਮੇਰੇ
ਮਾਨਸਾ ਆਉਣ ਤਕ ਮੈਂ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਕੋਈ ਬਹੁਤੀ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦਾ ਸਾਂ । ਇਥੇ ਆ ਕੇ ਮੈਂ
ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਲੈਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ । ਮਾਨਸਾ ਦੀ ਪੋਇਟਰੀ ਨੂੰ ਵਾਚਿਆ । ਦੇਵਨੀਤ ਮੈਨੂੰ ਸਭ
ਤੋਂ ਹਟ ਕੇ ਵੱਖਰੀ ਥਾਂ </span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇ
ਖੜ੍ਹਾ ਦਿਸਿਆ । ਇਹਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਮੈਨੂੰ ਅੰਦਰ ਤਕ ਕੁਰੇਦਦੇ ਰਹਿੰਦੇ । ਇਸ ਦੀਆਂ
ਕਈ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਮੇਰੇ ਮਨ </span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇ
ਉਕਰੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਕਿੰਨੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਅਕਸਰ ਤੁਰਦਿਆਂ ਫਿਰਦਿਆਂ , ਸਫਰ ਕਰਦਿਆਂ
ਜਾਂ ਉਦਾਸ ਵੇਲਿਆਂ </span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ
ਗੁਣ ਗੁਣਾਉਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ । </span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">”</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
ਤਸਕੀਨ ਨੇ ਦੇਵਨੀਤ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ </span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਮਨੁੱਖ
ਦੇ ਹੋਣ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ</span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">’</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਹੈ , </span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">“</span><span lang="EN" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-ansi-language: EN; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-ansi-language: EN; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਦੇਵਨੀਤ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਮੁਕਤੀ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">
</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਦੇ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਦਾਹਵੇਦਾਰਾਂ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਵੱਲੋਂ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਉਸਾਰੇ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">
</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਵਿਚਾਰ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਦੀ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">
</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਬਜਾਏ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਆਪਣੇ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">
</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਜੀਵਨ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਅਮਲ</span><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">
'</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਚੋਂ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਉਸ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">
</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਦਰਸ਼ਨ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਤੱਕ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">
</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਪਹੁੰਚਦਾ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਹੈ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">
</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਜੋ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਮਨੁੱਖੀ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">
</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਮੁਕਤੀ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਦਾ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">
</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਅਮਲ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਹੈ</span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">।</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: "Times New Roman"; mso-highlight: white;">ਇਹ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">
</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਕਵਿਤਾ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਪ੍ਰੰਪਰਿਕ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਮਾਡਲ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਨੂੰ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">
</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਤੋੜਨ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਦਾ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">
</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਯਤਨ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਕਰਦੀ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">
</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਹੈ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਅਤੇ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">
</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਆਪਣੇ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਨਵੇਂ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">
</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਆਪੇ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਦੀ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">
</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਤਲਾਸ਼</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਕਰਨ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">
</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਲਗਦੀ</span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="background: white; color: black; font-family: Raavi; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">ਹੈ</span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;">।</span><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Mangal; mso-highlight: white;">“</span><span style="background: white; color: black; font-family: "Verdana","sans-serif"; mso-bidi-font-family: Verdana; mso-highlight: white;"> </span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਤਨਵੀਰ ਨੇ ਦੇਵਨੀਤ ਦੀਆਂ ਉਹਨਾਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸੰਵਾਦ
ਰਚਾਇਆ ਹੈ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਾਠਕ ਮਿਤਰਾਂ ਨੇ ਅਸਮਝੀਆਂ ਤੇ ਔਖੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਕਿਹਾ ਹੈ ।</span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: none;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਇਸ ਕਿਤਾਬ
</span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ
ਕੇਵਲ ਪੰਜ-ਛੇ ਪੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਹਿਬੂਬ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਪੰਕਤੀਆਂ
ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਾਂ , </span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">“</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਰਚੇ ਜਾ ਰਹੇ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਜਿਲਦ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ
ਹਾਂ । ਜਿਸ ਦਿਨ ਦੀ ਮੈਨੂੰ ਆਪ ਜੀ ਦੀ </span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">“</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਕਾਗਜ਼ ਕੰਦਰਾਂ </span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">”</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਮਿਲੀ ਹੈ , ਮੈਂ ਇਹਦੇ ਵਿਚਲੀ ਕਵਿਤਾ </span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਨਾਨਕ ਨੂੰ </span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">’</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਦਿਨ ਵਿਚ ਇਕ ਵਾਰ
ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹਾਂ । ਇਹ ਕਵਿਤਾ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਅਦੁੱਤੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ । ਮਿਹਰਬਾਨ ਰੱਬ
ਸੋਹਣੇ ਨੌਜੁਆਨ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਹੁਸੀਨ ਨਖਰਾ ਕਾਇਮ ਰੱਖੇ !</span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">”</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਜਸਵੰਤ ਦੀਦ , ਸਰੋਦ ਸੁਦੀਪ , ਗਜ਼ਲਕਾਰ ਜਸਵਿੰਦਰ ਤੇ ਨੀਰੂ ਅਸੀਮ ਦੇ
ਪੱਤਰਾਂ ਅੰਦਰ ਦੋਸਤੀ ਦੇ ਸੱਚ ਅਸੱਚ ਦਾ ਆਪਣਾ ਅੰਦਾਜ਼ ਹੈ । </span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: none;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਦੋ ਕੱਪ ਚਾਹ</span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">’</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕੱਪਾਂ </span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਪੈ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ।
ਇਹਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਵਾਦ ਤੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਰੰਗ ਨੇ । ਇਹ ਸਭ ਦੋਸਤ-ਮਿਤਰਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਨਾਲ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੋਏ
ਨੇ । ਇਸ ਚਾਹ </span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇ
ਆਪ ਸਭ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਹੈ ।</span><span style="mso-fareast-font-family: "Arial Unicode MS";"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: none;">
<br /></div>
</div>
Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-60059567514777304852013-07-16T20:52:00.003-07:002013-07-16T20:52:42.846-07:00ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਗੁਆਂਢੀ ਸੀ ਸੁਖਬੀਰ ।। ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br /> ਇਹ ਗੱਲ ਪੰਦਰਾਂ ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਹੈ । ਜੂਨ ਦਾ ਮਹੀਨਾ । ਸਮੁੰਦਰ
ਅਪਣੀ ਲੋਰ 'ਚ ਸੀ । ਦੇਵਨੀਤ 'ਤੇ ਮੈਂ ਉਹਦੇ ਬੇਟੇ 'ਰੂਬੀ' ਦੇ ਦਾਖਲੇ ਲਈ ਬੰਬੇ ਗਏ ਹੋਏ
ਸਾਂ । ਕੰਮ ਨਿਬੇੜ ਕੇ ਅਸੀਂ ਸੁਖਬੀਰ ਹੁਰਾਂ ਨੂੰ ਫੋਨ ਮਿਲਾਇਆ , " ਅੱਜ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ
ਥੋਡੇ ਘਰ ਦਾ ਬੂਹਾ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਮਿਲਦੈ ਕਿ ਬੰਦ ?" ਅੱਗੋਂ ਉਹ ਬੜੇ ਮੋਹ ਨਾਲ ਬੋਲੇ , " ਜੀ
ਆਇਆਂ ਨੂੰ , ਬੂਹੇ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਵੀ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਮਿਲੇਗਾ।"<br />
ਸੁਖਬੀਰ ਭਾਵੇਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਵੱਖਰੀ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀ ਢਾਣੀ ਦਾ ਮੋਢੀ ਤੇ
ਬਹੁ-ਵਿਧਾਵੀ ਲੇਖਕ ਰਹੇ ਹਨ । ਮੌਲਿਕ ਬਾਈ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਹਨਾ ਨੇ ਲਿਓ ਟਾਲਸਟਾਏ
ਦਾ ਸੰਸਾਰ-ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵੱਡ-ਆਕਾਰੀ ਨਾਵਲ 'ਜੰਗ ਤੇ ਅਮਨ' ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ । ਮੈਕਸਿਮ
ਗੋਰਕੀ , ਸ਼ੋਲੋਖੋਵ , ਪਸਤੋਵਸਕੀ ਤੇ ਹੋਰ ਅਨੇਕਾਂ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਲਈ ਉਲਥਾਇਆ
ਹੈ । ਸੁਖਬੀਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਅਸੀਂ ਜਾਣ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਲਿਖਣਾ ਇਕ ਲੰਮੀ ਘਾਲਣਾ ਹੈ ।
ਇਹ ਤਾਂ ਜਦੋਂ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਖਤ ਵੀ ਲਿਖਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਫ ਲਿਖ ਕੇ, ਉਹਦੇ ਇਕ ਇਕ ਸ਼ਬਦ
ਨੂੰ ਘੋਖਦੇ ਪਰਖਦੇ ਸਨ । ਅਸੀਂ ਖੁਦ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਹਿਤ ਰਚਦਿਆਂ ਉਹ ਇਕ
ਇਕ ਰਚਨਾ ਲਿਖਣ ਲਈ ਕਿੰਨੀ-ਕਿੰਨੀ ਵਾਰ ਲਿਖਦੇ ਮਿਟਾਉਂਦੇ ਹੋਣਗੇ । <br />
ਅੱਧੇ ਘੰਟੇ ਦੇ ਸਫਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸੀਂ 'ਸਨ ਐਂਡ ਸੀ' ਪਹੁੰਚ ਗਏ । ਲੇਖਕ-ਪਾਠਕ
ਸੁਖਬੀਰ ਦੇ ਨਾਵਲਾਂ, ਕਹਾਣੀਆਂ ਤੇ ਕਵਤਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ਵਾਂਗ ਇਸ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਵੀ ਜਾਣਦੇ
ਹਨ । ਮੁੰਬਈ ਗਿਆ ਹਰ ਲੇਖਕ ਤਾਂ ਸੁਖਬੀਰ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਆਉਂਦਾ ਹੀ, ਸਗੋਂ ਬਹੁਤੇ
ਪਾਠਕ ਵੀ ਇਹਨਾ ਨੂੰ ਮਿਲਨ ਜਾਂਦੇ । ਘੰਟੀ ਦਾ ਬਟਨ ਦਬਾਉਣ ਹੀ ਲੱਗੇ ਸਾਂ ਕਿ ਉਹਨਾ
ਸਾਨੂੰ ਗਲਵਕੜੀ 'ਚ ਲੈ ਲਿਆ । ਘਰ 'ਚ ਵੜਦਿਆਂ ਹੀ ਡਿਉਢੀ ਦੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਕੰਧਾਂ ਕਿਤਾਬਾਂ
ਦੇ ਭਰੇ ਖਾਨਿਆਂ ਨਾਲ ਸਜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਦਿਸੀਆਂ । ਇਹ ਵੀਹੀ ਸਿੱਧੀ ਬੈਠਕ ਨੂੰ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ।
ਬੈਠਕ ਦੀ ਸਾਹਮਣੀ ਕੰਧ ਕੱਚ ਦੀ ਸੀ ,ਜਿਸ 'ਚੋਂ ਛੱਲੋ-ਛੱਲ ਹੋਇਆ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਮੁੰਦਰ ਨਜ਼ਰ
ਆਇਆ । ਮੇਰੇ ਮੂੰਹੋਂ ਆਪ ਮੁਹਾਰੇ ਨਿਕਲਿਆ , " ਵੱਡੇ ਤੇ ਗਹਿਰੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਗੁਆਂਢੀ
ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਹੀ ਸੁਖਬੀਰ ਵੱਡੀ ਕੈਨਵਸ ਦਾ ਡੂੰਘਾ ਲੇਖਕ ਹੈ ।" <br />
ਸੱਤਵੀਂ 'ਚ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਹੀ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸੁਖਬੀਰ ਨੂੰ ਚਿੱਤਰਕਲਾ ਦਾ ਵੀ
ਸ਼ੌਕ ਸੀ । ਪਰ ਅਸਲ ਸ਼ੌਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰੀ ਦਾ ਸੀ ਜੋ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਵਿਰਸੇ 'ਚ ਮਿਲਿਆ ।
ਪਰ ਆਪ ਕਾਲਜ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬਣੇ ਤੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡ ਕੇ ਸੁਤੰਤਰ ਲੇਖਕ
ਬਣ ਗਏ । ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਹੈਰਾਨੀ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ , " ਪੰਜਾਬੀ ਹਿੰਦੀ 'ਚ ਲਿਖ ਕੇ ਹੀ ਢਿੱਡ
ਕਿਵੇਂ ਭਰਦੇ ਰਹੇ ?" ਉਹ ਮੁਸਕਰਾਉਂਦਿਆਂ ਦੱਸਣ ਲੱਗੇ , "ਢਿੱਡ ਭਰਨ ਦਾ ਹੀ ਤਾਂ ਸਵਾਲ
ਸੀ । ਅਸਲ 'ਚ ਮੈਂ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਕਮਾਈ ਕੀਤੀ , ਲੋਭ ਅਨੁਸਾਰ ਨਹੀਂ । ਲੋੜ ਤਾਂ ਪੂਰੀ ਹੋ
ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਲੋਭ ਦਾ ਢਿੱਡ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਭਰਦਾ । ਜੇ ਮੈਂ ਲੋਭ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ
ਤਾਂ ਲਿਖਣਾ ਠੱਪ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹਨ ਤੇ ਅਧਿਐਨ ਦੀ ਤਾਂ ਲੋੜ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪੈਣੀ ।"
<br /> ਸੁਖਬੀਰ ਹੁਰਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਜਸਬੀਰ ਕੌਰ ਇਕ ਟਰੇਅ
'ਚ ਤਿੰਨ ਕੱਪ ਚਾਹ ਤੇ ਖੁਦ ਬਣਾਏ ਪਤੌੜ ਮੇਜ਼ 'ਤੇ ਰੱਖ ਗਏ । ਦੇਵਨੀਤ ਨੇ ਚਾਹ ਦੀ ਘੁੱਟ
ਭਰਦਿਆਂ ਪੁੱਛਿਆ , " ਤੁਹਾਡੀ ਲੇਖਣੀ 'ਚ ਤੁਹਾਡੀ ਬੀਵੀ ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਕੀ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ
?" ਸੁਖਬੀਰ ਨੇ ਪਤੌੜਾਂ ਵਾਲੀ ਪਲੇਟ ਸਾਡੇ ਵੱਲ ਕੀਤੀ । ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ ਦੇਵਨੀਤ ਦੀ ਇਸ
ਗੱਲ ਦਾ ਅੱਧਾ ਉਤਰ ਤਾਂ ਇਸ ਪਲੇਟ 'ਚ ਹੀ ਪਿਆ ਹੈ । ਉਹਨਾ ਸਹਿਜ ਭਾ ਕਿਹਾ , " ਮੇਰੀ
ਪਤਨੀ ਮੇਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਸ਼ੌਕ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਦੀ ਸਾਹਿਤਕ ਸੂਝ-ਬੂਝ ਇਕ ਚੰਗੇ
ਪਾਠਕ ਵਰਗੀ ਹੈ । ਮੇਰੇ ਤਿੰਨੇ ਬੱਚੇ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਸ਼ੌਕ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨ ।ਸ਼ੁਰੂ ਦੇ ਔਖੇ
ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਵਿਚ ਪਰਵਾਰ ਵੱਲੋਂ ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਹਿਯੋਗ ਮਿਲਿਆ । ਉਦੋਂ ਪਰਵਾਰ ਦੇ ਜੀਆਂ ਨੂੰ
ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਤਾ ਕਿ ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ ਮੇਰਾ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਨਾਂ ਤੇ ਕਮਾਈ ਹੋਣੀ ਹੈ ।ਸਾਡੇ
ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਨਾਮ ਤੇ ਕਮਾਈ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੰਮ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
ਉਦੋਂ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਲਿਖਣ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਬਣਨ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਦਾ ਓਨਾ ਅਹਿਸਾਸ ਨਹੀਂ
ਸੀ । ਫੇਰ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਪਰਵਾਰ ਵਿਚ ਮੇਰੀ ਕਦਰ ਰਹੀ ਹੈ , ਜੋ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵਧਦੀ
ਗਈ ।" <br /> "ਇਕ ਲੇਖਕ ਮਨੁੱਖ ਵਜੋਂ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ
?" ਅਸੀਂ ਗੱਲ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਿਆ । ਉਹ ਮੁਸਕਰਾਏ , " ਕਈ ਲੇਖਕ ਖੁਦ ਨੂੰ ਜਿੱਥੇ
ਆਦਰਸ਼ਵਾਦੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਤੇ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਸੇਵਕ ਕਹਿ ਕੇ ਵਡਿਆਉਂਦੇ ਨੇ, ਉਥੇ ਪਰਵਾਰਕ ਤੇ
ਸਮਾਜਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ ਵਜੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਬਿੰਬ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ । ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ
ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਲੇਖਕ ਦਾ ਬਿੰਬ ਏਨਾ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਕੁਝ ਲੇਖਕ ਤਾਂ ਖੁਦ ਉਸ ਮਾੜੇ
ਬਿੰਬ ਨੂੰ ਉਛਾਲਦੇ ਨੇ ਤੇ ਮੰਨਦੇ ਨੇ ਕਿ ਲੇਖਕ ਲਈ ਮੰਦਾ ਚੰਗਾ ਸਭ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਆਮ
ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਉਪਰ ਹੈ । ਲੇਖਕ ਤੇ ਮਨੁੱਖ 'ਚ ਇਹ ਦੁਫਾੜ ਮੈਂ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦਾ ।" <br />
ਮੇਰੇ ਯਾਦ ਆਇਆ ਕਿਸੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੇ ਮੈਥੋਂ ਸੁਖਬੀਰ ਦਾ ਅਸਲ ਨਾਂ ਪੁੱਛਿਆ
ਸੀ । ਨਾਂ ਬਦਲਨ ਦੀ ਗੱਲ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਉਹ ਦੱਸਣ ਲੱਗੇ , " ਮੇਰਾ ਨਾਂ ਬਲਬੀਰ
ਸਿੰਘ ਹੈ , ਸ਼ੁਰੂ 'ਚ ਮੈਂ ਇਸੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਛਪਦਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ । ਉਦੋਂ ਇਕ ਹੋਰ ਲੇਖਕ ਦਾ ਵੀ
ਇਹੋ ਨਾਂ ਸੀ । ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਮਿਤਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਮੇਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪਾਠਕਾਂ
'ਚ ਆਪਣੀਆਂ ਹੀ ਦਸਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਫਿਰ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਨਵਤੇਜ ਸਿੰਘ ਨੇ ਮੇਰਾ
ਨਾਂ ਸੁਖਬੀਰ ਧਰ ਦਿੱਤਾ ।" <br />
ਸੁਖਬੀਰ ਨੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਤੇ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਨਾ ਬਣ ਸਕਣ ਦੀ ਭੁੱਖ ਦੀ ਤ੍ਰਿਪਤੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਸੇ
ਹੱਦ ਤਕ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਤੇ ਖਾਸ ਕਰ ਚਿਤਰਕਲਾ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਪੜ੍ਹਿਆ । ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਇਹਨਾ ਨੇ
ਚਿਤਰਕਲਾ ਦੀ ਤਕਨੀਕ 'ਚ ਅਨੇਕਾਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਲਿਖੀਆਂ । ਕਾਵਿ-ਕਿਤਾਬ 'ਨੈਣ ਨਕਸ਼'
ਵਿਚਲੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ -ਪੋਰਟ੍ਰੇਟ, ਲੈਂਡ-ਸਕੇਪ,ਸਟਿਲ ਲਾਈਫ਼,ਕੋਲਾਜ਼ ਤੇ ਸੈਲਫ਼ ਪੋਰਟ੍ਰੇਟ
ਆਦਿ ਅਸਲ ਵਿਚ ਚਿਤਰ ਹੀ ਹਨ । ਆਪਣੀ ਇਸ ਨਜ਼ਰ ਬਾਰੇ ਉਹਨਾ ਨੇ ਵਿਸਥਾਰ 'ਚ ਦੱਸਿਆ , "
ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਰੰਗਾਂ, ਰੂਪਾਂ, ਧੁਨੀਆਂ, ਬਿੰਬਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ 'ਚ ਚਿਤਰਕਲਾ ਦੇ ਸ਼ੌਕ ਨੇ ਮੇਰੀ
ਬੜੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ।ਸ਼ਬਦ ਮੈਨੂੰ ਚਿਤਰਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਦਿਸਦੇ ਨੇ ।ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿਚ ਹੀ
ਨਹੀਂ , ਕਹਾਣੀਆਂ ਤੇ ਨਾਵਲਾਂ 'ਚ ਵੀ ਮੇਰੀ ਚਿੱਤਰਕਲਾ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ-
ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਣ ਤੇ ਮਹਿਸੂਸਣ ਵਿਚ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਕਲਾਂ ਤੇ ਡਿਜ਼ਾਇਨਾਂ ਨੂੰ
ਰੂਪਮਾਨ ਕਰਨ ਵਿਚ ਵੀ । ਮੇਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਹਦ ਤਕ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਦਾ ਵੀ ਅਸਰ
ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।"<br /> ਕੱਚ ਦੀ ਬਾਰੀ ਨਾਲ
ਖਹਿੰਦੀਆਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਛੱਲਾਂ ਸਾਡੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ 'ਚ ਰਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ , ਜਿਵੇਂ ਉਹਨਾ
ਨੇ ਸਾਡੇ ਮਨ ਦਾ ਸਵਾਲ ਆਪ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ , " ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸ ਵਿਧਾ 'ਚ ਲਿਖ ਕੇ ਸਭ ਤੋਂ
ਵੱਧ ਰੱਜ ਆਇਆ ?" ਸੁਖਬੀਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰਲੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦੀ ਛੱਲ ਉਸ ਕੱਚ ਦੀ ਬਾਰੀ ਵੱਲ
ਵਗਾਹੀ, " ਮੈਂ ਖੁਦ ਨੂੰ ਬੁਨਿਆਦੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਵੀ ਸਮਝਦਾਂ ਤੇ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖ ਕੇ ਮੈਨੂੰ
ਕਲਾਤਮਿਕ ਨੁਕਤੇ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਹੋਈ ਹੈ , ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਮੇਰੀ ਕਵਿਤਾ ਬਹੁਤ ਥੋੜ੍ਹੇ
ਪਾਠਕਾਂ ਤਕ ਪਹੁੰਚੀ ਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਥੋੜ੍ਹੇ ਪਾਠਕਾਂ ਨੇ ਪਸੰਦ ਕੀਤੀ । ਮੇਰੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ
ਤੇ ਨਾਵਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਖੂਬੀਆਂ ਮੇਰੇ ਕਵੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਹੀ ਨੇ ,ਜਾਂ ਕਹਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਕਵੀ ਨਾ
ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਮੇਰੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਤੇ ਨਾਵਲ ਕਲਾਤਮਿਕ ਨੁਕਤੇ ਤੋਂ ਘੱਟ ਚੰਗੇ ਹੋਣੇ ਸਨ ।
ਇਹਨਾ ਵਿਚ ਮੈਂ ਪਾਤਰਾਂ, ਜਜ਼ਬਿਆਂ, ਚੀਜ਼ਾਂ, ਜਿਨਸਾਂ ਆਦਿ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤਕ ਇਕ ਕਵੀ ਦੀ
ਨਜ਼ਰ ਤੇ ਸੰਵੇਦਨਾ ਨਾਲ ਵੇਖਿਆ ਹੈ ਤੇ ਚਿਤਰਿਆ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਮੈਂ ਕਹਿਣ
ਦੀ ਥਾਂ ਵਧੇਰੇ ਕਰਕੇ ਚਿਤਰਦਾ ਹਾਂ ।" ਮੈਨੂੰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਾਵਲ 'ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਕਮਰੇ' ਯਾਦ
ਆਇਆ ਜੋ ਕਾਲਜਾਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ 'ਚ ਬਹੁਤ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਗਿਆ ਤੇ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਰਹੇਗਾ ।
ਇਸ ਨਾਵਲ ਦਾ ਨਾਂ ਹੀ ਸਾਡੇ ਸਾਹਵੇਂ ਮੁੰਬਈ ਵਰਗੇ ਵੱਡੇ ਮਹਾਂਨਗਰਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ
ਚਿਤਰ ਖਿੱਚ ਦਿੰਦਾ ਹੈ । ਕਵੀ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਹਰ ਵਿਧਾ ਲਈ ਉਹਦੀ ਰੂਹ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ।<br />
" ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਆਲੋਚਨਾ ਬਾਰੇ ਤੁਹਾਡੀ ਕੀ ਰਾਇ ਹੈ ,
ਕੀ ਇਹ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਕੁਝ ਸੰਵਾਰਦੀ ਵੀ ਹੈ ?" ਦੇਵਨੀਤ ਨੇ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨਾਲ
ਭਰੀਆਂ ਅਲਮਾਰੀਆਂ ਵੱਲ ਨਿਗ੍ਹਾ ਮਾਰਦਿਆਂ ਪੁੱਛਿਆ । ਸੁਖਬੀਰ ਹੁਰਾਂ ਨੇ ਸਿਰ ਤੋਂ ਪੱਗ
ਉਤਾਰ ਕੇ ਨਾਲ ਪਏ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਮੇਜ਼ 'ਤੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀ । ਉਹਨਾ ਦੇ ਸਿਰ 'ਤੇ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ
ਜੂੜਾ ਚਮਕਿਆ । ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗ ਮਿੰਨ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਮੁਸਕਰਾਏ , " ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਆਲੋਚਨਾ
ਮੈਂ ਘੱਟ ਹੀ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹਾਂ , ਜਦ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਪੜ੍ਹੀ ਸੀ । ਫੇਰ
ਐਮæਏ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ 'ਚ ਇਮਤਿਹਾਨ ਦੇ ਨੁਕਤੇ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਨੀ ਪਈ । ਉਂਝ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ
ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਉਹ ਜਿਹੋ ਹੀ ਜਿਹੀ ਭਾਸ਼ਾ 'ਚ ਲਿਖੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ , ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪੱਲੇ ਨਹੀਂ
ਪੈਂਦੀ । ਹਾਂ ਬਦੇਸ਼ੀ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ,ਅਸਲ 'ਚ ਮੁਲਾਂਕਣ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਪੜ੍ਹਦਾ
ਹਾਂ । ਕਈ ਵੱਡੇ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਸਦਕਾ ਹੀ ਸਹੀ ਅਰਥਾਂ ਵਿਚ ਸਮਝ
ਪਾਇਆ ਹਾਂ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਲਿਖਣ-ਕਲਾ ਸੰਬੰਧੀ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸਿਖਿਆ-ਸਮਝਿਆ । ਉਸ ਨੇ ਮੇਰਾ
ਸਾਹਿਤਕ ਸੁਹਜ ਸਵਾਦ ਵੀ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਤੇ ਇਸ ਸਮੁੱਚੇ ਵਿਕਾਸ ਸਦਕਾ ਮੈਂ ਸਾਹਿਤ ਦੇ
ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਵਾਦਾਂ ਦੀਆਂ ਸੌੜੀਆਂ ਵਲਗਣਾਂ 'ਚੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤਕ ਨਿਕਲ ਸਕਿਆ ।" <br />
ਉਹਨਾ ਅਜੇ ਸਾਹ ਲਿਆ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਗੱਲ ਹੋਰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਈ , "
ਲੇਖਕ ਦੇ ਸਵੈ-ਆਲੋਚਕ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਕਿਵੇਂ ਸੋਚਦੇ ਹੋਂ , ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਗੱਲ ਉਸਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ ,
ਪਰ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਲਿਖਣ ਲਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ?" ਸੁਖਬੀਰ ਹੁਰੀਂ ਇਕਦਮ ਬੋਲੇ , " ਬਿਲਕੁਲ !
ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਬਹੁਤ ਸਖ਼ਤ ਆਲੋਚਕ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਅਸਲ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਹੀ ਆਪਣਾ
ਸਖ਼ਤ ਆਲੋਚਕ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ , ਪਰ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਔਖਾ ਕੰਮ ਹੈ । ਮੈਂ ਆਪਣੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ
ਦਾ ਬਹੁਤ ਸਖ਼ਤ ਆਲੋਚਕ ਹਾਂ । ਹਰ ਰਚਨਾ ਦੂਜੀ , ਤੀਜੀ, ਚੌਥੀ ਵਾਰ ਲਿਖਦਾ ਹਾਂ । ਕੁਝ
ਸਮਾਂ ਪਾ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਫੇਰ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹਾਂ ਤੇ ਕਾਂਟ-ਤਰਾਸ਼ ਕਰਦਾ ਹਾਂ । ਕਾਹਲ ਵਿਚ ਛਪਣ ਦੀ
ਭੁੱਖ 'ਤੇ ਮੇਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਕਾਬੂ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਰਚਨਾ ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਫ਼ੀ ਚਿਰ
ਪਿੱਛੋਂ ਛਪਵਾਉਂਦਾ ਹਾਂ । ਮੇਰੇ ਵਿਕਾਸ 'ਚ ਸਵੈ-ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਹੱਥ ਹੈ ,
ਵਰਨਾ ਅੱਜ ਮੈਂ ਉੱਥੇ ਹੀ ਹੁੰਦਾ , ਜਿੱਥੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸਾਂ ਤੇ ਖੁਦ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਂਦਾ
ਰਹਿੰਦਾ ।" ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਸਮੇਤ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜੋ ਲਿਖਦੇ
ਪਿੱਛੋਂ ਹਨ ਪਰ ਛਪਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹਨ । ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਮੈਂ ਇਹਨਾ ਦੀ ਸਾਧਨਾ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕੀਤਾ ।
ਕਿਤੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਛਪਣ ਦੀ ਕਾਹਲ ਕਰਕੇ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਘਟ ਰਹੀ ? ਇਹ
ਸਵਾਲ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵੀ ਕੀਤਾ ਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਿੰਨਾ ਚੰਗਾ ਹੋਵੇ ਜੇ ਸੁਖਬੀਰ ਜਿਹਾ
ਠਰੰਮਾਂ ਸਭ ਲੇਖਕਾਂ ਕਲਾਕਾਰਾਂ 'ਚ ਆ ਜਾਵੇ । <br />
ਉਹਨਾ ਨੂੰ ਆਖਰੀ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ , " ਕੀ ਲਿਖ ਰਹੇ ਹੋਂ ਤੇ
ਕੀ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਹੋਂ ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ?" ਉਹ ਮੱਠੀ ਆਵਾਜ਼ 'ਚ ਦੱਸਣ ਲੱਗੇ , " ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ
ਮੈਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਲਿਖ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਵਾਂਗ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਹਾਂ -ਵੱਡੇ
ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ , ਚਿੰਤਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ । ਇਹੋ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਿਖਣ-ਕਲਾ ਅਤੇ ਜਿਉਣ-ਕਲਾ ਵਿਚ ਵੀ
ਸਹਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।" <br /> ਜੁਲਾਈ 9, 1925 'ਚ ਮੁੰਬਈ ਵਿਖੇ ਸ੍ਰੀ
ਮਨਸ਼ਾ ਸਿੰਘ ਰੇਲਵੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਦੇ ਘਰ ਮਾਤਾ ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਸ਼ਿਵ ਕੌਰ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ ਜਨਮੇ
ਸੁਖਬੀਰ ਨੇ 87 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਲੰਮੀ ਉਮਰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਾਦਗੀ ਸਹਿਜਤਾ ਨਾਲ ਗੁਜ਼ਾਰੀ । ਉਹ
ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਪੜ੍ਹਦੇ ਲਿਖਦੇ ਰਹੇ । ਮੈਨੂੰ ਅੱਜ ਵੀ ਯਾਦ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮਿਲਨੀ 'ਚ ਉਹਨਾ ਨੇ
ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਬਹੁਤੀ ਲੈਅ-ਵਿਹੂਣੀ ਕਵਿਤਾ 'ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਪਰਗਟਾਈ । ਲੋੜੋਂ ਵੱਧ ਲੱਫ਼ਾਜ਼ੀ
ਵਾਲੀ ਤੇ ਇਕੋ ਟਰੈਕ 'ਤੇ ਘੁੰਮਦੀ ਕਵਿਤਾ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਸੀ । ਸੁਖਬੀਰ ਭਾਵੇਂ
ਆਪਣੇ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ , ਖਾਣ-ਪੀਣ , ਪਹਿਰਾਵੇ 'ਚ ਏਨੇ ਆਧੁਨਿਕ ਜਾਂ ਵਿਲੱਖਣ ਨਹੀਂ ਸਨ ,ਪਰ
ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੇ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਸੁਹਜ ਸਵਾਦ ਵਿਚ ਬਣੇ ਬਣਾਏ ਰਾਹਾਂ 'ਤੇ ਨਾ
ਤੁਰ ਕੇ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤਕ ਨਵੇਂ , ਆਧੁਨਿਕ ਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ੀਲ ਰਹੇ ਹਨ ।<br />
ਪਿਛਲੇ ਵਰ੍ਹੇ 22 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਉਹ ਆਪਣੀ ਦੇਹ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਅੱਖਰਾਂ, ਸ਼ਬਦਾਂ, ਧੁਨੀਆਂ
'ਚ ਸਮਾਅ ਗਏ । ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪੰਜਾਬੀ ਅਧਿਆਪਕ ਦੋਸਤਾਂ ਦੇ ਸੈਮੀਨਾਰ 'ਚ ਸਾਂ । ਫੋਨ
ਕੰਬਿਆ । ਸੁਖਬੀਰ ਦੇ ਕਰੀਬੀ ਦੋਸਤ ਸੁਰਿੰਦਰ ਸ਼ਰਮਾ ( ਜੋ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਮਘਾਈ
ਰੱਖਣ ਲਈ ਸਭ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਨਵੇਂ ਲਤੀਫੇ ਭੇਜਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ) ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਆਇਆ । ਮੈਂ
ਉਦਾਸ ਹੋ ਗਿਆ , ਇਹ ਕੋਈ ਲਤੀਫਾ ਜਾਂ ਸ਼ੁਭ ਵਿਚਾਰ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸੁਖਬੀਰ ਦੇ ਤੁਰ ਜਾਣ ਦਾ
ਸੁਨੇਹਾ ਸੀ । ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਮੈਂ ਸਭ ਨੂੰ ਦਸਦਿਆਂ ਇਕ ਮਿੰਟ ਦਾ ਮੌਨ ਧਾਰਿਆ । ਇਸ ਮੌਨ 'ਚ
ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਹੋਈ ਇਕੋ ਇਕ ਮੁਲਾਕਾਤ ਮੇਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਸਾਹਵੇਂ ਸਾਕਾਰ ਹੋ ਗਈ । ਫਿਰ ਅਸੀਂ
ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਰੇ ਅਨੇਕਾਂ ਗੱਲਾਂ ਕੀਤੀਆਂ । ਮੇਰੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸੁਕੂਨ ਹੋਇਆ , ਸੁਖਬੀਰ ਦੇ
ਨਾਵਲ-ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਅਧਿਆਪਕ ਹਨ ।<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiT4x9dMY3lHrriZPK_R7QO9Lj6jOd-RrOF2qOvzA2DTG5ArKLHC_4ZCtviKjubTUeUbxT2GaxxOe9CSF84haQbXBGiJhI5rCw6na7krZuwNmBTAYKfDumiriqzVhCh4Th4jNcQ9dP0plvT/s1600/sukhphoto.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiT4x9dMY3lHrriZPK_R7QO9Lj6jOd-RrOF2qOvzA2DTG5ArKLHC_4ZCtviKjubTUeUbxT2GaxxOe9CSF84haQbXBGiJhI5rCw6na7krZuwNmBTAYKfDumiriqzVhCh4Th4jNcQ9dP0plvT/s320/sukhphoto.jpg" width="205" /></a></div>
<br /></div>
Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-50341699290349881702013-05-05T23:05:00.002-07:002013-05-05T23:05:45.568-07:00ਸਾਰਕ ਸਾਹਿਤ ਉਤਸਵ ੦ ਅੱਠ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਕਲਪਨਾਸ਼ੀਲ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਤੀਰਥ <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
</w:Compatibility>
<w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel>
</w:WordDocument>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" LatentStyleCount="156">
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin:0in;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Times New Roman";
mso-ansi-language:#0400;
mso-fareast-language:#0400;
mso-bidi-language:#0400;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਗੱਡੀ ਚੜ੍ਹਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ
ਭੱਜਣਾ ਪਿਆ । ਫਿਰ ਵੀ ਜਿਹੜੇ ਡੱਬੇ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ
ਅਸੀਂ ਚੜ੍ਹੇ, ਉਹ ਐੱਸ ਚਾਰ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਾਡੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਐੱਸ ਪੰਜ ਵਿਚ ਰਾਖਵੀਂਆਂ ਸਨ । ਖੈਰ੍ਹ
, ਡੱਬੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਜੁੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਸਨ , ਅਸੀਂ ਭੀੜ੍ਹ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚੋਂ ਰਾਹ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਤਕ ਪਹੁੰਚ ਗਏ । ਟੀ ਟੀ ਨੇ
ਟਿਕਟਾਂ ਚੈੱਕ ਕੀਤੀਆਂ । ਸਾਡੀਆਂ ਸੀਟਾਂ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇ
ਪਏ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਮਾਨ ਸੰਭਾਲਿਆ ਤੇ ਸੀਟਾਂ ਖਾਲ੍ਹੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ । ਮੈਂ ਹੇਠਲੀ ਸੀਟ ਲੈ
ਲਈ ਤੇ ਪਰਗਟ ਸਤੌਜ ਨੇ ਉਪਰਲੀ । ਸੁਖ ਦਾ ਸਾਹ ਲੈਂਦਿਆਂ ਅਸੀਂ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਲੈ ਹੁਣ ਆਰਾਮ ਨਾਲ, ਦਿਨ ਚੜ੍ਹਦੇ ਨੂੰ ਆਗਰੇ
ਪਹੁੰਚ ਜਾਵਾਂਗੇ ।</span>”</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਬੈਗ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚੋਂ ਉਤੇ ਲੈਣ ਲਈ ਖੇਸ ਕੱਢਿਆ ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ
ਬੋਤਲ ਨੂੰ ਸਿਰ੍ਹਾਣੇ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਟਿਕਾਇਆ । ਪੈਂਦਿਆਂ ਹੀ ਫੋਨ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕੀਤੀ ਉਹ ਪੀ ਡੀ ਫਾਇਲ ਖੋਲ੍ਹ ਲਈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਾਰਕ ਸਾਹਿਤ
ਉਤਸਵ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਡੈਲੀਗੇਟਾਂ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ
ਤੇ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਸੀ । ਅੱਠ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ </span>135<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
ਲੇਖਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਮੈਂ ਸਿਰਫ ਦਸ ਕੁ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਹੀ ਸੁਣੇ ਤੇ ਪੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਸਨ । ਇਸ ਤਿੰਨ
ਰੋਜ਼ਾ ਸਾਹਿਤ ਮੇਲੇ ਦੀ ਕਰਤਾ ਧਰਤਾ ਸੁਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਕਹਾਣੀਕਾਰਾ ਅਜੀਤ ਕੌਰ ਤੇ</span><span lang="PA"> </span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਸੰਸਾਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ
ਚਿਤਰਕਾਰ ਅਰਪਣਾ ਕੌਰ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਹੀ ਸਨ । ਇਹਨਾ ਨੂੰ ਮਿਲਨ ਦਾ ਚਾਅ ਮੈਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ
ਸੀ । ਕਈ ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇਵਨੀਤ ਤੇ ਮੈਂ ਇਹਨਾ ਦੀ ਅਕਾਦਮੀ-ਘਰ ਵਿਚ ਮਿਲਨ ਗਏ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਨਾ
ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮਿਲ ਨਹੀਂ ਸਕੇ ਤੇ ਅਸੀਂ ਅਕਾਦਮੀ ਦੀ ਨੁਕਰੇ ਬਣੇ ਕੈਫੇ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚੋਂ ਕੌਫੀ ਪੀ ਕੇ ਮੁੜ ਆਏ ਸੀ । ਕੈਫੇ ਦਾ ਮੈਨਿਯੂ ਅਨੋਖਾ </span>–<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਕੌਫੀ ਫਾਰ ਯੰਗ ਆਰਟਿਸਟ , ਜੂਸ ਫਾਰ ਯੰਗ ਪੇਂਟਰ
। ਇੱਥੇ ਹੀ ਅਸੀਂ ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਨੀਲੇ ਗਲਾਸਾਂ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਪੀਤਾ , ਪਾਣੀ ਦਾ ਰੰਗ ਵੀ ਨੀਲਾ ਹੀ ਲੱਗ
ਰਿਹਾ ਸੀ । ਕਿੰਨਾ ਹੀ ਕੁਝ ਬਣਾਉਂਦਿਆਂ-ਢਾਹੁੰਦਿਆਂ ਨੀਂਦ ਆ ਗਈ <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਸਵੇਰੇ ਜਦੋਂ ਜਾਗ ਖੁਲ੍ਹੀ ਤਾਂ ਗੱਡੀ
ਦਿੱਲੀ ਸਟੇਸ਼ਨ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇ ਖੜ੍ਹੀ ਸੀ । </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚਾਏ ...ਚਾਏ....</span>’<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਦੀਆਂ ਅਵਾਜ਼ਾਂ ਨਾਲ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਅਖਬਾਰ
ਏ ....ਅਖਬਾਰ ਏ...</span>’<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਦੀਆਂ ਅਵਾਜ਼ਾਂ ਵੀ ਰਲ
ਰਹੀਆਂ ਸਨ ।ਰਸਾਲੇ ਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਛਾਤੀ ਨਾਲ ਲਾਈ ਇਕ ਸੱਜਣ ਚੇਤਨ ਭਗਤ ਦੇ ਨਾਵਲਾਂ ਦਾ ਹੋਕਾ ਦੇ
ਰਿਹਾ ਸੀ । ਪਰਗਟ ਵੱਲ ਵੇਖਦਿਆਂ ਮੈਂ ਹੱਸਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਤੇਰਾ ਨਾਵਲ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੀਵੀਂਆਂ
</span>’<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਵੀ ਇਉਂ ਹੀ ਵਿਕਿਆ ਕਰੇਗਾ </span>”<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਉਹਨੇ ਬੈਗ ਦੀ ਜਿੱਪ ਖੋਲ੍ਹ ਚਾਰ ਪੇਪਰ
ਕੱਢਦਿਆਂ ਮੈਨੂੰ ਫੜ੍ਹਾ ਆਖਿਆ, </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
ਮੈਂ ਇਸ ਨਾਵਲ ਦੀ ਸਿਰਜਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਲਿਖੀ ਹੈ ,ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਦੱਸੀਂ ਕਿਵੇਂ ਆਂ , ਗੁਹਾਟੀ ਸਨਮਾਨ
ਮੌਕੇ ਪੜ੍ਹਨੀ ਹੈ </span>”</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਇੱਥੋਂ ਦੋ ਢਾਈ ਘੰਟਿਆਂ ਦਾ ਰਾਹ ਰਹਿ ਗਿਆ
ਸੀ ਆਗਰੇ ਦਾ । ਨਾਵਲ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਮੇਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਭਰ ਆਈਆਂ । ਚਾਹ ਪੀ ਅਸੀਂ ਆਗਰੇ ਦੀ
ਉਡੀਕ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਆਗਰੇ ਦੀਆਂ ਹੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗੇ । ਤਾਜ
ਮਹਿਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੈਂ ਉਸ ਕਾਰੀਗਰ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸਾਂ ਜਿਸਦੇ ਹੱਥ ਵੱਢ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ । ਸਹੀ
ਪੌਣੇ ਨੌਂ ਅਸੀਂ ਆਗਰਾ ਕੈਂਟ ਸਟੇਸ਼ਨ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇ
ਉੱਤਰੇ । ਗ੍ਰੈਂਡ ਹੋਟਲ ਜਾਣ ਲਈ ਟੈਕਸੀ ਵਾਲਾ ਪੰਜਾਹ ਰੁਪਏ ਮੰਗ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਆਟੋ ਵਾਲਾ ਸਾਨੂੰ
ਤੀਹ ਰੁਪਏ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਹੀ ਲੈ ਗਿਆ । ਪਰਵੀਨ
ਨੇ ਸਾਡਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ , </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਆਪਣੇ ਕਮਰੇ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਜਾ ਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਨਹਾ ਧੋ ਲਵੋ ... ਫਿਰ ਆਹ
ਬੇਸਮੈਂਟ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਨਾਸ਼ਤਾ ਲੱਗਿਆ ਹੋਇਆ
ਤੇ ਰਜਿਸ਼ਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੇ...</span>”</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਕਮਰਾ ਸੁਹਣਾ ਤੇ ਖੁਲ੍ਹਾ-ਡੁੱਲਾ ਸੀ ।
ਦੇਖਦਿਆਂ ਹੀ ਸਾਰੀ ਥਕਾਵਟ ਲਹਿ ਗਈ । ਬਿਨਾਂ ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਖਰਾਬ ਕੀਤਿਆਂ ਅਸੀਂ ਨਹਾ ਕੇ ਤਿਆਰ ਹੋ
ਗਏ । ਪਰਗਟ ਨੇ ਧਾਰੀਆਂ ਵਾਲੀ ਮੂੰਗੀਆ ਕਮੀਜ਼ ਨਾਲ ਕਾਲੀ ਪੈਂਟ ਪਾਈ ਤੇ ਮੈਂ ਗਾਜਰੀ ਕਮੀਜ਼ ਨਾਲ
ਗਾਜਰੀ ਪੱਗ ਬੰਨ੍ਹੀ । ਅਸੀਂ ਨਾਸ਼ਤੇ ਵੱਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾ ਰਹੇ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਬਰਾਤੀ ਹੋਈਏ । ਮੈਂ
ਬਰੈੱਡ ਆਮਲੇਟ ਨਾਲ ਫਿੱਕੀ ਚਾਹ ਪੀਤੀ ਤੇ ਪਰਗਟ ਨੇ ਜੂਸ । ਜਿਉਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਰਜਿਸ਼ਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵੱਲ ਵਧੇ
ਤਾਂ ਡਾ. ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ ਤੇ ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਇਉਂ ਲੱਗਿਆ ਜਿਉਂ ਮੇਲੇ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਗੁਆਚੇ ਬਾਲਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸਕਾ ਸੰਬੰਧੀ ਮਿਲ
ਗਿਆ ਹੋਵੇ । ਪਾਤਰ ਸਾਹਬ ਨੇ ਸਾਡੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਅਰਪਨਾ ਨਾਲ ਕਰਵਾਈ । ਹੱਥ ਮਿਲਉਂਦਿਆਂ ਹੀ ਮੈਂ
ਉਹਦੀਆਂ ਕਈ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਗਿਣਵਾਏ ਤੇ ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਦੱਸੀ, </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਜਿਵੇਂ ਤੁਹਾਡੀ ਪੇਂਟਿੰਗ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਕਬੀਰ ਪਾਣੀ ਬੁਣ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਵੇਂ ਹੀ ਤੁਸੀਂ ਪਾਣੀ ਪੇਂਟ ਕਰਦੇ ਹੋਂ ...</span>”<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਅਰਪਨਾ ਨੂੰ ਮਿਲਨਾ ਆਪਣੀ ਦਿੱਲੀ ਵਾਲੀ ਭੂਆ
ਦੀ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਮਿਲਨਾ ਹੀ ਲੱਗਿਆ , ਉਹੀ ਕੱਦ ਕਾਠੀ , ਉਹੀ ਬੋਲ-ਬਾਣੀ ਤੇ ਸਾਦਾਪਣ । </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਵੱਖ-ਵੱਖ
ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਲੇਖਕ ਇਕੋ ਜਿਹੇ ਖੱਦਰੀ ਝੋਲੇ ਮੋਢਿਆਂ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇ ਲਮਕਾਈ ਘਾਹ ਤੇ ਘੁੰਮ ਰਹੇ ਸਨ । ਉਤਸਵ ਦੇ ੳਦਘਾਟਨ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਦਸ ਪੰਦਰਾਂ ਮਿੰਟਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਬਾਕੀ ਸੀ ।
ਥੋੜ੍ਹੇ ਚਿਰ ਬਾਅਦ ਅਰਪਨਾ ਨੇ ਹਾਕ ਮਾਰੀ , </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
ਆ ਜੋ ਥੋਨੂੰ ਮੰਮੀ ਨੂੰ ਮਿਲਾਵਾਂ...</span>”<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਕਹਾਣੀਕਾਰਾ ਅਜੀਤ ਕੌਰ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਕੁੱਛੜ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਲੈ ਲਿਆ । ਅਸੀਂ ਹਰੇ ਹੋ ਗਏ , ਮੀਂਹ ਤੋਂ
ਬਾਅਦ ਧੋਤੇ ਟਹਿਕਦੇ ਹਰੇ ਕਚੂਰ ਪੱਤਿਆਂ ਵਾਲੇ ਬੂੱਟੇ । ਸੈਮੀਨਾਰ ਹਾਲ ਅੱਠਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ
ਝੰਡਿਆਂ ਨਾਲ ਸਜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ । ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਉਤਸਵ ਦਾ ਬੈਨਰ ਵੀ ਹਰੇ ਰੰਗ ਦਾ ਸੀ ਜਿਸ
ਦੇ ਇਕ ਹੱਥ ਸਾਰਕ ਦਾ ਲੋਗੋ ਸੀ ਤੇ ਦੂਜੇ ਅਰਪਨਾ ਦਾ । ਅਰਪਨਾ ਕੌਰ ਆਪਣੀ ਕਲਪਨਾ ਦੀ ਕਮਾਈ ਦਾ ਇਕ
ਹਿੱਸਾ ਅਜਿਹੇ ਉਤਸਵਾਂ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਇਕ
ਦਰਸ਼ਕ ਅਤੇ ਸਰੋਤੇ ਵਜੋਂ ਵਿਚਰਦੀ ਹੈ । </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਸਹੀ ਦਸ ਵਜੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਜੂਨੀਅਰ ਅੱਲਨ
ਫ਼ਕੀਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਵਾਹੀਦ ਬਖ਼ਸ਼ ਦੇ ਗਾਇਨ ਨਾਲ ਉਤਸਵ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ । ਅਜੀਤ ਕੌਰ ਨੇ ਕਿਹਾ,
</span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ਗਾਓ , ਨੱਚ ਨੱਚ ਕੇ ...</span>”<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਵਾਹਿਦ ਨੇ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀਤਾ । ਉਹ ਗਾਉਂਦਾ
ਗਾਉਂਦਾ ਮਸਤ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਨੱਚਣ ਲੱਗਿਆ । ਇਹ ਨਾਚ ਪੂਰੇ ਹਾਲ ਅੰਦਰ ਫੈਲ੍ਹ ਗਿਆ । ਹਰ ਕੋਈ ਨੱਚ
ਰਿਹਾ ਸੀ , ਕੋਈ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਕੇ , ਕੋਈ ਬੈਠਾ ਬੈਠਾ ਤੇ ਕੋਈ ਮਨ ਹੀ ਮਨ । ਹਰ ਸਖ਼ਸ਼ ਦੇ ਹੱਥ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਕੈਮਰਾ ਸੀ, ਕਿਸੇ ਕੋਲ ਟੈਬ ਦੇ ਰੂਪ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ,ਕਿਸੇ ਕੋਲ ਸਮਾਰਟ ਫੋਨ । ਹਰ ਕੋਈ ਫੋਟੋਆਂ
ਖਿੱਚ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਤਿੰਨੇ ਦਿਨ ਚਲਦਾ ਰਿਹਾ ਤੇ ਇਹੋ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਸੀ ਜਿਹੜੀ
ਕਦੇ ਰੁਕਦੀ ਨਹੀਂ ਸੀ । ਤੀਜੇ ਦਿਨ ਤਾਂ ਨੇਪਾਲੀ ਸ਼ਾਇਰਾ ਸਾਬਿਤਾ ਗੌਤਮ ਕੋਲ ਪੰਦਰਾਂ ਕੈਮਰੇ ਸਨ
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਉਹ ਵਾਰੀ ਵਾਰੀ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿੱਚਦੀ ਬੋਲੀ, </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਆਈ ਐਮ ਨਾਟ ਕੈਮਰਾਮੈਨ....</span>”<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਅੱਗੋਂ ਅਫਗਾਨੀ ਸ਼ਾਇਰਾ ਜ਼ੌਹਰਾ ਜ਼ਾਹੀਰ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ, </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਯੂ ਆਰ ਕੈਮਰਾਵੂਮੈਨ ....</span>”</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਦੋਹੇਂ ਦਿਨ ਖਾਣੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਕਾਦਮਿਕ
ਸ਼ੈਸ਼ਨ ਹੁੰਦੇ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪੇਪਰ ਪੜ੍ਹੇ ਜਾਂਦੇ , ਉਹਨਾ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਹੁੰਦੀ ਤੇ ਕਦੇ ਕਦੇ ਸਰੋਤਿਆਂ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚੋਂ ਸਵਾਲ ਵੀ । ਖਾਣੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਵਿਤਾ-ਪਾਠ
।<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਇਸ ਉਤਸਵ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਮੇਲ-ਮਿਲਾਪ </span>’<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਦੇ ਸ਼ੈਸ਼ਨ ਸਨ, ਜੋ ਖਾਣੇ ਅਤੇ ਚਾਹ ਦੀ ਬਰੇਕ ਵਿਚ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ
ਹੀ ਬਣਾ ਲਏ ਸਨ । ਕਵੀਆਂ ,ਚਿੰਤਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਵੱਲ ਘੱਟ ਤੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਮਿਲਨ ,
ਜਾਣਨ ਤੇ ਸੰਪਰਕ ਬਣਾਉਣ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਵੱਧ ਹੁੰਦਾ । ਹਰ ਕੋਈ
ਆਪੋ ਆਪਣੇ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਪਤਾ-ਕਾਰਡ </span>’<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਵਟਾ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ । ਇਹ ਕਾਰਡ ਨਾ ਹੀ ਪਰਗਟ
ਕੋਲ ਸਨ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਮੇਰੇ ਕੋਲ । ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਸਿੱਧੇ-ਸਾਦੇ ਹੋਣ ਦਾ ਸਬੂਤ ਉਦੋਂ ਮਿਲ ਗਿਆ ਜਦੋਂ
ਮੈਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਇਹ ਕਾਰਡ ਨਾ ਹੀ ਪਾਤਰ ਸਾਹਬ ਦੇ ਝੋਲੇ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਨੇ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੇ ਪਰਸ ਵਿਚ । ਪਰ ਇਹ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਪਤਾ-ਕਾਰਡ</span>’<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ
ਹਰ ਇਕ ਦੀ ਲੋੜ ਬਣ ਗਏ ਨੇ । ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਇਹਨਾਂ ਕਾਰਡਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸੰਬੰਧਤ ਲੇਖਕ
ਦੀ ਫੋਟੋ ਅੱਖਾਂ ਸਾਹਵੇਂ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ ,ਕਦੇ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਈਮੇਲ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਦੇ ਫੋਨ । ਪਰਗਟ
ਨੇ ਪਹਿਲੇ ਵੇਲੇ ਦੀ ਚਾਹ ਪੀਂਦਿਆਂ ਹੀ ਤਿੰਨ ਨੌਜ਼ਵਾਨ ਨੇਪਾਲੀ ਨਾਵਲਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਦੋਸਤੀ ਗੰਢ ਲਈ
ਸੀ , ਉਹਦਾ ਖੁਲ੍ਹਾ ਤੇ ਮਿਲਵਰਤਨ ਵਾਲਾ ਸੁਭਾਅ ਚੰਗਾ ਹੈ । ਪਰਗਟ ਇਸ ਕਰਕੇ ਵੀ ਸਹਿਜ ਸੀ ਕਿ
ਉਹਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਪੜ੍ਹਨੀਆਂ ਸਨ ਤੇ ਮੈਂ ਅੱਜ ਹੀ । ਮੇਰੀ ਇੱਛਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ
ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੇ ਪਾਠ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਮਿਲਾਂ , ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੀ ਸਿਆਣ
ਕਰਵਾਉਣੀ ਸੌਖੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਤੇ ਇਸ ਵੇਲੇ ਮੈਂ ਦੁਚਿੱਤੀ ਵਿਚ ਵੀ ਸੀ ਕਿ ਕਿਹੜੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ
ਪੜ੍ਹਾਂ । ਕਦੇ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਡੱਡੂ</span>’<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ,</span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚਿੜੀਆਂ</span>’<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
ਤੇ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਕਾਂ</span>’<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਦਾ , ਕਦੇ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤਾਇਆ ਨਾਥੀ ਰਾਮ </span>’<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
ਤੇ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਮਾਂ-ਬੋਲੀ</span>’<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਬਾਰੇ ਸੋਚਦਾ । ਸਰੋਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਮਝਣ ਵਾਲੇ ਬਹੁਤ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਨ ,ਇਸੇ ਲਈ
ਮੈਂ ਆਪਣੀਆਂ ਸੱਤ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੀ ਚਾਰ-ਪੱਤਰੀ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">
ਅਡੋਬ ਆਫ ਸਾਈਲੈਂਸ </span>’<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਨਾਂ ਹੇਠ ਛਪਵਾ ਕੇ ਲੈ
ਗਿਆ ਸਾਂ । ਇਹ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਜਸਦੀਪ , ਮੋਨਿਕਾ ਸਿੰਘ ਤੇ ਪਰਾਗ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤੀਆਂ
ਸਨ । ਜਦੋਂ ਹੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਮੈਂ ਮੰਚ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇ
ਗਿਆ ਤਾਂ ਇਹ<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਸਭ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੂੰ ਵੰਡ ਦਿੱਤੀਆਂ ।
ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਸੁਣਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੂੰ ਪੁਛਿਆ ਕਿ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਜਾਂ ਪੰਜਾਬੀ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ? ਕੁਝ ਭਾਰਤੀ ਤੇ ਸਾਰੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਉੱਚੀ ਅਵਾਜ਼ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਕਿਹਾ, </span>“<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਪੰਜਾਬੀ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ
।</span>”<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਪਰਗਟ ਸਤੌਜ ਨੇ ਵੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ
ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਹੀ ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਜੋ ਬਹੁਤ ਸਲਾਹੀਆਂ ਗਈਆਂ । ਪਾਤਰ ਸਾਹਬ ਨੇ ਇਸੇ ਸ਼ੈਸ਼ਨ ਦੀ ਪਰਧਾਨਗੀ
ਕੀਤੀ ਸੀ ਤੇ ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨੇ ਹਿੰਦੀ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ
ਮੰਚ ਸੰਚਾਲਨ ।<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਇਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵੀ
ਵੱਧ ਕਾਮਯਾਬ ਰਿਹਾ ।ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਦੁਪਹਿਰ ਦੇ ਖਾਣੇ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰੋ. ਬਾਲ ਆਨੰਦ ਮਿਲੇ ਜੋ ਬਠਿੰਡੇ
ਕਾਲਜ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਅਧਿਆਪਕ ਰਹੇ ਸਨ ਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਾਅਦ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਆਈ ਐਫ ਐਸ ਜੁਆਇਨ ਕੀਤਾ । ਮਾਨਸਾ ਇਹਨਾ ਦਾ
ਆਉਣ ਜਾਣ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਿਲੇ ਜਿਵੇਂ ਮੁਦਤ ਤੋਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋਣ । ਇਹਨਾ ਨੇ ਮਾਨਸਾ
ਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਬਾਰੇ ਅਨੇਕਾਂ ਗੱਲਾਂ ਕੀਤੀਆਂ । ਈਮੇਲ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਅਕਸਰ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦਾ ਸੁਖ-ਦੁਖ
ਵੰਡਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਇਸ ਸੈਮੀਨਾਰ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਉਰਦੂ ਦੀ ਲੇਖਕਾ ਨੂਰ ਜ਼ਹੀਰ ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ
ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਸਤੀ ਫ਼ਰਹੀਨ ਚੌਧਰੀ ਦੀ ਅੱਡੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗੀ । ਹਜ਼ਰਤ ਸ਼ਾਮ , ਰਾਣਾ ਮੁਹੰਮਦ ਸਾਈਦ ,
ਮੁਹੰਮਦ ਅਹਿਸਨ, ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਵਸ਼ਿਸ਼ਟ ਤੇ ਨਸਰੀਨ ਅੰਜੁਮ ਭੱਟੀ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਮਾਂ ਨੇ ਖੂਬ ਦਾਦ ਖੱਟੀ ।
ਭੂਟਾਨੀ ਲੇਖਕ ਪਾਸੰਗ ਸ਼ੇਰਿੰਗ ਨੇ ਨਿੱਕੀਆਂ-ਨਿੱਕੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਜੋ ਸ਼ਾਂਤੀ ਤੇ ਕੁਦਰਤ
ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ । ਨੇਪਾਲੀ ਚਿੰਤਕ ਅਭੀ ਸੁਬੇਦੀ ਦੀ ਲਤੀਫੇਬਾਜ਼ੀ ਸਭ ਨੂੰ ਹਸਾਉਂਦੀ ਰਹੀ
ਤੇ ਨੌਜ਼ਵਾਨ ਚੰਦਰਬੀਰ ਤੁੰਬਾਪੋ ਦੀ ਊਰਜਾ ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਨੂੰ ਆਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਵਿਚਾਰ-ਚਰਚਾ ਹੋਈ ।
ਮਾਲਦੀਵ ਦੇ ਹਰਫਨਮੌਲਾ ਇਬਰਾਹੀਮ ਵਾਹੀਦ ਭਾਵੇਂ ਡੰਗੋਰੀ ਸਹਾਰੇ ਤੁਰਦਾ ਸੀ ਪਰ ਸਭ ਨੂੰ ਬਾਹਾਂ
ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਮਿਲਦਾ ਤੇ ਆਥਣੇ ਹੋਏ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਮਾਗਮ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਮਲੰਗਾਂ</span>’<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"> ਨਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨੱਚਣ ਲੱਗਿਆ ,
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਅਸਲ ਅਰਥ ਇਸ ਬੰਦੇ ਕੋਲ ਸਨ, ਜਿਹੜੇ ਉਹਨੇ ਕੁਣਕਾ ਕੁਣਕਾ ਸਭ ਨੂੰ ਵੰਡੇ ।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਰੱਖ ਕੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੇ ਅਦਾਨ-ਪਰਦਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੀਜਾ ਦਿਨ
ਤਾਜ ਮਹਿਲ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਦਾ ਦਿਨ ਸੀ । ਅਸਲ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ
ਇਹ ਦਿਨ ਸਭ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਮਿਲਨ-ਗਿਲਨ ਦਾ ਦਿਨ ਸੀ । ਇਸ ਦਿਨ ਸਭ ਨੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੇ
ਮਹਿਲ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ ਸੀ । ਸਵੇਰ ਦੇ ਨਾਸ਼ਤੇ ਤੋਂ
ਬਾਅਦ ਸਾਰੇ ਏ ਸੀ ਕੋਚ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਸਵਾਰ ਹੋ ਗਏ । ਤਾਜ
ਨੂੰ ਦਿਖਉਣ ਲਈ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਗਾਇਡ ਰਾਜ ਸੀ । ਇਹਨੇ ਤਾਜ ਦੀਆਂ ਬਾਰੀਕੀਆਂ ਦੱਸੀਆਂ । ਵੱਖ ਵੱਖ
ਵੇਲਿਆਂ </span>‘<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਬਦਲਦਾ ਰੰਗ । ਸਾਰੇ
ਇਸ ਤਾਜ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਪਰ ਪ੍ਰੋ. ਬਾਲ ਆਨੰਦ ਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਦੋਸਤਾਂ ਨੇ ਅਜਿਹੇ
ਤੱਥ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਂਦੇ ਜਿਹਨਾ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੋਕ ਜਾਣਦੇ ਹਨ । ਖੈਰ ! ਅੱਠਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ
ਰੰਗ-ਬਰੰਗੇ ਪੰਛੀ ਆਪਣੇ ਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਤਾਜ਼ ਵੀ ਦੇਖ ਰਹੇ ਸਨ ਤੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਫੋਟੋਆਂ ਵੀ
ਖਿਚਵਾ ਰਹੇ ਸਨ । ਇੱਥੋਂ ਹੀ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦਾ ਪਿਆਰ ਤੇ ਸਨੇਹ ਲੈਂਦਿਆਂ -ਦਿੰਦਿਆਂ ਆਪੋ ਆਪਣੇ
ਆਲ੍ਹਣਿਆਂ ਲਈ ਉਡਾਣ ਭਰਣੀ ਸੀ ਪਰ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸਾਰਕ ਦੀ ਰੂਹ ਅਜੀਤ ਕੌਰ ਨੇ ਦੁਪਹਿਰ ਦੇ ਖਾਣੇ
ਲਈ ਮੁੜ ਗ੍ਰੈਂਡ ਹੋਟਲ</span>’<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਬੁਲਾ ਲਿਆ । ਸਭ ਕੋਲ
ਕੁਝ ਹੋਰ ਚਟਪਟੇ ਤੇ ਖੱਟੇ ਮਿੱਠੇ ਪਲ਼ ਬਚ ਗਏ ਸਨ । ਸਾਰਕ ਸਾਹਿਤ-ਉਤਸਵ ਕਲਪਨਾਸ਼ੀਲ ਲੋਕਾਂ ਦਾ
ਤੀਰਥ ਹੈ ।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhW-fQ0ERU_E6IlV89t8kJZpjsvQi17Riq5fMBtY3GKxXqMk2Pa82URuEfT8scjW0_u470rAfMEiQd0liojRng6kefdE8o_TfPdNzeEU15eoV3OLG-g06ujaVvnz3pAqCFaBJrLN4ETr-p1/s1600/040.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhW-fQ0ERU_E6IlV89t8kJZpjsvQi17Riq5fMBtY3GKxXqMk2Pa82URuEfT8scjW0_u470rAfMEiQd0liojRng6kefdE8o_TfPdNzeEU15eoV3OLG-g06ujaVvnz3pAqCFaBJrLN4ETr-p1/s320/040.JPG" width="320" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgWmVs38gjAKjBe2RaYkNwia_x4FUYGgO0lOKek0uzM6ByU5lmH84vnTRp6gPsMPZGWKnhkURf-LVglQoE-vzONie_PEsb02ye3enCAB6T2q8HXGN2oFWnaxsNWu4Rz2z4uEYfMgzLCr_Cl/s1600/arpna.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="227" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgWmVs38gjAKjBe2RaYkNwia_x4FUYGgO0lOKek0uzM6ByU5lmH84vnTRp6gPsMPZGWKnhkURf-LVglQoE-vzONie_PEsb02ye3enCAB6T2q8HXGN2oFWnaxsNWu4Rz2z4uEYfMgzLCr_Cl/s320/arpna.JPG" width="320" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg98WcVAq0w532aHT6Lc7E3pJd6pUk5VIdb8AKJ6kEM05McqeXtsSJxDiD7MClbvhV0NztazGEgBRMQxMtXYdWM1N5TBfJNtjJCHTUrqvTUcdD64qoJ8gNuQ7VRdZXtra-etQww8X6Vg1I2/s1600/027.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg98WcVAq0w532aHT6Lc7E3pJd6pUk5VIdb8AKJ6kEM05McqeXtsSJxDiD7MClbvhV0NztazGEgBRMQxMtXYdWM1N5TBfJNtjJCHTUrqvTUcdD64qoJ8gNuQ7VRdZXtra-etQww8X6Vg1I2/s320/027.JPG" width="320" /></a></div>
</div>
Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-45638912977552528092013-04-11T21:20:00.001-07:002013-04-11T21:25:12.594-07:00ਪੋਥੀ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
</w:Compatibility>
<w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel>
</w:WordDocument>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" LatentStyleCount="156">
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin:0in;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Times New Roman";
mso-ansi-language:#0400;
mso-fareast-language:#0400;
mso-bidi-language:#0400;}
</style>
<![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<o:shapedefaults v:ext="edit" spidmax="1026"/>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<o:shapelayout v:ext="edit">
<o:idmap v:ext="edit" data="1"/>
</o:shapelayout></xml><![endif]-->
<br />
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਹਰ
ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਪੋਥੀ ਆਖਣਾ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span>
</div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚੰਗਾ
ਲਗਦਾ ਹੈ ਮੈਨੂੰ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਇਹਦੇ
ਵਿਚ ਰੁੱਖ ਹੈ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਜੜ੍ਹਾਂ<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਪੱਤੇ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਆਲਣੇ<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਪੰਛੀ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਸਭ
ਪੋਥੀ ਦੇ ਪੱਤ੍ਰਿਆਂ </span><span style="font-size: 10.0pt;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚਿੱਟੇ
ਰੰਗ ਦੇ ਹੋ ਗਏ ਨੇ ....</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਕੁਝ
ਵੀ ਲਿਖਾਂ </span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਨਾ
ਲਿਖਾਂ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਉਹ
ਰਾਹੀ ਵੀ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਜਿਹਨਾ
ਲਿਆ ਸੁਖ ਦਾ ਸਾਹ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਰੁਕੇ
ਘੜੀ ਦੀ ਘੜੀ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਰੁੱਖ
ਦੀ ਛਾਵੇਂ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਘੜੇ
ਦਾ ਠੰਢਾ ਪਾਣੀ ਪੀ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੁਰ
ਪਏ ਜਿਹੜੇ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਅਗਲੇ
ਰਾਹ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਇਸ
ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਕੁੰਭਕਾਰ
ਵੀ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚੱਕ
ਨੂੰ<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਘੜ੍ਹਨ ਵਾਲਾ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਮੇਰਾ
ਬਾਪ ਵੀ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਪੋਥੀ
ਵਿਚ ਸਾਹ ਲੈਂਦਾ ਹੈ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਜੋ
ਕਦੇ ਕਦੇ ਮੈਨੂੰ ਦਸਦਾ ਹੈ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਆਹ
ਜਿਹੜੇ ਸਕੂਲ ਤੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਣੈ ਹੁਣ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇਰੇ
ਦਾਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਬਣਾਇਆ ਇਹਨੂੰ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਜੀਹਦੇ
</span><span style="font-size: 10.0pt;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਚ ਫਿਲਮਾਂ ਦੇਖ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੂੰ
ਕਦੇ ਕਦੇ ਬੋਲਦਾ ਹੁੰਦਾ</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਦਲੀਪ
ਕੁਮਾਰ ਵਾਂਙ ਡਾਇਲਾਗ<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਨਿੱਕੇ ਹੁੰਦਿਆਂ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇਰੇ
ਦਾਦੇ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਦੀ ਛੋਹ ਹੈ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇ
ਆਹ ਗੁਰੂਘਰ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਜੋ
ਢਾਹ ਦਿੱਤਾ ਹੈ </span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਫਿਰ
ਬਣਾਉਣ ਲਈ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਮੇਰੇ
ਕੰਮ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਉਸਾਰੀ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਇਕੋ
ਵਾਰ ਖਾਧੀ ਸੀ ਸਿੱਧੀ ਤੇਸੀ ਪੁੱਠੇ ਹੱਥ </span><span style="font-size: 10.0pt;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਤੇ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਮੈਂ
ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸਾਂ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਬਾਪੂ
ਦਾ ਚਿਹਰਾ</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">ਪੋਥੀ
ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪੰਨਾ ......।।</span><span style="font-size: 10.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 10.0pt;">0</span></div>
<br /><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10.0pt; mso-ascii-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";"></span></div>
Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-47171249666295523692013-02-21T00:08:00.001-08:002013-02-21T00:08:49.431-08:00ਡਰਨਾ : ਹਾਇਕੂ ਲੜੀ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span class="userContent"><br /> ੧<br /> ਚਾਨਣੀ ਰਾਤ<br /> ਹਾਕ ਮਾਰਦੀ ਜਾਪੇ<br /> ਡਰਨੇ ਦੀ ਬਾਂਹ<br /> ੨<br /><span class="text_exposed_show"> ਲਾਲ-ਗੁਲਾਲ<br /> ਡਰਨੇ ਦੇ ਲੀੜੇ<br /> ਫੌਜਣ ਦੀਆਂ ਗੱਲ੍ਹਾਂ<br /> ੩<br /> ਆਨੀਂ-ਬਹਾਨੀਂ<br /> ਹੋਲੀ ਖੇਡ ‘ਗੀ ਫੌਜਣ<br /> ਡਰਨੇ ਨਾਲ<br /> ੪<br /> ਖੇਤ ਛੜਿਆਂ ਦਾ<br /> ਡਰਨੇ ਦੇ ਸਿਰ<br /> ਸਿਹਰੇ ਲਮਕਣ<br /> ੫<br /> ਅਪਣੇ ‘ਉਹਦੇ’<br /> ਮੂੰਹ ‘ਚ ਬੁਰਕੀ ਪਾਉਂਦਿਆਂ<br /> ਡਰਨੇ ਤੋਂ ਸੰਙੇ<br /> ੬<br /> ਮੁੱਛਾਂ ਮਰੋੜੇ<br /> ਡਰਨਾ ਅਜੇ ਵੀ<br /> ਖੇਤ ਖਾਲ੍ਹੀ<br /> ੭<br /> ਝੱਖੜ ਪਿੱਛੋਂ<br /> ਡਿੱਗ ਪਿਆ ਡਰਨਾ ਵੀ<br /> ਡਿੱਗੀ ਫਸਲ ਦੇ ਨਾਲ<br /> ੮<br /> ਦਿਨੇ ਸੂਰਜ<br /> ਡਰਨੇ ਦਾ ਸਾਥੀ<br /> ਰਾਤ ਨੂੰ ਚੰਨ<br /> ੯<br /> ਕਰਦਾ ਕਾਂ ਕਾਂ<br /> ਡਰਨੇ ਦੇ ਸਿਰ ‘ਤੇ<br /> ਬੈਠਾ ਬੁੱਢਾ ਕਾਂ<br /> ੧੦<br /> ਪੁੱਠਾ-ਸਿੱਧਾ<br /> ਇਕੋ ਜਿਹਾ<br /> ਡਰਨੇ ਦਾ ਕੋਟ</span></span></div>
Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-36273374625580693302013-01-22T01:30:00.002-08:002013-01-22T01:30:47.257-08:00ਡਾਇਰੀ ਦੇ ਪੰਨੇ 0 ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ 0 ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਪੋਰਟਰੇਟ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span class="userContent"><br /> <br /> <br /> 03.11.12<br /> ਅੰਬਰੀਸ਼ ਨੇ ਚਾਹ ਦੀ ਘੁੱਟ ਭਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, “ ਮੈਡੀਕਲ ਮੈਗਾ ਕੈਂਪ ‘ਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇਵਨੀਤ ਦਾ ਪਤਾ ਲੈਣ ਜਾਣੈ...” <br />
“ ਬਿਲਕੁਲ ! ਜ਼ਰੂਰ ਚਲਦੇ ਹਾਂ ।” ਆਖਦਿਆਂ ਮੈਂ ਦੂਜੇ ਸਾਹਿਤਕ ਮਿਤਰਾਂ ਦੇ ਉਲਾਂਭੇ ਵੀ
ਅੰਬਰੀਸ਼ ਨੂੰ ਦੇਣ ਲੱਗ ਪਿਆ, “ ਦੀਦ ਇਹਦਾ ਯਾਰ , ਦੋ ਵਾਰੀ ਫੋਨ ਕੀਤਾ ਉਹਨੇ ਤੇ ਬਸ,
ਉਹਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ , ਪਾਲ ਕੌਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਈ , ਸੁਰਜੀਤ ਵੀ ਇਕ ਦਿਨ ਆਪਣੇ
ਮਿਤਰ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਸਸਕਾਰ ਤੋਂ ਮੁੜ <span class="text_exposed_show">ਗਿਆ , ਸਵੀ
, ਜ਼ਫਰ ,ਸਰਬਜੀਤ , ਦੇਸਰਾਜ ਕਾਲੀ, ਤਸਕੀਨ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ... ਸ਼ਾਇਦ ਸਾਰੇ ਗਹਿਰੇ
ਦੁੱਖ ‘ਚ ਹੋਣ ... ਕਦੇ ਕਦੇ ਮੇਰਾ ਵੀ ਇਹਨੂੰ ਮਿਲਣ ਨੂੰ ਜੀਅ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ... ਮੈਂ ਉਹੀ
ਦੇਵਨੀਤ ਲਭਦਾਂ ਜਿਹੜਾ ਹਰ ਵੇਲੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਤੁਰਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ , ਜਿਹਦੇ ਹਰ ਵੇਲੇ ਮੈਂ
ਨਾਲ ਨਿਕਲ ਪੈਂਦਾ ਸੀ । ਰੂਬੀ ਦੀ ਫੀਸ ਭਰਨ ਲਈ ਮੁੰਬਈ ਜਾਣਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਮੈਂ ਇਹਦੇ
ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ,ਮੇਰਾ ਬਣਾਉਟੀ ਪੈਰ ਲਗਵਾਉਣ ਲਈ ਜੈਪੁਰ ਜਾਣਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਇਹ ਮੇਰੇ ਨਾਲ
ਹੁੰਦਾ ।” <br /> ਅੰਬਰੀਸ਼ ਕੋਲ ਮੈਂ ਗੁਰਬਚਨ ਭੁਲਰ ਹੁਰਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰਦਾ ਹਾਂ । ਇਹਨਾ
ਨੇ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੇ ਮਿਲਣ ਮਿਲਾਉਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਟੈਸਟਾਂ ,
ਰਿਪੋਟਾਂ , ਦਵਾਈਆਂ ਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਤੱਕ ਦਾ ਹਰ ਘੜੀ ਖਿਆਲ ਰੱਖਿਆ ਹੈ । ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ ,
ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਉਹੀ ਡਾਕਟਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਮਿਲਿਆ ਜਿਹਨੂੰ ਮਿਲਨਾ ਸੀ ਤਾਂ ਭੁੱਲਰ ਸਾਹਬ
ਨੇ ਖੁਦ ਫੋਨ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਤਾਕੀਦ ਕੀਤੀ, “ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਬਿਨਾ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ , ਮੈਂ
ਹੁਣੇ ਬੇਟੇ ਤੋਂ ਫੋਨ ਕਰਵਾ ਕੇ ਪੁਛਦਾ ਹਾਂ ।” ਭੁਲਰ ਹੁਰੀਂ ਹੁਣ ਵੀ ਦੋ ਚਾਰ ਦਿਨਾਂ
ਬਾਅਦ ਫੋਨ ਕਰਕੇ ਦੇਵਨੀਤ ਦਾ ਹਾਲ ਪੁਛਦੇ ਨੇ । <br /> <br /> <br /> <br /> 15.03.12<br />
ਚੀਨੀ ਕਵੀ ਲੀ ਪੋ (701-762) ਝੀਲ ‘ਚ ਕਿਸ਼ਤੀ ‘ਤੇ ਸੈਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਉਹਦਾ ਜੀ ਕੀਤਾ
, ਉਹ ਪਾਣੀ ਵਿਚਲੇ ਚੰਨ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਨੂੰ ਚੁੰਮੇ । ਇਸ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ‘ਚ ਉਹ ਝੀਲ ‘ਚ ਡੁੱਬ
ਗਿਆ । ਮੈਂ ਜਦੋਂ ਵੀ ਪਾਣੀ ‘ਚ ਚੰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਲੀ ਪੋ ਦੀ ਬਣਦੀ
ਮਿਟਦੀ ਤਸਵੀਰ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ । ਮੈਂ ਵੀ ਡੁੱਬ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ, ਅਪਣੇ ਹੀ ਅੰਦਰਲੇ ਚੰਨ ਨੂੰ
ਚੁੰਮਦਾ । <br /> <br /> 01.01.2011<br /> ਹੁਣ ਉਹ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ਜਿਹੜਾ ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ
ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ । ਲਿਖਾਈ ਨਿਰਾ ਕਿਸੇ ਇਬਾਰਤ ਨੂੰ ਲਿਖਣਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦਾ ,ਸਗੋਂ ਉਸ
ਇਬਾਰਤ ਨੂੰ ਸੁਹਜਮਈ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ ਬਣਾਵਟ ਨੂੰ ਸਜਾਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ । ਬੰਦੇ
ਦਾ ਸੁਭਾਅ , ਵਿਵਹਾਰ ਤੇ ਸਖ਼ਸ਼ੀਅਤ ਇਸ ਲਿਖਾਵਟ ਵਿਚੋਂ ਦੇਖੀ ਪਰਖੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ । ਪਰ
ਦਿਨੋ ਦਿਨ ਹੱਥ ਨਾਲ ਲਿਖਣ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਘਟਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਦਿਨਾ ‘ਚ ਅੱਜ ਦੇ
ਨਵੇਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਪੈਨ ਵੀ ਅਜੀਬ ਸ਼ੈਅ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਵੇਗਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ
ਪੜ੍ਹਾਈ ਸਿੱਧੀ ‘ਅਕਾਸ਼’ ਨਾਲ ਹੀ ਕਰਨੀ ਹੈ । ਜਦੋਂ ਕਿ ਫੱਟੀ , ਕਲਮ , ਸਿਆਹੀ-ਦਵਾਤ ਤਾਂ
ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਲੋਕਾਰੀ ਚੀਜ਼ ਬਣ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ।<br /> ਮੈਂਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੇਲੇ
ਯਾਦ ਆ ਰਹੇ ਨੇ । ਲਿਖਾਈ ਨਿਰਾਪੁਰਾ ਲਿਖਣ ਦਾ ਕਾਰਜ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਗੋਂ ਸਮੁਚੀ ਪੜ੍ਹਨ
ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਲਈ ਨੀਂਹ ਵੀ ਸੀ ਤੇ ਅਜਿਹਾ ਧੁਰਾ ਵੀ ਜਿਸਦੇ ਦੁਆਲੇ ਹੀ ਪੜ੍ਹਨ –ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਦੀ
ਹਰ ਚੀਜ਼ ਘੁੰਮਦੀ ਸੀ । ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ ਅੰਬ ਦੀ ਲੱਕੜ ਦੀ ਬਣੀ ਨਵੀਂ ਫੱਟੀ ਨੂੰ ਪੋਚਣ
ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗਊ ਦੇ ਗੋਹੇ ਦਾ ਲੇਪ ਕਰਕੇ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਕਿ ਅੱਖਰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ
ਉਘੜ ਸਕਣ । ਗਾਚੀ ਨਾਲ ਪੋਚੀ ਫੱਟੀ ਦਾ ਗੀਤ ਲਿਖਾਈ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ । ਚਰਾਗਦੀਨ
ਦੇ ਚਾਕੂ ਨਾਲ ਘੜ੍ਹੀ ਕਲਮ ਤੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੀਆਂ ਪੁੜੀਆਂ ਵਾਲੀ ਸਿਆਹੀ ਨੂੰ ਕੁੱਟ ਕੇ
ਚੋਰ-ਦਵਾਤ ‘ਚ ਘੋਲਣ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲਿਖਾਵਟ ਦੇ ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ ਬਣਾਵਟ ‘ਚ ਸਾਫ ਝਲਕਦਾ ਦਿਖਾਈ
ਦਿੰਦਾ । ਹੱਥ-ਲਿਖਤ ਜਿੰਨਾ ਨਿੱਜੀ ਕਾਰਜ ਹੈ , ਓਨਾ ਹੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਨਾਲ
ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਪਰ ਨਵੇਂ ਬਿਜਲਈ-ਤਕਨੀਕੀ ਸਮੇਂ ‘ਚ ਇਹਨੇ ਬੀਤੇ ਵੇਲੇ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ
ਹੋ ਜਾਣਾ ਹੈ ।<br /> ਹੱਥ-ਲਿਖਤ ਦਾ ਮੇਰੀ ਕਵਿਤਾ ‘ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਹੈ । ਇਸੇ ਲਈ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਨਵੀਂ ਕਾਵਿ-ਪੁਸਤਕ ਦਾ ਨਾਂ ‘ ਸਿਆਹੀ ਘੁਲ਼ੀ ਹੈ ’ ਰੱਖਿਆ ਹੈ ।
ਸਿਆਹੀ ਨੂੰ ਘੋਲਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਅਸਲ ‘ਚ ਮਨ ਅੰਦਰਲੇ ਵਿਚਾਰਾਂ , ਅਨੁਭਵਾਂ ਨੂੰ ਘੋਲਣ
ਜਿਹਾ ਹੀ ਹੈ । ਸੰਸਾਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਵੀ ਪਾਬਲੋ ਨੇਰੂਦਾ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਸਵਾਲ ਪੁਛਿਆ ਗਿਆ
ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਵਿਤਾ ਟਾਈਪ-ਰਾਈਟਰ ‘ਤੇ ਟਾਈਪ ਕਰਦੇ ਹੋਂ ਜਾਂ ਹੱਥ ਨਾਲ ਲਿਖਦੇ ਹੋਂ ਤਾਂ
ਉਹਨਾ ਦਾ ਇਕਦਮ ਇਹ ਜਵਾਬ ਸੀ ਕਿ ਟਾਈਪ-ਰਾਈਟਰ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਣਾ ਤਾਂ ਮੈਂ ਕਦੇ ਸੋਚ ਵੀ
ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ । ਅੱਜ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਤੇ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਲਈ ਇਹ ਗੱਲ ਭਾਵੇਂ ਓਪਰੀ ਹੋਵੇ ਪਰ
ਇਹ ਬਿਲਕੁਲ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਅਜੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਵੀ ਲੇਖਕ ਹਰ ਰਚਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੱਥ ਨਾਲ ਹੀ
ਲਿਖਦੇ ਨੇ ਫਿਰ ਭਾਵੇਂ ਉਸਨੂੰ ਟਾਈਪ ਕਰ ਲੈਣ । ਸਿੱਧਾ ਕੀ-ਬੋਰਡ ‘ਤੇ ਉਂਗਲਾਂ ਚਲਾ ਮੈਂ
ਅੱਜ ਤਕ ਕੋਈ ਰਚਨਾਤਮਿਕ ਸਤਰ ਨਹੀਂ ਲਿਖ ਸਕਿਆ । ਕੀ-ਬੋਰਡ ਨਾਲ ਲਿਖੇ ਅੱਖਰ ਬੇਜ਼ਾਨ
ਲਗਦੇ ਨੇ ।<br /> ਹੱਥ ਨਾਲ ਲਿਖਣਾ ਹੀ ਦਰਅਸਲ ਲਿਖਣਾ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ
ਕਰਦਿਆਂ ਇਉਂ ਲਗਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਖੂਨ ਸਿਆਹੀ ਬਣ ਕੇ ਕਲਮ ਰਾਹੀਂ ਕਾਗਜ਼ ਦੇ ਦਿਲ ਨੂੰ
ਧੜਕਾ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ । ਹੱਥ ਨਾਲ ਲਿਖੇ ਅੱਖਰ ਹੀ ਜਿਉਂਦੇ ਜਾਗਦੇ ਲਗਦੇ ਹਨ ... ਹਸਦੇ
,ਰੋਂਦੇ , ਬੇਚੈਨ , ਸ਼ਾਂਤ ...। ਧਰਤੀ ਇਹਨਾ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚਦੀ ਘੁੰਮਣ ਲਗਦੀ ਹੈ , ਇਹਨਾਂ
ਹੱਥਾਂ ਵਿਚਦੀ ਸੂਰਜ ਚੜਦਾ ਛਿਪਦਾ ਹੈ । ਹੱਥ ਨਾਲ ਲਿਖਦਿਆਂ ਰੁੱਤਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ
ਹਨ । ਨਵਤੇਜ ਭਾਰਤੀ ਤੇ ਅਜਮੇਰ ਰੋਡੇ ਦੀ ਵੱਡ-ਆਕਾਰੀ ਕਾਵਿ-ਪੁਸਤਕ ‘ ਲੀਲਾ ’ ਵਿਚ
ਦੁਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਅਨੇਕਾਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਇਹ
ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਮਨੁੱਖੀ ਸੱਭਿਆਤਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਅਨੰਤ ਕਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਬੁੱਕਲ ਵਿਚ ਸਮੋਈ
ਬੈਠੀਆਂ ਹਨ । <br /> 16.06.2000<br /> ਰਿਕਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਲੰਬੀ ਕਤਾਰ ਹੈ । ਸਭ ਦੇ ਚਾਲਕ
ਹੈਂਡਲਾਂ ਨੂੰ ਹੱਥ ਪਾਈ ਤਿਆਰ ਖੜ੍ਹੇ ਹਨ ਤੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆ ਰਹੀਆਂ ਸਵਾਰੀਆਂ ਨੂੰ
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਨ ,ਜਿਵੇਂ ਉਹਨਾ ਦੇ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਮਹਿਮਾਨ ਨੇ ਆਉਣਾ ਹੋਵੇ ।<br /> ਮੈਂ ਤੇ ਦੇਵਨੀਤ ਇਕ ਰਿਕਸ਼ੇ ਵੱਲ ਵਧਦੇ ਹਾਂ । ਅਸੀਂ ਇਸੇ ਰਿਕਸ਼ੇ ਵੱਲ ਕਿਉਂ ਆਏ ? ਦੂਜੇ ਰਿਕਸ਼ੇ ਕਿਉਂ ਛੱਡ ਦਿੱਤੇ ?<br /> “ ਫਤਿਹਪੁਰੀ ਮਸਜਿਦ ਕੇ ਪਾਸ ?”<br /> “ ਪੰਦਰਾਂ ਰੁਪਏ ”<br /> ਅਸੀਂ ਰਿਕਸ਼ੇ ‘ਤੇ ਬੈਠਣ ਲਗਦੇ ਹਾਂ । ਉਹ ਫਿਰ ਪੁਛਦਾ ਹੈ , “ ਸਾਬ੍ਹ ਜੀ ਕਹਾਂ ?”<br /> “ ਫਤਿਹਪੁਰੀ ਮਸਜਿਦ ਕੇ ਪਾਸ ”<br /> ਉਹ ਮੁਸਕ੍ਰਾਉਂਦਾ ਹੋਇਆ ਆਖਦਾ ਹੈ, “ ਪੈਸੇ ਕਮ ਬਤਾ ਦੀਏ , ਚਲੋ ਅਬ ਤੋ ਲੇ ਹੀ ਚਲੂੰਗਾ ...”<br /> “ ਵੀਹ ਬਣਦੇ ਨੇ , ਵੀਹ ਲੈ ਲਈਂ ” ਮੈਂ ਕਿਹਾ<br /> “ ਸਾਬ੍ਹ ਆਪ ਨਾ ਦੇਤੇ ... ਮੈਂ ਤੋ ਫਿਰ ਵੀ ਲੇ ਜਾਤਾ ”<br /> ਪੁਲ ਦੇ ਹੇਠੋਂ ਦੀ ਰਿਕਸ਼ਾ ਕੱਢਦਿਆਂ ਉਹ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਲਗਦਾ ਹੈ । ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਆਦਤ ਮੁਤਾਬਿਕ ਪੁਛਦਾ ਹਾਂ , “ ਕਿਤਨੇ ਸਾਲ ਹੋਗੇ ਰਿਕਸ਼ਾ ਚਲਾਤੇ ”<br />
‘ਬਹੁਤ’ ਕਹਿੰਦਿਆਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਹੱਥਾਂ ਦੇ ਅੱਟਣ ਕੋਈ
ਅਣਬੁੱਝੀ ਲਿਪੀ ਲੱਗੇ । ਉਹ ਕੁਝ ਕਹਿੰਦੇ ਜੋ ਜਾਣੀਆਂ-ਪਛਾਣੀਆਂ ਲਿਪੀਆਂ ਨਹੀਂ ਕਹਿੰਦੀਆਂ
। ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਅੱਟਣ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਆਲ੍ਹਣਾ ਲੱਗੇ ।<br /> ‘ਕਹਾਂ ਕਹਾਂ ਚਲਾਇਆ ਹੈ ਆਪ ਨੇ ਰਿਕਸਾ ?’<br /> ‘ਅਲਹਾਬਾਦ, ਲਖਨਊ, ਬੜੌਦਾ ਔਰ ਅਬ ਦਿੱਲੀ...’<br /> ‘ਕਿਤਨੇ ਬੱਚੇ ਹੈਂ ਆਪ ਕੇ ?’<br />
‘ਦੋ ਹੈਂ ਸਾਬ੍ਹ ... ਏਕ ਲੜਕੀ ਸਕੂਲ ਜਾਤਾ ਹੈ ...ਲੜਕਾ ਅਬੀ ਛੋਟੀ ਹੈ...’ ਉਹ ਦੱਸਣ
ਲਗਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਉਸਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਅਗਲਾ ਸਵਾਲ ਮੈਂ ਇਹੀ ਕਰਾਂਗਾ ਕਿ ਉਹ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨ
ਜਾਂ ਨਹੀਂ । ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਪੁੱਛਣ ਲੱਗਿਆ ਸਾਂ ਕਿ ਉਹ ਦਿਨ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਕਮਾ
ਲੈਂਦਾ ਹੈ , ਪਰ ਦੇਵਨੀਤ ਮੈਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੰਦਾ ਹੈ । ਉਸਨੂੰ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਰਿਕਸ਼ਾ
ਚਲਾਉਂਦਿਆਂ,ਬੋਲਦਿਆਂ ਇਹਦਾ ਦਮ ਨਾ ਚੜ੍ਹ ਜਾਵੇ । <br /> ਕਈ ਉਤਰਾਈਆਂ ਉਤਰਦੇ ਚੜ੍ਹਾਈਆਂ ਚੜ੍ਹਦੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਟਿਕਾਣੇ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ।<br /> <br /> 29.03.10<br />
ਵੰਡ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਲਾਹੌਰ ਸੀ , ਕੀ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਮੇਰੇ
ਸੁਪਨਿਆਂ ‘ਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਮੇਰੀ ਕਵਿਤਾ ‘ਚ ਗਾਉਂਦਾ ਹੈ ? ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਇਧਰਲੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ
ਰਾਜਧਾਨੀ ਹੈ , ਪਰ ਮੇਰਾ ਇਹਦੇ ਨਾਲ ਉਹ ਸੰਬੰਧ ਨਹੀਂ ,ਜੋ ਲਾਹੌਰ ਨਾਲ ਹੈ । ਜਦੋਂ ਕਿ
ਮੈਂ ਲਾਹੌਰ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਤੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ਗਾਹੀਆਂ ਹਨ । ਲਾਹੌਰ
ਨਿਰਾਪੁਰਾ ਸ਼ਹਿਰ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਦਾ ਉਹ ਰੁੱਖ ਹੈ ; ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਬਹੁਤ
ਡੂੰਘੀਆਂ ਹਨ । <br /> ਭਾਈ ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਦੇ ਮਹਾਨਕੋਸ਼ ਦੀ ਫੋਲ਼ਾ-ਫਾਲ਼ੀ ਕਰਦਿਆਂ
ਲਾਹੌਰ ਕੋਲ ਰੁਕ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ । ਕਿੰਨੇ ਰਾਜਿਆਂ ਮਹਾਂਰਾਜਿਆਂ ਨਾਲ ਤਾਂ ਇਹਦਾ ਸੰਬੰਧ
ਰਿਹਾ ਹੀ ਹੈ , ਵਿਦਿਆ , ਸਾਹਿਤ ਤੇ ਕਲਾ ਨਾਲ ਵੀ ਇਹਦੀ ਸਾਂਝ ਰਹੀ ਹੈ । ਮਾਰਚ 29,1848
ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਹੇਠ ਆਇਆ । ਮੂੰਹ ਕੁਸੈਲਾ ਹੋ ਗਿਆ । ਅੰਗਰੇਜ਼
ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਭਜਾ ਦਿੱਤੇ , ਪਰ ਵੰਡੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵੰਡੇ ਵਾਸੀ ਇਸ ਦਰਦ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਭਜਾਉਣ ?
ਸ਼ਾਇਰ ਚੰਦਨ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ‘ਲਹੌਰ ਚਿੜੀਆ ਘਰ ਦਾ ਚਿੱਟਾ ਮੋਰ’ ਯਾਦ ਆਉਂਦੀ ਹੈ । ਮੈਂ ਉਹਦੀ
‘ਅੰਨਜਲ’ ਚੁੱਕਦਾ ਹਾਂ :<br /> ਮੋਰ ਨਈਂ ਇਹ ਜਾਣਦਾ , ਇਹ ਕਿੰਨਾ ਕੁਹਜਾ ਏ ।<br /> ਹਰ ਸ਼ੈਅ ਤੋਂ ਰੰਗ ਉਤਾਰੀਏ , ਫਿਰ ਕੁਛ ਨਾ ਸੁਹਜਾ ਏ ।।<br /> <br />
ਇਹ ਕਵਿਤਾ ਮੈਂ ਕਈ ਵਾਰ ਪੜ੍ਹੀ ਹੈ । ਪਰ ਅੱਜ ਜਦੋਂ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ‘ਚ ਮੁੜ ਤੋਂ
ਪੜ੍ਹਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਮੇਰੇ ਸਾਹਵੇਂ ਚਿੱਟੇ ਮੋਰ ਦੇ ਰੂਪ ‘ਚ ਸਾਕਾਰ
ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਜਿਵੇਂ ਮੋਰ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਕਿ ਉਹ ਕਿੰਨਾ ਕੁਹਜਾ ਹੈ ਉਵੇਂ ਇਹਨਾ ਟੁਕੜਿਆਂ
ਦੇ ਵਾਸੀ ਧੁਰ ਅੰਦਰੋਂ ਇਹ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹਰ ਸ਼ੈਅ ਤੋਂ ਰੰਗ ੳਤਾਰਨ ਨਾਲ ਕੁਝ ਵੀ
ਸੁਹਜਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ । ਮੋਰ ਦੀ ਕੂਕ ਹੀ ਸਾਡੇ ਦਿਲਾਂ ਦੀ ਹੂਕ ਹੈ । ਕੋਈ ਮੋਰ ਬੇਰੰਗਾ
ਨਾ ਹੋਵੇ । ਲਾਹੌਰ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਵਾਹ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਵਾਹ ਹੈ । ਸ਼ਾਇਦ ਇਸੇ ਲਈ ਮੇਰੀ ਇਕ ਕਵਿਤਾ
ਵਿਚ ਰੇਲ-ਗੱਡੀ ਦਿੱਲੀ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਮੁਸਾਫਿਰ ਲਾਹੌਰ ।<br /> ਲਾਹੌਰ ਬਹੁਤ
ਨੇੜੇ ਹੈ । ਲਾਹੌਰਨਾਂ ਦੀ ਬੋਲੀ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਜਿੰਨਾ ਨੇੜੇ । ਫਿਰ ਵੀ ਬੰਦੇ ਦਾ ਦੁਖਾਂਤ
ਦੇਖੋ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ‘ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਵੀਜ਼ਾ ਲਾਹੌਰ ਦਾ ਨਹੀਂ ਲਗਵਾਉਣਾ
ਚਾਹੁੰਦਾ । ਮੈਨੂੰ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੇਰਾ ਵੀਜਾ ਕਦੇ ਵੀ ਇੰਗਲੈਂਡ
,ਕਨੇਡਾ ਤੇ ਜਾਪਾਨ ਦਾ ਨਾ ਲੱਗੇ । ਪਾਸਪੋਰਟ ਵੀ ਮੈਂ ਤੇ ਦੇਵਨੀਤ 10 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ
ਜਾਪਾਨ ਵਾਸੀ ਕਵੀ ਮਿਤਰ ਪਰਮਿੰਦਰ ਸੋਢੀ ਦੇ ਕਹਿਣ ‘ਤੇ ਬਣਵਾਇਆ ਸੀ । ਅਜੇ ਤਕ ਨਵਾਂ
ਨਕੋਰ ਪਿਆ ਹੈ ।<br /> ਲਾਹੌਰ ਬਾਰੇ ਕਿੰਨੀਆਂ ਹੀ ਗੱਲਾਂ ਨੇ, ਸਾਡੇ ਸਭ ਕੋਲ,
ਇਤਿਹਾਸ-ਮਿਥਿਹਾਸ ਕੋਲ,ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਮਨਾਂ ਕੋਲ । ਹੁਣੇ ਹੁਣੇ ਅਮਰਜੀਤ ਚੰਦਨ ਦੀ ਈਮੇਲ ਆਈ
ਹੈ । ਉਹਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨੇ ਚਿੱਟੇ ਮੋਰ ਦੀ ਫੋਟੋ ਨਹੀਂ ਖਿੱਚੀ , ਉਹ ਸੋਹਣਾ ਨਹੀਂ
ਸੀ ਲਗਦਾ । ਮੈਂ ਉਦਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਹਾਂ । ਫੋਟੋਕਾਰ ਉਹਨਾ ਥਾਵਾਂ, ਵਸਤਾਂ, ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਫੋਟੋ
ਨਹੀਂ ਖਿਚਦਾ, ਜਿਹੜੀ ਸੋਹਣੀ ਨਹੀਂ ਲਗਦੀ ।।<br /> <br /> 23.10.10<br /> ‘ਕਵਿਤਾ ਰਚਣ
ਦੇ ਹੋਰ ਵੀ ਮਾਧਿਅਮ ਹਨ । ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਤੀਰੇ ਵਿਚ ਰਚੋ , ਜੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੁੱਤੇ ਦਾ
ਸ਼ੌਕ ਹੈ ਤਾਂ ਕੁੱਤੇ ਵਿਚ ਰਚੋ । ਜੇ ਬਗਾਵਤ ਦੀ ਲਗਨ ਹੈ ਤਾਂ ਲਹੂ ਵਿਚ ਰਚੋ ।’ ਇਹ
ਗੱਲਾਂ ਸਤੀ ਕੁਮਾਰ ਦੀਆਂ ਨੇ ਜਿਹੜੀਆਂ ਉਹਨੇ ‘ਮੇਰੇ ਖੱਬੇ ਵਗਦੀ ਹਵਾ’ ਵਿਚ ਕੀਤੀਆਂ ਨੇ ।
ਸਤੀ ਕੁਮਾਰ ਦੀ ਲੈਦਰ ਦੀ ਜੈਕਟ ‘ਤੇ ਕਾਟੋ ਵਾਂਗ ਖੇਡਦੀ ਗੁੱਤ ਮੈਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਯਾਦ
ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ । ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਰੁੱਖ ਦੀ ਛਾਂ ਹੇਠ ਬਹਿਣ ਲਈ ਤਾਂਬੇ ਰੰਗਾ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ
,ਬੰਦਾ ਆਪ ਹੀ ਤਾਂਬੇ ਦਾ ਰੰਗ ਲੈ ਲੈਂਦਾ ਹੈ । ਮਾਇਆ ਜਾਲ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਅਦਭੁਤ ਨੇ , ਇਹ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਘੁਮੱਕੜੀ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ ,ਇਹ ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਦੀ ਛੋਹ ਹੈ । ਹਰਨਾਮ ‘ਤੇ
ਜਿਹੜੀ ਕਵਿਤਾ ਸਤੀ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਲਿਖੀ ਹੈ, ਅਜਿਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ‘ਚ ਕੋਈ ਹੋਰ ਕਵਿਤਾ ਨਹੀਂ ।
ਸਤੀ ਦੇ ਮੁੜ ਸਰਗਰਮ ਹੋਣ ਦੀ ਕਥਾ ਜੁੜਦੀ ਹੈ ਅਵਤਾਰ ਜੰਡਿਆਲਵੀ ਨਾਲ । ਜੇ ਇਹਨੇ ਸੁਸ਼ੀਲ
ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ‘ਹੁਣ’ ਜਿਹਾ ਵੱਡ-ਆਕਾਰੀ ਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਪੇਪਰ ਨਾ ਕੱਢਿਆ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਸਤੀ
ਦੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਤੇ ਗੱਲਾਂ ਉਹਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਤੁਰ ਜਾਂਦੀਆਂ । ‘ਮੇਰੇ ਖੱਬੇ ਵਗਦੀ
ਹਵਾ’ ਨੇ ਹੁਣ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਨਵਾਂ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ ਹੈ ਤੇ ਹੁਣ ਨੇ ਸਤੀ ਅੰਦਰਲੀ ਊਰਜਾ ਨੂੰ
ਭਖਾਈ ਰੱਖਿਆ ਹੈ ।<br /> ਮੈਨੂੰ ਮੇਰਾ ਮਾਸੜ ਯਾਦ ਆਉਂਦਾ ਹੈ । ਉਹ ਅਕਸਰ ਦਾਰੂ ਪੀ ਕੇ
ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ‘ਚ ਜਾਂਦਾ, ਜੋ ਘਰਾਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਹੈ । ਇਥੇ ਦੋ ਤਿੰਨ ਲਲਕਰੇ ਮਾਰਦਾ
ਤੇ ਆਖਦਾ , “ਚਿੱਤ ਔਖਾ ਜਾ ਹੋਇਆ ਪਿਆ ਸੀ , ਹੋਰ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨ੍ਹੀਂ , ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਨ
ਨਾਲ ਦਾਰੂ ਹਾਜ਼ਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।” ਮੈਨੂੰ ਉਦੋਂ ਉਹ ਕੋਈ ਔਲੀਆ ਲਗਦਾ , ਕੋਈ ਪਹੁੰਚਿਆ
ਹੋਇਆ ਕਵੀ । ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਸਤੀ ਦਾ ਕਵਿਤਾ ਰਚਨਾ ਵਾਲਾ ਹੋਰ ਮਾਧਿਅਮ ਇਹੋ ਹੈ । ਉਹਦੀਆਂ
ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਮਾਸੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਮਾਸੜ ਨੂੰ ਵੀ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਤੇ ਵਲ
ਪਾ ਕੇ ਵੀ ਮਿਲਨ ਜਾਂਦਾ । ਇਕ ਵਾਰ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਮਿਤਰ ਅਮਨ ਫਾਰਿਦ ਤੇ ਅਨੇਮਨ ਵੀ ਸਨ ।
ਉਹਦੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣ ਅਮਨ ਅੰਦਰ ਬੁਲਾ ਜਾਗ ਪਿਆ ਤੇ ਗਾਉਣ ਲੱਗਿਆ । ਕਿੰਨੇ ਚਿਰ
ਬਾਅਦ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ‘ਚ ਆਇਆ ਤੇ ਮਾਸੜ ਨੂੰ ਜੱਫੀ ਪਾ ਕੇ ਆਖਣ ਲੱਗਿਆ , “ ਮਾਸੜਾ ! ਤੂੰ
ਤਾਂ ਨਿਰਾ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਪੋਰਟਰੇਟ ਹੈਂ ।” <br /> ੦੦੦</span></span></div>
Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-41618133672440157132012-05-07T23:33:00.000-07:002012-05-07T23:33:27.587-07:00<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg2Ao2EqCnwZE3THY8OaVDcUM11JScErLsFtWzM6-nfONens-st0Ka744uyXJCEd-t5WCY4IcNoQNkd0f8KeoBt0bc6QCdkwrJr8-xC5oWMdK0hzavgpDECwVW1Vt_SsC9AgC9DoMZcBHTd/s1600/gps.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg2Ao2EqCnwZE3THY8OaVDcUM11JScErLsFtWzM6-nfONens-st0Ka744uyXJCEd-t5WCY4IcNoQNkd0f8KeoBt0bc6QCdkwrJr8-xC5oWMdK0hzavgpDECwVW1Vt_SsC9AgC9DoMZcBHTd/s320/gps.JPG" width="254" /></a></div>
<br /></div>Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-78601471375916888092012-05-07T23:28:00.001-07:002012-05-07T23:28:20.647-07:00with dear friend amardeep gill<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixXFQMrJ2gh1TBgzsZUdVsUne4f-E5Ye56ivQMo_SW5sGWLNOYnZZ79gjVk-mmUJI4MJDxz2BXev4cZD_TDgBbeKeBApWnwgJUblijOlTkrrBEx0W39lb43VIxS7o5A-ozEZBG_ofeCtQy/s1600/Copy+of+gurpret+amardeep.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="191" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixXFQMrJ2gh1TBgzsZUdVsUne4f-E5Ye56ivQMo_SW5sGWLNOYnZZ79gjVk-mmUJI4MJDxz2BXev4cZD_TDgBbeKeBApWnwgJUblijOlTkrrBEx0W39lb43VIxS7o5A-ozEZBG_ofeCtQy/s320/Copy+of+gurpret+amardeep.JPG" width="320" /></a></div>
<br /></div>Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-48380897310415573492012-05-07T22:08:00.001-07:002012-05-07T22:08:38.828-07:00<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiKwS-jOuWPldj1HDg6UwCLDq9txHaCxbPyoaMWKdcI3sIyRjTauSSXRbURM0bd70-ry47FXtQ_thaoPadjJhDztn6phAGfSbdxTFS-KIbnf4jfYOMyiufLftXvYEP8TcGm_MYkbRCZT152/s1600/100_4774.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiKwS-jOuWPldj1HDg6UwCLDq9txHaCxbPyoaMWKdcI3sIyRjTauSSXRbURM0bd70-ry47FXtQ_thaoPadjJhDztn6phAGfSbdxTFS-KIbnf4jfYOMyiufLftXvYEP8TcGm_MYkbRCZT152/s320/100_4774.JPG" width="320" /></a></div>
<br /></div>Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-20277523489665909352012-02-13T20:45:00.001-08:002012-02-13T20:45:46.669-08:00ਰਾਮ ਸਰੂਪ ਅਣਖੀ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ/ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> </w:Compatibility> <w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> </w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin:0in;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Times New Roman";}
</style> <![endif]--> <div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਰਾਮ ਸਰੂਪ ਅਣਖੀ ਨੂੰ ਤੁਰਿਆਂ ਸਾਲ ਹੋ ਚੱਲਿਆ ਹੈ ... ਹੁਣ ਉਹ ਅੱਖਰਾਂ ਚ ਹੈ , ਯਾਦਾਂ ਚ , ਤਸਵੀਰਾਂ ਚ ... ਪਿਛਲੇ ਵਰ੍ਹੇ ਇਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਚ ਉਹ ਆਪਣੇ ਨਾਵਲ </span><span>“</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;"> ਪਿੰਡ ਦੀ ਮਿੱਟੀ </span><span>“</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;"> ਦਾ 24 ਵੀਂ ਕਾਂਡ ਲਿਖ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਨਾਵਲ ਨੇ ਤਾਂ ਅਜੇ ਹੋਰ ਵੀ ਅੱਗੇ ਤੁਰਨਾ ਸੀ ਪਰ ਕੁਦਰਤ ਜਿਵੇਂ ਖਾਲ੍ਹੀ ਸਫਿਆਂ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਮਝਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਤੇ ਬਸ ਇਹ ਉਹਦਾ ਆਖਰੀ ਨਾਵਲ ਹੋ ਨਿਭੜਿਆ ,ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ </span><span>‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;"> ਪਿੰਡ ਦੀ ਮਿੱਟੀ </span><span>‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;"> ਨਾਂ ਹੇਠ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਇਆ । </span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;"><span> </span>ਇਹ ਗੱਲ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੋਕ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਣਖੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਾਹਿਤਕ ਸਫ਼ਰ ਕਵਿਤਾ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ । </span><span>‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;"> ਬਲਦੇ ਅੱਖਰਾਂ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ </span><span>‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;"> ਅਜਿਹਾ ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ : ਜਿਸ ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਾਵਿ-ਰਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਲਿਖਣ-ਸਮਾਂ 1949 ਤੋਂ 1992 ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਅਣਖੀ ਹੁਰਾਂ ਨੇ ਦਸੰਬਰ 92 ਚ ਆਪਣੇ ਦਸਖ਼ਤਾਂ ਸਮੇਤ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਮੈਨੂੰ ਦਿੱਤੀ । ਇਹ ਦਸਖ਼ਤ ਮੇਰੇ ਲਈ ਉਹ ਸਦੀਵੀਂ ਹੱਥ ਹਨ , ਜਿਹੜੇ ਹਰ ਦੁੱਖ-ਸੁੱਖ </span><span>‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚ ਮੇਰੇ ਸਿਰ </span><span>‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;"><span> </span>ਬਹੁਤੇ ਕਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ </span><span>‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਪਰ ਉਹ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ । ਪਰ ਅਣਖੀ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅਸਲ </span><span>‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਹਨ , ਜਿਹਨਾਂ </span><span>‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚ ਪੰਜਾਬੀ ਸੁਭਾਅ ਦੇ ਸਹਿਜ ਤੇ ਸੁਹਜ ਨੂੰ ਜਾਣਿਆਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਇਹਨਾਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ </span><span>‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚ ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਉਹਨਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਰੂਹ ਹੈ ਜਿਹੜੇ ਅੱਜ-ਕੱਲ ਲੋਕ-ਬੋਲੀ </span><span>‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚੋਂ ਗੁੰਮ ਗੁਆਚ ਰਹੇ ਹਨ । ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦੀਆਂ ਕਾਵਿ-ਰਚਨਾਵਾਂ ਅੰਦਰ ਅਣਖੀ ਦੀਆਂ ਗਲਪ ਰਚਨਾਵਾਂ ਬੀਜ ਰੂਪ </span><span>‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ । ਅਣਖੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਭਰਿਆ ਰਿਹਾ ਹੈ , ਇਹ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਜੀਵਨ-ਕਥਾਵਾਂ ਵੀ ਹਨ । ਆਪ ਸਭ ਦੇ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਪ੍ਰਸਤੁਤ ਨੇ ਸੁਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗਲਪਕਾਰ ਰਾਮ ਸਰੂਪ ਅਣਖੀ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ : <span> </span></span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 14pt;">ਬਲਦੇ ਅੱਖਰਾਂ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ</span><span style="font-size: 14pt;"></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt;">1</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਨਿੱਕਾ ਸੂੰ ਰਾਗੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਈਂ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਜਿਉਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਉਹ ਜੋ ਰਜਾਦੀਆਣੇ ਟੋਭੇ ਕੋਲ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਗੁਰੂਦੁਆਰੇ ਸੰਗਰਾਂਦ ਵਾਲੇ ਦਿਨ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਕੀਰਤਨ ਕਰਦਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤੇ ਜਦੋਂ ਕਦੇ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਗੌੜਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਕੋਲ ਸ਼ਿਵਦੁਆਲੇ ਵਿਚ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਟੱਲੀਆਂ ਵਾਲੇ ਬਾਮ੍ਹਣ ਆਉਂਦੇ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤੇ ਸਾਰੀ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਗਾ ਗਾ ਕੇ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਆਲਾ ਊਧਲ ਦੀ ਕਥਾ ਕਰਦੇ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਢੋਲਕੀ ਵੀ ਵਜਾ ਆਉਂਦਾ ।।</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">2</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਪਰਗਾਸੋ ਤਾਂ ਹੁਣ ਤਾਈਂ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕਿੱਥੇ ਜਿਉਂਦੀ ਹੋਵੇਗੀ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਉਹ ਜੋ ਦਰੌਜੇ ਆਈ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਧੌਂਕਲ ਜੱਟ<span> </span>ਦੇ ਜਾ ਬੈਠੀ ਸੀ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕੀ ਕਰਦੀ ਉਹ ?</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਸਿਰੀ ਰਾਮ ਲਾਲ ਪਰਨਾ ਮੋਢੇ ਰੱਖ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤੇ ਕੱਛ ਵਿਚ ਪੱਤਰਾ ਲੈ ਕੇ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਜੱਟਾਂ ਦੇ ਘਰੀਂ ਬੁੜ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਗ੍ਰਹਿ-ਚਾਲ ਦਸਦਾ ਫਿਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤੇ ਉਹ ਸੱਸ ਦੀਆਂ </span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤੱਤੀਆਂ ਠੰਡੀਆਂ ਸੁਣਦੀ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਮੰਗਖਾਣੇ ਟੱਬਰ ਵਿਚ ਆ ਕੇ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਆਪਣੀ ਜੁਆਨੀ ਨੂੰ ਝੂਰਦੀ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕੀੜੇ ਪੈਣੇ ਵਿਚੋਲੇ ਦਾ ਸੋਗ ਮਨਾਉਂਦੀ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਉਹ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ੳਹਦੇ ਮੁੰਡੇ ਹੋਣਗੇ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਸੁਣਿਆ ਸੀ </span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਉਹਨੇ ਧੌਨਕਲ ਦੇ ਚਾਰ ਮੁੰਡੇ ਜੰਮੇ ਸੀ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਪਤਾ ਪਰੀਂ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦਾ ਸ਼ਰਾਧ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕਰਦੇ ਨੇ ਕਿ ਨਹੀਂ ? </span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 16pt;">ਚਿੱਭੜਾਂ ਦੀ ਚਟਣੀ</span><span style="font-size: 16pt;"></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚਿੱਭੜਾਂ ਦੀ ਚਟਣੀ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਅੱਜ ਬੜੀ ਸੁਆਦ ਲੱਗੀ ਦੋਸਤੋ !</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਆਲੂ ਬੈਂਗਣ ਮੂਲੀਆਂ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤੇ ਚੌਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਫਲੀਆਂ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਸਭ ਹਨ ਫਿਕਲੀਆਂ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਰੁਪਈਆ ਕਿਲੋ ਜਿਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਗੋਭੀ ਡੇਢ ਰੁਪਈਆ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਟਮਾਟਰ ਵੀ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਹੋਰ ਤਾਂ ਹੋਰ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕੱਦੂ ਤੇ ਰਾਮਤੋਰੀਆਂ ਦੀ ਵੀ ਮੜਕ ਭਾਰੀ ਹੈ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕੋਈ ਵੀ ਸ਼ਬਜੀ ਸੁਆਦ ਨਹੀਂ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਇਕ ਮੁੰਡੇ ਨੇ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚਿੱਭੜ ਲਿਆਂਦੇ ਬਸਤਾ ਭਰਕੇ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਗੋਲ ਗੋਲ ਲੰਮੇ ਲੰਮੇ ਕਿਰੇ ਕਿਰੇ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚਿੱਭੜਾਂ ਦੀ ਚਟਣੀ ਬੜੀ ਸੁਆਦ ਸੀ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਹੁਣ ਤਾਂ ਨਿੱਤ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚਿੱਭੜਾਂ ਦਾ ਹੀ ਕੂੰਡਾ-ਘੋਟਾ ਖੜਕਦਾ ਹੈ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚਿੱਭੜ ਉਂਜ ਵੀ ਬੜੇ ਸੁਆਦ ਹੁੰਦੇ ਨੇ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਆਂਡੇ ਵਾਂਗ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚਿੱਭੜ ਵਿਚ ਸਭ ਵਿਟਮਿਨ ਹੁੰਦੇ ਨੇ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਹੁਣ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਪੱਪੂ ਦਾ ਮੂੰਹ ਵੀ </span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚਿੱਭੜ ਰੰਗਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਪੀਲਾ ਪੀਲਾ ਜ਼ਰਦ ਜ਼ਰਦ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਸਾਡੀ ਛੋਟੀ ਕੁੜੀ ਦਾ ਢਿੱਡ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਬਸ ਜਿਵੇਂ ਚਿੱਭੜ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਹੋਵੇ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰਕੇ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚਿੱਭੜਾਂ ਦੀ ਚਟਣੀ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਇਕ ਉਚੇਚੀ ਬੱਚਤ ਹੈ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ।।</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 16pt;">ਲੱਲ੍ਹਰ </span><span style="font-size: 16pt;"></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਸੱਤਰ ਘੁਮਾਂ ਦਾ ਮਾਲਕ ਮੇਰਾ ਬਾਪੂ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਜਦੋਂ ਅੱਧੀ ਜ਼ਮੀਨ ਗਹਿਣੇ-ਬੈਅ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਧਰ-ਧਰ ਖਾ ਗਿਆ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤਾਂ ਉਹਦੀ ਇਕੋ ਇਕ ਆਸ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਮੇਰੇ ਉੱਤੇ ਆ ਟਿਕੀ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਬਾਪੂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਛਾਲ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਉਹਦਾ ਪੁੱਤ ਪੜ੍ਹ-ਲਿਖਕੇ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਮਾਲ-ਪਟਵਾਰੀ ਬਣੇਗਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਗਹਿਣੇ ਧਰੀ ਪਈ ਸਾਰੀ ਜ਼ਮੀਨ </span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਛੁਡਾ ਲਵੇਗਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤੇ ਫੇਰ...</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਸੱਤਰ ਦੀ ਸੌ ਘੁਮਾਂ ਬਣਾ ਦੇਵੇਗਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਉਹ ਲੰਮਾ ਟੌਰਾ ਛੱਡ ਕੇ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤੁਰਲੇ ਵਾਲੀ ਪੱਗ ਬੰਨ੍ਹ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਹਿੱਕ ਕੱਢਕੇ ਸ਼ਰੀਕਾਂ ਵਿਚ ਬੈਠੈਗਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਪਰ ਮੈਂ ਬਾਰਾਂ ਜਮਾਤਾਂ ਪਾਸ ਕੀਤੀਆਂ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤੇ ਸਕੂਲ-ਮਾਸਟਰ ਬਣ ਗਿਆ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਬਾਪੂ ਦਾ ਸੁਪਨਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਮਿੱਟੀ ਵਿਚ ਮਿਲਕੇ ਰਹਿ ਗਿਆ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਉਹ ਚੁੱਪ ਚੁੱਪ ਰਹਿੰਦਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕਦੇ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਘੂਰ ਘੂਰ ਝਾਕਦਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਰਾਤਾਂ ਦੀ ਖਾਮੋਸ਼ੀ ਵਿਚ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਲਾਲਟੈਣ ਬਾਲਕੇ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਮੈਂ ਪੜ੍ਹਦਾ ਕਿਤਾਬਾਂ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਹੋਰ ਜਮਾਤਾਂ ਪਾਸ ਕਰਨ ਲਈ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਤੱਕ ਬੈਠਦਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਬਾਪੂ ਇਕ ਦਿਨ ਖਿਝਕੇ ਬੋਲਿਆ--</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕਿਉਂ ਅੱਖਾਂ ਗਾਲ਼ੀਂ ਜਾਨੈਂ ?</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕਿਉਂ ਐਵੇਂ ਤੇਲ ਫੂਕਦੈਂ ?</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਹੁਣ ਤੂੰ ਹੋਰ ਕਿਹੜਾ ਲੱਲ੍ਹਰ ਲਾ ਦੇਵੇਂਗਾ ?</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਜਮਾਤਾਂ ਤਾਂ ਜਿਹੜੀਆਂ ਮੈਂ </span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਪਾਸ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂ ਨਾ ਕੀਤੀਆਂ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਪਰ ਲੱਲ੍ਹਰ ਜ਼ਰੂਰ ਲਾ ਦਿੱਤਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਆਖਰ ਇਕ ਲੇਖਕ ਤਾਂ ਬਣਿਆ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਇਹ ਦੱਸਣ ਲਈ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕਿ ਮਾਲ-ਪਟਵਾਰੀ ਬਣਕੇ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਇਕ ਘਰ ਉੱਠ ਸਕਦੈ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਪਰ ਮੇਰੀ ਕਲਮ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਉਸ ਸੁਪਨੇ ਦੀ ਖੌਜ ਵਿਚ ਹੈ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕਿ ਥੁੜ-ਟੁੱਟੇ ਸਾਰੇ ਘਰ ਉੱਠ ਸਕਣ ।।</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;"><span> </span></span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 16pt;">ਬਾਪੂ ਮੇਰਾ ਸੱਤਰ ਸਾਲ ਦਾ</span><span style="font-size: 16pt;"></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਬਾਪੂ ਮੇਰਾ ਸੱਤਰ ਸਾਲ ਦਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਘੁਣ ਦਾ ਖਾਧਾ ਮੁੱਢ ਪੁਰਾਣਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਖੰਘ ਦਾ ਲੋਗੜ ਸੁੱਟਦਾ ਫਿਰਦਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਨਿਰੀ ਬੀਮਾਰੀ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਜੁਆਨ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਉਸ ਦਾ ਸਾਥੀ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਸੁੱਖ ਕਦੇ ਨਾ ਰੱਜਕੇ ਤੱਕਿਆ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਪੁੱਤਰ ਹਾਂ ਮੈਂ ਪੜ੍ਹਿਆ ਲਿਖਿਆ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤਨਖਾਹ ਕੀ ਮੇਰੀ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਦੁੱਧ ਚਾਹ ਗੁੜ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਲੱਕੜ ਆਟਾ ਦਾਲ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਨੰਗ ਢਕਣ ਦੇ ਬਿਲ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਮਸਾਂ ਹੀ ਪੂਰੇ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਬਾਪੂ ਦੇ ਹੱਥ ਕਦੇ ਨਾ ਥੱਕਿਆ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਪੁੱਤਰ ਹਾਂ ਮੈਂ ਪੜ੍ਹਿਆ ਲਿਖਿਆ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਵੀ ਪਿੰਡ ਹਾਂ ਜਾਂਦਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਬਾਪੂ ਮੇਰਾ ਖਿੜ ਖਿੜ ਹਸਦਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਪੁੱਤਰ ਹਾਂ ਮੈਂ ਪੜ੍ਹਿਆ ਲਿਖਿਆ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਅਭਿਮਾਨ ਬੜਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਬੈਠਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਜਿਹੜਾ ਮੈਂ ਲਾਹੁਣਾ ਹੈ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਬਾਪੂ ਪੂਰਾ ਆਸਵਾਨ ਹੈ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਬਾਪੂ ਮੇਰਾ ਨੱਬੇ ਸਾਲ ਦਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਸੱਤਰ ਤਾਂ ਹੈ ਗਿਣਤੀ ਐਂਵੇਂ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਪੁੱਤਰ ਹਾਂ ਮੈਂ ਪੜ੍ਹਿਆ ਲਿਖਿਆ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਅਭਿਮਾਨ ਬੜਾ ।।</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 16pt;">ਲਾਲਸਾ</span><span style="font-size: 16pt;"></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਆਮ ਮਨੁੱਖ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਜਿਉਂਦਾ ਹੈ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਜਾਂ ਮਰਿਆ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਇਕੋ ਗੱਲ ਹੈ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕਿਸੇ ਮਾਲਾ ਦਾ ਵੱਡਾ ਮਣਕਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਮੇਰੀ ਲਾਲਸਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਦਿਨ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਮੈਨੂੰ ਦਿਸਦਾ ਨਹੀਂ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਜਿਸ ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ ਸਵੇਰੇ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਮੈਂ ਜਾਗਾਂ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਕੰਨਾਂ ਵਿਚ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਮੇਰੇ ਹੀ ਨਾਮ ਦੀ ਗੂੰਜ ਹੋਵੇ ।।</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 16pt;">ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਕੰਡੇ ਚੁਗਦੇ ਰਹਿਣਾ</span><span style="font-size: 16pt;"></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਕੰਡੇ ਚੁਗਦੇ ਰਹਿਣਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਸਾਡੇ ਪੈਰੀਂ ਚੱਕਰ ਲਿਖਿਆ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਨਾ ਟਿਕ ਕੇ ਬਹਿਣਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਇਕ ਤਾਰਾ ਸਾਡਾ ਅੰਬਰੋਂ ਟੁੱਟਿਆ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਇਕ ਦਿਲ ਸਾਡਾ ਰੇਤੇ ਰਲਿਆ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਇਕ ਅੱਗ ਪਹਿਲੀ ਕੋਲ ਰਹੀ ਨਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕਿੰਜ ਫੜੀਏ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਟਟਹਿਣਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਦਿਲ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਕੱਚ ਦਾ ਟੋਟਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਜੀਭ ਤਾਂ ਸਾਡੀ ਠਾਕੀ ਹੋਈ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਹੰਝੂ ਸਾਡੇ ਰੱਤ ਜਿਗਰ ਦੀ </span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਹੋਰ ਅਸਾਂ ਕੀ ਵਧ ਕੇ ਕਹਿਣਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਮਿੱਟੀ ਛਾਨਣ ਆਏ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਦਰਦ ਵਿਹਾਜਣ ਆਏ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਜੀਵਨ ਸਾਡਾ ਹਿਜਰ-ਦਸੌਂਟਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਫੱਟ ਜਿਗਰ </span><span>‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤੇ ਸਹਿਣਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 16pt;">ਜੰਗਲ</span><span style="font-size: 16pt;"></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਹੇ ਮਾਂ !</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਕੁੰਤੀ ਮਾਂ ਹੈਂ !</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਮੈਂ ਤੇਰਾ ਪੁੱਤ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਭੀਮ ਪੁੱਤ ਹਾਂ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਇਹ ਸਾਡਾ ਸਾਰਾ ਸੰਸਾਰ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਇਕ ਜੰਗਲ ਹੈ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਜੰਗਲ ਜਿਸ ਵਿਚ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਨਾ ਖਾਣ ਨੂੰ ਕੁਝ ਹੈ </span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਨਾ ਪੀਣ ਨੂੰ ਕੁਝ ਹੈ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਦੂਰ ਕਿਤੇ ਦੂਰ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕਿਸੇ ਜਲਚਰ ਪੰਛੀ ਦੀ ਆਵਾਜ਼</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਨਹੀਂ ਸੁਣਦੀ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਮਾਂ !</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਮੇਰੀ ਤੇਰੀ ਭੁੱਖ-ਤੇਹ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਮਿਟਾਉਣ ਦੇ ਹੀਲੇ ਵਿਚ ਹਾਂ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਪਰ ਜੇ ਕਿਧਰੋਂ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕੋਈ ਆ ਜਾਵੇ ਹਿਡੰਬਾ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤੇ ਉਹ ਤੇਰੇ ਕੋਲੋਂ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਮੈਨੂੰ ਮੰਗ ਲਵੇ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤਾਂ ਮਾਂ ਤੂੰ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤੱਥਾਸਤੂ ਕਹਿ ਦੇਈਂ !</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਭਾਵੇਂ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਬੈਠੇ ਹਾਂ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਭੁੱਖ-ਤੇਹ ਨੇ ਬੜਾ ਸਤਾਇਆ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਪਰ ਕਿਸੇ ਰਾਖਸ਼ਣੀ ਸੰਗ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਆਕਾਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਉੱਡਣ ਨੂੰ</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਮੇਰਾ ਭੀਮ-ਤੱਤ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ।।</span><span></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div></div>Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-37608063956621785982012-02-12T22:04:00.000-08:002012-02-12T22:04:12.853-08:00ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਦੀ ਸਿਆਹੀ ਘੁਲ਼ੀ ਹੈoਜਸਵੰਤ ਜ਼ਫ਼ਰ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><br />
<div class="MsoNormal"><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਮੈਨੂੰ ਅਕਸਰ ਲਗਦਾ ਕਿ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਲਿਖਦਾ ਨਹੀਂ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਸਗੋਂ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਘਰ ਰਹਿੰਦਾ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">। </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਨਿਰੀ ਕਵਿਤਾ ਪਸਰੀ ਲਗਦੀ ਹੈ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਜਿਸ ਨੁੰੰ ਉਹ ਲਗਾਤਾਰ ਪੜ੍ਹਦਾ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਸੁਣਦਾ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਮਾਣਦਾ ਰਹਿੰਦਾ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">। </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਕਦੀ ਕਦੀ ਇਸ ਨੂੰ ਹੁੰਘਾਰਾ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਭਰਦਾ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਇਹਨਾਂ ਹੁੰਘਾਰਿਆਂ ਦੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਰੂਪ ਨੂੰ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਕਂਿਹੰਦੇ ਹਨ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਉਹ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਏਨਾ ਵਧੀਆ ਕਵੀ ਹੈ ਕਿ ਸਹਿਜ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਸਾਦਗੀ ਤੇ ਸ਼ਰਾਫਤ ਕਾਰਨ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਵੀ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦਾ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਪਰ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਉਸਦੀ ਕਵਿਤਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਵੀਆਂ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਕਵੀ ਹੋਣ </span>'<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">। </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਮੈਨੂੰ ਇਸ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਗੱਲ ਦਾ ਏਸ ਕਰਕੇ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਬਹੁਤ ਬੇਤਰਤੀਬੀ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਖਿਝਣ-ਖਪਣ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਸ਼ੋਰ-ਸ਼ਰਾਬਾ ਤੇ ਟੋਏ-ਟਿੱਬੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਕਵਿਤਾ ਨੇ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਉਣਾ ਤਾਂ ਕੀ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਝਾਕਦੀ ਵੀ ਨਹੀਂ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">। </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਅਜਿਹੇ ਵੇਲੇ ਇਕਾਂਤ ਵਿਚ ਜਾਂ ਟਿਕੀ ਰਾਤੇ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਦੀ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਸ਼ਾਇਰੀ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਹ ਮੇਰੇ ਅੰਦਰਲੀ ਖਿਝ ਅਤੇ ਸ਼ੋਰ ਨੂੰ ਚੂਸ ਲੈਂਦੀ ਹੈ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਸਾਰੀਆਂ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਬੇਤਰਤੀਬੀਆਂ ਸ਼ਰਮਸਾਰ ਹੋ ਕੇ ਆਲੋਪ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਟੋਏ ਟਿੱਬੇ ਪੱਧਰੇ ਹੋ ਕੇ ਮਨ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਸਬਜ਼ ਮੈਦਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਏਨੀ ਸੋਹਣੀ ਥਾਂ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸੋਹਣੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਮੇਰੇ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਕੋਲ ਆਉਣ ਨੂੰ ਜੀ ਕਰਦਾ ਹੈ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਉਸ ਦੀ ਇਸ ਉਪਯੋਗਤਾ ਕਾਰਨ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਹੈ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਸਮਾਗਮਾ </span>'<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਸਮੇਂ ਜਾਂ ਰੇਡੀਓ-ਟੀ ਵੀ ਦੀ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਸਮੇਂ ਮਿਲਣਾ ਜਾਂ ਉਸ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਨਾਲ ਸਫਰ ਕਰਨਾ ਬੜਾ ਸੁਹਾਵਨਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਉਸ ਨੂੰ ਮੈਂ ਅਕਸਰ ਆ ਮਿਲ ਆ ਮਿਲ ਪਿਆਰਿਆ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਉਸ ਦੀ ਨਵੀਂ ਕਾਵਿ ਕਿਤਾਬ </span>'<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਸਿਆਹੀ ਘੁਲ਼ੀ ਹੈ</span>' <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਛਪੀ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">। </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਕੋਈ ਰਿਲੀਜ਼ ਸਮਾਗਮ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਨਾ ਕੋਈ ਭਾਸ਼ਨ ਨਾ ਕੋਈ ਰਾਸ਼ਨ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਨਾ ਕੋਈ ਚਰਚਾ ਨਾ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਕੋਈ ਖਰਚਾ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span>'<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਉਸ ਕੋਲ ਪੜ੍ਹਨ ਆਉਂਦੇ ਬੱਚੇ</span>' <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਇਸ ਨੂੰ ਰਿਲੀਜ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਨ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਉਹੀ ਮੁਖ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਮਹਿਮਾਨ ਤੇ ਉਹੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਨ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਇਹਨਾਂ ਸਾਦ ਮੁਰਾਦੇ ਗਰੀਬ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਬਾਰੇ ਇਕ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਖਾਸ ਨਜ਼ਮ ਇਸ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਆਕਾਰ ਪੱਖੋਂ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਮੀ ਨਜ਼ਮ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਹੈ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮਾਤਾ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਪਿਤਾ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਪਤਨੀ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਬੱਚਿਆਂ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਘਰ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਪਸ਼ੂਆਂ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਪੰਛੀਆਂ ਅਤੇ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਕਈ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਗਹਿਰਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਕਿ ਉਸਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਉਸ ਦੇ ਜੀਵਨ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਰੁਜ਼ਗਾਰ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਨਾਲ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਿੰਨਾ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ਹੈ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨ ਪਿਛੇ ਉਸਦਾ ਮਨੋਰਥ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><span lang="HI"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਮਿਸਾਲ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰ </span>'<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਪਿਤਾ</span>' <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਦੀ ਸਖਤ ਮਿਹਨਤ ਭਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਵਿਤਾ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਪਾਠਕ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਹਮਦਰਦੀ ਦੀ ਬਜਾਏ ਕਿਰਤ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਅਤੇ ਹੁਸਨ ਦੇ ਭਾਵ ਉਪਜਾਉਂਦੀ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਹੈ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span>'<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਜਿੰਦ ਦਾ ਚਰਖਾ</span>' <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਕੱਤਦੀ ਮਾਂ ਤਰਸ ਦੀ ਪਾਤਰ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਕਿਸੇ ਦੁਰਲੱਭ ਸ਼ਬਦਕੋਸ਼ ਦਾ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਸੁਜਿੰਦ ਸਰੂਪ ਧਾਰਦੀ ਹੈ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਇਸਦਾ ਇਹ ਭਾਵ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਸਨੁੰ ਉਦਾਸੀ ਨਹੀਂ ਪੋਂਹਦੀ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">। </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਬਹੁਤ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਥਾਈਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਜਜ਼ਬਾਤ ਦੇ ਹੜ ਦੀ ਮਾਰ ਨਾਲ ਪਾਠਕ ਦੇ ਪੈਰ ਉਖਾੜ ਦਿੰਦਾ ਹੈ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਆਪਣਾ</span> '<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਵਿਕਿਆ ਹੋਇਆ ਮਕਾਨ</span>' <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਛੱਡਣ ਵੇਲੇ-</span><br />
<br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਮਾਂ ਮੇਰੀ ਬੰਨ੍ਹ ਰਹੀ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਸਮੇਤ ਸਾਡੇ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਸਾਹਸ ਦੀ ਗੰਠੜੀ ਵਿਚ</span><br />
<br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਪਿਤਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪਿਆਰ ਨਾਲ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਲਦਵਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਸਮਾਨ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਇਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੀ ਚੀਜ਼</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਸਿਆਣਪ ਦੀ ਪੂਰੀ ਤਾਣ ਲਾਉਂਦਾ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਸਮੇਤ ਸਾਡੇ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਉਹ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਨੂੰ</span> <br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਟੁੱਟਣ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦਾ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਬਹੁਤ ਚਿਤਰਕਾਰੀ ਦਾ ਵੀ ਸ਼ੌਕ ਹੈ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਲਕੀਰੀ ਚਿਤਰਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਬਹੁਤਾ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">। </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਪਰ ਜੋ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਉਹ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਚਿਤਰਦਾ ਹੈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਦੇਖ ਕੇ ਮਨ ਅਸ਼ ਅਸ਼ ਕਰ ਉਠਦਾ ਹੈ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਨਿਊਟਨ ਨੂੰ ਗਰੂਤਾ ਆਕਰਸ਼ਨ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਦਾ ਇਲਮ ਹੋਣ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਵੇਲੇ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਦੇਖੋ ਉਸ ਨੇ ਕਿਵੇਂ ਚਿਤਰਿਆ ਹੈ-</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਸੇਬ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਨਿਊਟਨ ਦੇ ਸਿਰ </span>'<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਤੇ ਵੱਜਿਆ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਜਾਂ ਉਹਦੇ ਸਾਹਮਣੇ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਧਰਤੀ ਦੇ ਸਿਰ </span>'<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਤੇ</span><br />
<br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਪਰ ਇਹ ਗੱਲ ਪੱਕੀ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਉਦੋਂ ਨਿਊਟਨ ਦਾ ਸਿਰ ਹਿੱਲਿਆ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਚਾਅ ਚੜ੍ਹਿਆ</span><br />
<br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਇਕਦਮ ਉਹ</span> <br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਨਿਊਟਨ ਬਣ ਗਿਆ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਕਿਹਾ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਜਾਂਦਾ ਕਿ ਵੱਡਾ ਜਾਂ ਵਧੀਆ ਲੇਖਕ ਬਣਨ ਲਈ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰ </span>'<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਚ ਜਾ ਕੇ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਵਸਣਾ ਪੈਂਦਾ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">। </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਪਰ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਦਰਮਿਆਨੇ ਜਿਹੇ ਕਸਬੇ ਮਾਨਸੇ </span>'<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਚ ਰਹਿੰਦਾ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਉਹ ਜਦ ਚਾਹੁੰਦਾ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਮਾਨਸੇ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਕਰ ਲੈਂਦਾ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਲੰਡਨ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਇਟਲੀ ਜਾਂ ਪੈਰਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਬੁਲਾ ਲੈਂਦਾ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਜਦ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਚਾਹੁੰਦਾ ਪਾਰਲੋ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਬਰੈਖਤ ਅਤੇ ਪਿਕਾਸੋ ਵਰਗੇ ਵੱਡੇ ਲੇਖਕਾਂ/ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਕਰਦਾ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਉਸ ਦੇ </span>'<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਗੁਆਂਢੀ</span>' <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਹੋਣ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਆਮਦ ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੱਡੀ ਘਟਨਾ ਜਾਂ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਦੁਰਘਟਨਾ ਦੀ ਉਡੀਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">। </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਇਸ ਕੰਮ ਲਈ ਇਕ ਸਧਾਰਨ </span>'<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਟਮਾਟਰ</span>' <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਹੀ ਕਾਫੀ ਹੈ-</span><br />
<br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਦੇਖੋ ਦੇਖੋ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਰੱਬ ਦਾ ਕਮਾਲ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਟਮਾਟਰ ਨੇ ਲਾਲੋ ਲਾਲ</span><br />
<br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਇਹ ਮੇਰੀ ਨਹੀਂ</span> <br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਹੈ</span><br />
<br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਬਜ਼ੀ ਵੇਚਣ ਵਾਲਾ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਆਪਣੇ ਆਰ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਗਾ ਰਿਹਾ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਸਾਨੂੰ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਬਹੁਤਾ ਕੁਝ ਆਪਣੇ ਪੱਕੇ-ਪੁਰਾਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਪਏ ਪਰਦਿਆਂ ਕਾਰਨ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਆਉਂਦਾ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਵਿਚਾਰਧਾਕ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਇਹਨਾਂ ਪਰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਾਲ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਮਲਕੜੇ ਜਿਹੇ ਸਰਕਾ ਕੇ ਅਣਦਿਸਦੇ ਨੂੰ ਦਿਸਣ ਲਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਤੇ ਥੋਪਦਾ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸਾਡੀ ਸੋਚ-ਪ੍ਰਨਾਲੀ ਨੂੰ ਰਵਾਂ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">। </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਉਸ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾ ਮਹੱਤਵ ਸਮੇਂ ਤੇ ਸਥਾਨ ਦੇ ਬਦਲਣ ਨਾਲ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਬਦਲਣ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਸਰਬਕਾਲੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਰੁਤਬਾ ਪਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਹਨ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">। </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਅਨੁਵਾਦਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਹਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਦੁਆਰਾ ਇਕੋ ਜਿਹਾ ਸਮਝਿਆ ਅਤੇ ਮਾਣਿਆਂ ਜਾ ਸਕਦਾ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">। </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਇਸ ਪ੍ਰਥਾਏ ਕਵਿਤਾ </span>'<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਖਿਆਲ</span>' <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਦੀ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਉਦਾਹਰਣ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ-</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਹੁਣੇ ਤੇਰਾ ਖਿਆਲ ਆਇਆ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਤੇ ਮਿਲ ਪਈ ਤੂੰ</span><br />
<br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਤੂੰ ਮਿਲੀ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਤੇ ਆਖਣ ਲੱਗੀ</span><br />
<br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਹੁਣੇ ਤੇਰਾ ਖਿਆਲ ਆਇਆ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਤੇ ਮਿਲ ਪਿਆ ਤੂੰ</span><br />
<br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਹਸਦਿਆਂ ਹਸਦਿਆਂ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਆਇਆ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਖਿਆਲ</span><br />
<br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਜੇ ਨਾ ਹੁੰਦਾ ਖਿਆਲ</span><br />
<br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਤਾਂ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ </span>'<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਚ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਕੋਈ ਕਿਵੇਂ ਮਿਲਦਾ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਹੋਰ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਬਹੁਤ ਗੱਲਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਬਾਰੇ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">। </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਮੁੱਕਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਕਿਤਾਬ ਹਰ ਪੜ੍ਹਨਹਾਰੇ ਦੇ ਮਨ ਚੋਂ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਿੰਸਾ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਈਰਖਾ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਕਰੋਧ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਕੁੜੱਤਣ ਨੂੰ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਘਟਾਉਣ ਵਾਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੁਹੱਬਤ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਹਲੀਮੀ ਤੇ ਸੌਂਦਯ ਵਰਗੇ ਕੋਮਲ ਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜਗਾਉਣ ਵਾਲੀ</span><span lang="AR-SA"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਹੈ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਪੜ੍ਹਕੇ ਦੇਖਣਾ ਇਹ ਸਾਰੀ ਕਿਤਾਬ</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal;">।</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਜਸਵੰਤ ਜ਼ਫ਼ਰ</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">੨੮</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਬਸੰਤ ਵਿਹਾਰ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਜਵੱਦੀ</span>, <span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">ਲੁਧਿਆਣਾ-੧੩</span><br />
<span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi;">੦੯੬੪੬੧-੧੮੨੦੮</span></div></div>Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-19265636022016669052012-02-05T22:05:00.001-08:002012-02-05T22:05:40.797-08:00ਜਗ ਰਵੀਰਾ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> </w:Compatibility> <w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> </w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin:0in;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:"Times New Roman";}
</style> <![endif]--> <br />
<div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 16pt;"></span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt;"></span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt;">ਇਸ ਕੋਟ ਦੀ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt;"></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt;">ਕੋਈ ਸਿੱਧ-ਪੁੱਠ ਨਹੀਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt;"></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt;">ਹੇਠੋਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt;"></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt;">ਧਰਤੀ ਰੰਗਾ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt;"></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt;">ਉਪਰੋਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt;"></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt;">ਨੀਲ-ਆਕਾਸ਼</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt;"></span></div></div>Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-20350435662276743112011-10-05T21:08:00.000-07:002011-10-05T21:20:03.361-07:00ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਪੜ੍ਹਨ ਆਉਂਦੇ ਬੱਚੇ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt; text-indent: 0.5in;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਪੜ੍ਹਨ ਆਉਂਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਕੁੜਤੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਅਕਸਰ ਪਾਟੇ ਹੁੰਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਕਾਜਾਂ ਕਾਲਰਾਂ ਜੇਬਾਂ ਕੋਲੋਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਇਕ-ਅਧ ਬਟਨ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਜੇ ਲੱਗਿਆ ਹੋਵੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਲਾਲ ਪੀਲੇ ਕਾਲੇ ਧਾਗੇ ਨਾਲ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਉਹ ਵੀ ਖੁਲ੍ਹਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਇਹਨਾ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਕੋਲ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਕਿਸੇ ਕਲੱਬ ਵੱਲੋਂ ਮਿਲੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬੂਟਾਂ ਦਾ ਮਿਹਣਾ ਹੈ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਐਸ ਸੀ , ਬੀ ਸੀ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਵਜੀਫੇ ਦੀ ਉਡੀਕ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਪੜ੍ਹਨ ਆਉਂਦੇ ਬੱਚੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਕਿਉਂ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਉਹੋ ਜਿਹੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਜਿਹੋ ਜਿਹੇ ਉਹ ਆਉਂਦੇ ਘਰੋਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬਲਕਿ ਘਰੋਂ ਆਏ ਮਾਸੂਮ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਪੜ੍ਹ ਪੜ੍ਹ ਹੋਰ ਵੀ ਢੀਠ ਹੋ ਜਾਂਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਵਿਗੜ ਜਾਂਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਨਹੀਂ ਭਾਉਂਦੇ ਰਤਾ ਵੀ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੁਖ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਚੰਗੇ ਨਹੀਂ ਲਗਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਸਭ ਭੈਣ ਜੀਆਂ ਨੂੰ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਪੜ੍ਹਨ ਆਉਂਦੇ ਬੱਚੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬਹੁਤ ਸਹਿਜ ਲੈਂਦੇ ਨੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਗਧੇ ਸੂਰ ਉਲੂ ਜਿਹੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮਿਡ ਡੇ ਮੀਲ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਵਾਂਙ ਪੀ ਜਾਂਦੇ ਨੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਪੜ੍ਹਨ ਆਉਂਦੇ ਬੱਚੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਜਾਣਨ ਕਿੰਨਾ ਕੁਝ ਮੇਰੇ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਫਿਰ ਵੀ ਸੁਣਦੇ ਰਹਿਣ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਚੁੱਪ-ਚਾਪ ਮੈਨੂੰ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਜਿਵੇਂ ਕਿਤੇ ਬੈਠਾ ਹੋਵਾਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੈਂ ਵੀ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਵਿਚਕਾਰ ਇਹਨਾ ਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਪੜਾਉਂਦਿਆਂ<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਅਕਸਰ ਲਗਦਾ ਮੈਨੂੰ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">੦</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਪੜ੍ਹਨ ਆਉਂਦੇ ਬੱਚੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਕਿੰਨੇ ਭੋਲੇ ਸਿੱਧੇ ਸਾਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਆਪਣੇ ਵਰਗੇ ਆਪ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਨਹੀਂ ਇਹਨਾ ਕੋਲ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਕੋਈ ਸਲੀਕਾ ਸਲੂਟ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮਾਫ਼ ਕਰਨਾ<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਧੰਨਵਾਦ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਉਹ ਮੂੰਹ ਫੱਟ ਨੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਜਿਵੇਂ ਜੀਅ ਆਵੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬੋਲਦੇ ਨੇ<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਗਾਲਾਂ ਕਢਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਤੁਰਦੇ ਨੇ<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਪੱਥਰਾਂ ਨੂੰ ਠੁਡੇ ਮਾਰਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਖੇਡਦੇ ਨੇ<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਨਸੀਬਾਂ ਦੀ ਗੇਂਦ ਦਾ ਕੈਚ ਛਡਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਲੜਦੇ ਨੇ<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਗਲਮੇ </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਚ ਹੱਥ ਪਾ ਲੈਂਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਇਹੋ ਢੰਗ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਪੜ੍ਹਨ ਆਉਂਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਰਹਿ ਰਹਿ ਕੇ ਮੋਹ ਕਿਉਂ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ ਮੈਨੂੰ ਅੱਜ </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">੦</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਚਾਹਾਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਦੋਸਤਾਂ ਵਾਂਙ ਤੁਰਾਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੋਢਿਆਂ ਦੁਆਲੇ ਹੱਥ ਪਾ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਆਪਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨਾਲ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਪਰ ਮੈਂ ਖਿਝ ਜਾਂਦਾ ਅਕਸਰ ਇਹਨਾ </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਤੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੇਰੀ ਇਹ ਖਿਝ ਕਿਸ ਵਾਸਤੇ ਹੈ ?</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਉਹ ਜੇ ਲੱਤ ਮੁਕੀ ਹੁੰਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਮਾਂ ਭੈਣ ਇਕ ਕਰਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬੈਂਚਾਂ ਉਪਰ ਨੱਚਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਉਚੜੀਆਂ ਕੂਹਣੀਆਂ </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਗਿੱਟੇ ਗੋਡਿਆਂ ਦੇ ਜ਼ਖਮਾਂ ਨੂੰ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਪੱਟੀ ਨਾ ਬੰਨ੍ਹਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਇਹਦੇ </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਚ ਇਹਨਾ ਦਾ ਕੀ ਕਸੂਰ ?</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੈਂ ਕਿਸ ਤੋਂ ਡਰਦਾ ਹਾਂ ?</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਚੁੱਪ ਹੋ ਜਾਂਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਜਿਵੇਂ ਕਦੇ ਬੋਲੇ ਹੀ ਨਾ ਹੋਣ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਸੁਣਦੇ ਮੈਨੂੰ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੈਂ ਦਸਦਾ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਆਪਣੇ ਜਮਾਤੀ ਬਲਵੰਤ ਭਾਟੀਏ ਬਾਰੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਪਿਉ ਜੁਤੀਆਂ ਸਿਉਂਦਾ ਇਹਦਾ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਛੁੱਟੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਦਿਹਾੜੀ ਕਰਦਾ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬਲਵੰਤ ਫੀਸ ਭਰਦਾ </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਅੱਜ ਬੈਂਕ ਮੈਨੇਜਰ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੈਂ ਦਸਦਾ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਰਾਣੇ ਬਾਰੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਅਰਥ-ਸ਼ਾਸ਼ਤਰ ਦਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵੀ </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਇਹਦੇ ਪੁੱਛੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਤੋਂ ਤ੍ਰਹਿੰਦਾ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਛੁੱਟੀ ਇਹਦੀ ਲੰਘਦੀ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬੱਠਲ ਚੱਕਦਿਆਂ<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਇੱਟਾਂ ਢੋਂਹਦਿਆਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਅੱਜ ਕੱਲ ਹਾਈਕੋਰਟ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਇਹਤੋਂ ਪੁੱਛ ਪੁੱਛ ਕੰਮ ਕਰਦੀ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਚ ਨਿਵੇਲੀ ਕੋਠੀ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਜ਼ਿਕਰ ਛੋਂਹਦਾ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਚੁੱਪ ਕਰ ਜਾਂਦਾ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਆਖਦਾ ਮੁੜ ਮੁੜ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">੦</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੇਰੇ ਕੋਲ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਪੜ੍ਹਨ ਆਉਂਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸੁਪਨੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਕਿੰਨੇ ਸਾਫ ਦਿਸਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੱਥਿਆਂ </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਚ ਵਜਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਸਿਰ ਪਾੜ ਦਿੰਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਅਸਲ </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਚ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਅਜੇ ਤਕ ਨਹੀਂ ਬਣੀ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਕੋਈ ਖੁਰਦਬੀਨ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਜੋ ਦੇਖ ਸਕੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਪੜ੍ਹਨ ਆਉਂਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸੁਪਨੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">੦</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਪੜ੍ਹਨ ਆਉਂਦੇ ਬੱਚੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਸ਼ਰਾਰਤੀ ਨੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਸਿਰੇ ਦੇ ਸ਼ਰਾਰਤੀ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਆਖਦੇ ਅਧਿਆਪਕ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਸਿਰ ਫੜ੍ਹ ਲੈਂਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
</div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਸੋਚਦਾ ਕਵੀ-ਮਨ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਸ਼ੁਕਰ ਹੈ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਇਹਨਾ ਕੋਲ ਕੁਝ ਤਾਂ ਹੈ </span><span lang="PA" style="font-family: Mangal; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Mangal; mso-bidi-language: PA; mso-fareast-font-family: 'MS Gothic';">।।</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;"> </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"></span></div><div class="MsoNormal" style="margin: 0in 0in 0pt;"><br />
( ਨਵੀਂ ਕਾਵਿ-ਕਿਤਾਬ ' ਸਿਆਹੀ ਘੁਲ਼ੀ ਹੈ ' ਵਿਚੋਂ )</div></div>Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-30897530542587089082011-10-05T21:06:00.001-07:002011-10-05T21:06:41.833-07:00ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਕੁਮੈਂਟ ਤੇ ਕਿਤਾਬ ਰਿਲੀਜ਼<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><div class="MsoNormal" style="background: white; margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੇਰੀ ਨਵੀਂ ਕਾਵਿ-ਕਿਤਾਬ ਛਪ ਗਈ ਹੈ </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">। </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਇਸ ਵਿਚ ਇਕ ਕਵਿਤਾ ਹੈ </span><span lang="EN" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;">' </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਪੜ੍ਹਨ ਆਉਂਦੇ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬੱਚੇ </span><span lang="EN" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;">' , </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਇਹ ਕਵਿਤਾ ਮੈਂ ਕੱਲ੍ਹ ਆਪਣੇ ਸੱਤਵੀਂ ਅਤੇ ਅੱਠਵੀਂ </span><span lang="EN" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;">'</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸੁਣਾਈ </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">।</span><span lang="HI" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਚੁੱਪ ਚੁੱਪ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਕੁਝ ਕੁਮੈਂਟ ਮੈਨੂੰ ਲਿਖ ਕੇ ਦਿੱਤੇ :</span><span lang="EN" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="background: white; margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਲਖਵਿੰਦਰ ਖਾਨ </span><span lang="EN" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;">, </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਜਮਾਤ ਸੱਤਵੀਂ : ਕਵਿਤਾ ਸੁਣਦਿਆਂ ਲੱਗਿਆ ਇਹ ਕਦੇ ਮੁੱਕੇ ਨਾ </span><span lang="EN" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;">, </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੈਂਨੂੰ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਹੁਣ ਇੰਝ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ</span><span lang="EN" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਵੀ ਵੱਡਾ ਹੋ ਕੇ ਕਵੀ ਬਣਾ </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">।।</span><span lang="EN" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="background: white; margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਪ੍ਰਦੀਪ ਕੁਮਾਰ </span><span lang="EN" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;">, </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਜਮਾਤ ਅੱਠਵੀਂ : ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਹੀ ਇਸ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਕਰੈਕਟਰ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਹੋਈਏ </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">। </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਉਣ ਨੂੰ ਜੀਅ ਕਰ ਆਇਆ </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">।।</span><span lang="EN" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="background: white; margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਗੋਬਿੰਦ ਰਾਮ ਅਤੇ ਲਖਵਿੰਦਰ </span><span lang="EN" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;">, </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਜਮਾਤ ਅੱਠਵੀਂ : ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਕਵਿਤਾ ਸੁਣ ਕੇ ਇਸ ਤਰਾਂ ਲੱਗਿਆ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਜਿਵੇਂ ਸਰ ਨੇ ਸਾਡੀ ਕੋਈ ਵੀਡੀਓ ਬਣਾਈ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਸਾਡੇ ਅੱਗੇ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਦਿੱਤੀ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਹੋਵੇ </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">।।</span><span lang="EN" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="background: white; margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਨਿੰਦਰਪਾਲ ਕੌਰ </span><span lang="EN" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;">, </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਜਮਾਤ ਅੱਠਵੀਂ :ਕਵਿਤਾ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਅਧਿਆਪਕ ਬੱਚਿਆਂ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;"> </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਨੂੰਕਿੰਨਾ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">।।</span><span lang="EN" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="background: white; margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਰਮਨਦੀਪ ਕੌਰ </span><span lang="EN" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;">, </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਜਮਾਤ ਅੱਠਵੀਂ : ਇਹ ਕਵਿਤਾ ਜਮਾਂ ਈ ਸਾਡੀ ਕਲਾਸ ਦੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਵਰਗੀ ਹੈ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: HI; mso-hansi-font-family: Arial;">।।</span><span lang="EN" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;"></span></div><div class="MsoNormal" style="background: white; margin: 0in 0in 0pt;"><span lang="EN" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;">***** </span><span lang="AR-SA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਸਿਆਹੀ ਘੁਲ਼ੀ ਹੈ ... ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋ ਗਈ ******</span><span lang="EN" style="font-family: Arial; font-size: 10pt; mso-ansi-language: EN;"></span></div></div>Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-81772031166425556982011-06-11T19:59:00.000-07:002011-06-11T20:07:59.289-07:00ਨੰਗੇ ਪੈਰਾਂ ਦਾ ਸਫ਼ਰ : ਮਕਬੂਲ ਫਿਦਾ ਹੁਸੈਨ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhevKdwzCazSPRfu8SjQ3wrAEvIpfV53r4wHQNUqfYcrw7-RQuu3m0Zv0_oYIX7sDsddE5Srx5N56pjOy9ogB0H3LOxVmeDqTftNkFyUTwYGNdIe91D_awK16AERxYdY_7anKMBm1K9yMUD/s1600/mfhusainaskmeany.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhevKdwzCazSPRfu8SjQ3wrAEvIpfV53r4wHQNUqfYcrw7-RQuu3m0Zv0_oYIX7sDsddE5Srx5N56pjOy9ogB0H3LOxVmeDqTftNkFyUTwYGNdIe91D_awK16AERxYdY_7anKMBm1K9yMUD/s320/mfhusainaskmeany.jpg" width="232" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"></div><div style="text-align: left;"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Verdana, Arial; font-size: 13px;">ਇਕ ਬੱਚਾ </span></div><span class="Apple-style-span" style="font-family: Verdana, Arial;"><div style="font-size: small; text-align: left;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;">ਸੁੱਟਦਾ ਹੈ</span></div><div style="font-size: 13px; text-align: left;">ਮੇਰੇ ਵੱਲ</div><div style="font-size: 13px; text-align: left;">ਰੰਗ ਬਰੰਗੀ ਗੇਂਦ</div><div style="text-align: left;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><br />
</span></div><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਤਿੰਨ ਟੱਪੇ ਖਾ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਔਹ ਗਈ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਔਹ ਗਈ</div></span><div style="text-align: left;"><br />
</div><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਮੈਂ ਆਪਣੇ 'ਤੇ ਹਸਦਾ ਹਾਂ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਗੇਂਦ ਨੂੰ ਬੁੱਚਣ ਲਈ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਬੱਚਾ ਹੋਣਾ ਪਵੇਗਾ ।।</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">0</div></span><div style="text-align: left;"><br />
</div><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਨੰਗੇ ਪੈਰਾਂ ਦਾ ਸਫ਼ਰ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਮੁਕਣਾ ਨਹੀਂ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਇਹ ਰਹਿਣਾ ਹੈ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਸਦਾ ਜਵਾਨ</div></span><div style="text-align: left;"><br />
</div><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਲੰਬੇ ਬੁਰਸ਼ ਦਾ ਇਕ ਸਿਰਾ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਆਕਾਸ਼ 'ਤੇ ਚਿਮਨੀਆਂ ਟੰਗਦਾ ਹੈ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਦੂਜਾ ਸਿਰਾ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਰੰਗਦਾ ਹੈ </div></span><div style="text-align: left;"><br />
</div><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਉਹ ਜਦੋਂ ਵੀ ਅੱਖਾਂ ਮੀਚੇ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਦੇਖਦਾ ਹੈ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਅਧਿਆਪਕ ਦੇ ਬਲੈਕ ਬੋਰਡ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਆ ਬਹਿੰਦਾ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਉਹਦੀ ਪੈਨਸਲ 'ਤੇ ਤੋਤਾ ।।</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">0</div></span><div style="text-align: left;"><br />
</div><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਨੰਗੇ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਸਫ਼ਰ 'ਚ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਰਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਧੂੜ੍ਹ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਮਹਿਕ</div></span><div style="text-align: left;"><br />
</div><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਮਚਦੇ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਵਿਛ ਜਾਂਦੀ ਹਰੇ ਰੰਗ ਦੀ ਛਾਂ</div></span><div style="text-align: left;"><br />
</div><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਸਿਆਲੀ ਦਿਨਾਂ 'ਚ ਵਿਛ ਜਾਂਦੀ ਧੁੱਪ </div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਰਾਹਾਂ 'ਚ</div></span><div style="text-align: left;"><br />
</div><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਨੰਗੇ ਪੈਰ ਨਹੀਂ ਪਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਪਿੰਜਰੇ 'ਚ</div></span><div style="text-align: left;"><br />
</div><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਨੰਗੇ ਪੈਰਾਂ ਦਾ ਹਰ ਕਦਮ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਸੁਤੰਤਰ ਲਿਪੀ ਦਾ ਸੁਤੰਤਰ ਵਰਣ</div></span><div style="text-align: left;"><br />
</div><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਨੰਗਾ ਹੋਣਾ ਪਵੇਗਾ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਮੈਂ ਡਰ ਜਾਂਦਾ ।।</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">0</div></span><div style="text-align: left;"><br />
</div><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਇਕ ਵਾਰ ਉਹਦੀ ਦੋਸਤ ਨੇ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਤੋਹਫੇ ਵਜੋਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਦੋ ਜੋੜੀਆਂ ਬੂਟਾਂ ਦੀਆਂ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਨਰਮ ਰੂੰ ਜਿਹਾ ਲੈਦਰ</div></span><div style="text-align: left;"><br />
</div><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਕਿਹਾ ਉਹਨੇ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਪਾ ਇਹਨਾ ਨੂੰ </div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਬਾਜਾਰ ਚੱਲੀਏ</div></span><div style="text-align: left;"><br />
</div><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਪਾ ਲਿਆ ਉਹਨੇ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਇਕ ਪੈਰ 'ਚ ਕਾਲਾ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਦੂਜੇ ਪੈਰ 'ਚ ਭੁਰੇ ਰੰਗ ਦਾ ਬੂਟ</div></span><div style="text-align: left;"><br />
</div><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਇਹ ਕਲਾਕਾਰ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਹੈ ।।</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">0</div></span><div style="text-align: left;"><br />
</div><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਸੀ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਤੇ ਆਖਰ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਉਹ ਰਲ ਗਿਆ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਰੰਗਾਂ 'ਚ</div></span><div style="text-align: left;"><br />
</div><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਰੰਗਾਂ 'ਤੇ ਕੋਈ ਮੁਕੱਦਮਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਹੱਦ ਸਰਹੱਦ ਦਾ ਕੀ ਅਰਥ ਰੰਗਾਂ ਲਈ</div></span><div style="text-align: left;"><br />
</div><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਕੋਨੇ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਆਹ ਹੁਣੇ ਵਾਹ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇਗਾ</div></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਕੋਈ ਬੱਚਾ</div><div style="text-align: left;">ਆਪਣੇ ਸਿਆਹੀ ਲਿਬੜੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ</div><div style="text-align: left;">ਨੀਲੇ ਕਾਲੇ</div><div style="text-align: left;">ਘੁੱਗੂ ਘੋੜੇ </div></span><div style="text-align: left;"><br />
</div><span class="Apple-style-span" style="font-size: 13px;"><div style="text-align: left;">ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਕਬਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ।।</div></span></span></div>Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-86419537290443792382011-06-06T17:52:00.000-07:002011-06-06T17:53:52.849-07:00ਤਾਇਆ ਨਾਥੀ ਰਾਮ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><span lang="HI" style="font-family: Mangal; font-size: 10pt;">।। </span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt;">ਦੋਸਤ ਪਰਾਗ ਰਾਜ ਲਈ ਜਿਹਦਾ ਤਾਇਆ ਮੇਰੀ ਕਵਿਤਾ </span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 10pt;">ਚ ਆ ਕੇ ਮੇਰਾ ਵੀ ਤਾਇਆ ਬਣ ਗਿਆ ।।</span><br />
<div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਮੈਨੂੰ ਭੱਜੇ ਜਾਂਦੇ ਨੂੰ ਰੋਕ ਲੈਂਦਾ ਹਾਕ ਮਾਰ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਬਾਂਹ ਫੜ੍ਹ ਭੀੜ </span><span style="font-family: Arial;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਲੈ ਜਾਂਦਾ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤਾਇਆ ਮਾਂ ਦੀ ਗਾਲ੍ਹ ਕੱਢ ਪੁਛਦਾ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕਿੰਨਾ ਚਿਰ ਹੋ ਗਿਆ ਪਿੰਡ ਆਏ ਨੂੰ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕੱਢ ਪੰਜ ਸੌ ਦਾ ਨੋਟ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><a href="http://www.blogger.com/post-edit.g?blogID=3515840730171068194&postID=8641953729044379238" style="mso-comment-date: 20110606T0235; mso-comment-reference: N_1;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਉਹ ਨੋਟ </span></a><span style="font-family: Arial;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤੇ ਛਪੇ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਐਨਕ ਲਾਹ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਝੱਗੇ ਦੀ ਕੰਨੀਂ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਕਰਦਾ</span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;"></span><span class="MsoCommentReference"><span style="font-size: 8pt;"> </span></span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਬੱਕਰੀਆਂ ਚਾਰਦੇ ਭੰਤੇ ਨੂੰ ਚਾਹ ਧਰਨ ਲਈ ਆਖਦਾ</span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਉਹਦੇ ਦੁਆਲੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਢਿੱਡੋਂ ਭੁੱਖੇ </span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਪੈਰੋਂ ਤੇੜੋਂ ਨੰਗੇ ਬੱਚੇ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਦੇਖਦਿਆਂ ਦੇਖਦਿਆਂ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਨੋਟ ਪੰਜ ਸੌ ਦਾ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚੱਪਲਾਂ ਨੀਕਰਾਂ ਖਿੱਲਾਂ ਪਤਾਸਿਆਂ </span><span style="font-family: Arial;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤਾਇਆ ਦੱਸਦਾ </span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਨਿਆਣਿਆਂ ਤੇ ਬੇਜ਼ੁਬਾਨੇ ਜਾਨਵਰਾ ਤੋਂ ਭਲਾ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕੋਈ ਨ੍ਹੀਂ ਹੁੰਦਾ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਲੈ ਦੇਖ ਜਦੋਂ ਭੰਤਾ ਆਖੂ ਹੇਮਾ ਮਾਲਨੀ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਲੂੰਗ ਖਾਂਦੀ ਉਹ ਡੱਬੀ ਬੱਕਰੀ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਭੱਜੀ ਆਊ ਇਹਦੇ ਵੱਲ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਜੇ ਇਹ ਆਖੇ ਧਰਮਿੰਦਰ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਸੂੰ ਸੂੰ ਕਰਦਾ ਓਹ ਬੋਕ ਕਾਲਾ<o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਇਹਦੇ ਪੈਰਾ </span><span style="font-family: Arial;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚ ਬਹਿ ਜੂ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤਾਇਆ ਦਿਖਾਉਦਾ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਸ਼ਹਿਰੀ ਭਤੀਜੇ ਨੂੰ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਆਜੜੀ ਦੀ ਪਿੱਤਲ ਪਤੀਲੀ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਸੋਨੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚਮਕਦੀ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤੇ ਸੁਣਾਉਦਾ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕਿਸੇ ਵੇਦ ਦਾ ਸ਼ਲੋਕ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕਿਸੇ ਪੋਥੀ ਦੀ ਕਥਾ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਇਹਨੀਂ ਦਿਨੀਂ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਲਹੌਰ ਦਾ ਪੜ੍ਹਿਆ ਤਾਇਆ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਦੁਪਹਿਰ ਆਪਣੀ ਜੰਡ ਹੇਠਾਂ ਗੁਜ਼ਾਰੇ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਧਰਤੀ ਦੇ ਕਾਗਦੁ ਤੇ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕੋਈ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੇ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਲਿਖੇ ਹੋਏ ਨੂੰ ਮਿਟਾਵੇ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਪਹਿਰ ਤੀਜੇ ਫੇਰ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਟੋਭੇ ਆਈਆਂ ਮੱਝਾਂ ਮਲ ਮਲ ਨਹਾਵੇ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਬੁੱਲਾ ਗਾਵੇ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਜੁੱਤੀਆਂ ਸਿਉਂਦੇ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚੰਦੂ ਚਮਾਰ ਨੂੰ ਦੇਖੀ ਜਾਵੇ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਜਾਂ ਫਿਰ ਤੋਗੇ ਤਖਾਣ ਦੇ ਘਰ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਗੜਬੀ </span><span style="font-family: Arial;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚ ਆਈ ਚਾਹ ਦੀ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਬਾਟੀ ਭਰ ਪੀ ਜਾਵੇ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤਾਇਆ ਇਹਨੀਂ ਦਿਨੀਂ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕੋਈ ਫਕੀਰ ਲਗਦਾ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਪੈਰੀਂ ਘੂੰਗਰੂੰ ਬੰਨ੍ਹਦਾ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਨੱਚਣ ਲਗਦਾ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਬੁੜ੍ਹੀਆਂ ਉਹਦੇ ਪੈਰੀਂ ਹੱਥ ਲਾਉਂਦੀਆਂ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਉਹ ਚੁਪ ਰਹਿੰਦਾ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕਹਿੰਦਾ ਸ਼ਬਦਾਂ </span><span lang="PA">`</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚ ਆਖੀ ਗੱਲ ਝੂਠੀ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਐ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਮੈਂ ਉਹਦੇ ਗਿੱਟੇ ਬੰਨ੍ਹੀਂ ਪੱਟੀ ਦੇਖਦਾ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਇਹਨੇ ਮਿੱਠਾਂ ਖਾਣੋਂ ਹਟਣਾ ਨਹੀ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤੇ ਸ਼ੂਗਰ ਦਾ ਜਖ਼ਮ ਰਾਜੀ ਹੋਣਾ ਨਹੀ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਪੱਟੀ ਤਾਂ ਮਿੱਟੀ ਘੱਟਾ ਈ ਰੋਕੂ ਗੀ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਪੁੱਛਿਆ ਮੈਂ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕੀ ਹਾਲ ਐ ਜ਼ਖਮ ਦਾ ?</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤਾਇਆ ਤਾਅ ਨਾਲ ਬੋਲਿਆ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਠੀਕ ਐ ਸ਼ੇਰਾ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਜਮਾਂ ਟੱਲੀ ਅਰਗਾ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਪਾਣੀ ਪਾ ਪਾ ਠੀਕ ਕਰ ਲਿਆ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਆਹ ਪੱਟੀ ਦਾ ਤਾਂ ਸੁਭਾਅ ਬਣ ਗਿਆ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਹੁਣ ਤੁਰਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ਇਹਦੇ ਬਿਨਾਂ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਮੈਂ ਪਿਛਾਂਹ ਮੁੜ ਜਾਂਦਾ ਕਈ ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਜਦੋਂ ਗੁਜ਼ਰ ਗਈ ਸੀ ਤਾਈ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕੋਈ ਰੋਂਦਾ , ਕੋਈ ਰੋਂਦੇ ਨੂੰ ਚੁੱਪ ਕਰਾਉਂਦਾ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕੋਈ ਸਮਸ਼ਾਨ </span><span style="font-family: Arial;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚ ਲੱਕੜਾਂ ਲਈ ਰੁਝਿਆ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤਾਏ ਨੇ ਬਸ ਏਨਾ ਹੀ ਕਿਹਾ ਸੀ</span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Raavi;"> </span></div><div class="MsoNormal"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Raavi;">ਉਹਨੇ ਜਾਣਾ ਵੀ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਆਇਆ</span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚੁੱਕ ਕੇ ਸਾਫਾ</span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤੁਰ ਪਿਆ ਤਾਇਆ</span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਨਾਲ ਦੇ ਪਿੰਡ ਕਾਮਰੇਡਾਂ ਦਾ ਜਲਸਾ</span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਤਾਇਆ ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਖੇਤਾਂ </span><span style="font-family: Arial;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਜੇ ਕੋਈ ਰੋਟੀ ਪਾਣੀ ਦੇ ਆਇਆ ਤਾਂ ਦੇ ਆਇਆ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਨ੍ਹੀਂ ਉਹ ਕੀ ਖਾਂਦਾ ਜਾਂ ਨਾ ਖਾਂਦਾ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਦੁਪਹਿਰ ਵੇਲੇ ਸਿਰ ਦੀ ਛਾਂ ਲਈ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕੱਖ ਕਾਨਿਆਂ ਦੀ ਝੁੱਗੀ ਪਾਉਂਦਾ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਆਥਣ ਹੋਣ ਤੇ ਅੱਗ ਲਾ ਦਿੰਦਾ</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਬਾਹਾਂ ਉਲਾਰ ਉਤਾਂਹ ਨੂੰ </span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਕਹਿੰਦਾ ਕਹਿੰਦਾ </span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: 15.0pt;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi;">ਪਤਾ ਨੀਂ ਕਿਹੜੇ ਵੇਲੇ ਸੌਂ ਜਾਂਦਾ ।।</span><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: 15.0pt;"><br />
</div><div style="mso-element: comment-list;"><div style="mso-element: comment;"><div class="msocomtxt" id="_com_1" language="JavaScript"><div class="MsoCommentText"><span class="Apple-style-span" style="font-size: 11px;"><br />
</span></div></div></div></div></div>Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-60899574593020605112011-06-02T01:53:00.000-07:002011-06-02T01:53:04.784-07:00ਬੰਤ ਸਿੰਘ ਝੱਬਰ ਨੂੰ ਮਿਲਦਿਆਂ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><br />
<div class="MsoNormal"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Raavi; font-size: 15px;">ਹਵਾ ਜਾਣਦੀ ਹੈ</span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਇਹ ਬੰਤ ਸਿੰਘ ਝੱਬਰ ਦਾ ਘਰ ਹੈ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਉਹ ਘਰ ਦੀ ਹਰ ਸ਼ੈਅ ਨੂੰ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਛੁਹ ਛੁਹ ਕੇ ਲੰਘਦੀ ਹੈ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਚੰਡੀਗੜੋਂ ਨਿਰੁਪਮਾ ਦੱਤ ਜੋ ਆਈ ਹੈ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਪਤੀਲੀ </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਚ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਰਿੱਝ ਰਹੀ ਹੈ ਚਾਹ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਛਟੀਆਂ ਦੀ ਅੱਗ ਦੀਆਂ ਲਾਟਾਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬਾਹਾਂ ਉਲਾਰ ਉਲਾਰ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਨਾਅਰੇ ਲਾ ਰਹੀਆਂ ਨੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਕੁੜੀਓ ! ਚੁੱਪ ਕਰੋ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੈਂ ਗਾਉਂਦਾ ਹਾਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬੋਲਿਓ ਨਾ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਉਹਦੇ ਧੁਰ ਅੰਦਰ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਕੀ ਰਿੱਝ ਰਿਹਾ ਹੈ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬੰਤ ਸਿੰਘ ਗਾਉਂਦਾ ਹੈ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬੁਲੰਦ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਸੰਗਤ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਨੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਹਵਾ ਮਿੱਟੀ ਤੇ ਅਗਨ ।।</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">੦</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮਸ਼ੀਨੀ ਹੱਥ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਕਰਦਾ ਹੈ ਪੂਰਾ ਕੰਮ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਪੁਛਦੀ ਹੈ ਨਿਰੁਪਮਾ ਦੱਤ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਹਾਂ ਜੀ ਪੂਰੇ ਤੋਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਵੱਧ ਕੰਮ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਕਰਦਾ ਹੈ ਹੱਥ ਮੇਰਾ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਝੰਡਾ ਫੜ੍ਹ ਲੈਂਦਾ ਹੈ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਉੱਚਾ ਚੱਕਣ ਲਈ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਲਹਿਰਾਉਣ ਲਈ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮਾਈਕ ਫੜ੍ਹ ਲੈਂਦਾ ਹੈ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਗਾਉਣ ਲਈ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਡਾਂਗ ਚੱਕ ਲੈਂਦਾ ਹੈ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">......</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੈਂ ਦੇਖ ਰਿਹਾਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਸਾਹਮਣੇ ਅਪਣੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਹੱਥਾਂ ਵਾਲਾ ਆਦਮੀ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਕਿਸੇ ਇਤਿਹਾਸ ਮਿਥਿਹਾਸ ਦਾ ਪਾਤਰ ਨਹੀਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਕਿਸੇ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤੇ ਦਾ ਚਿਤਰ ਨਹੀਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਜਿਉਂਦਾ ਜਾਗਦਾ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਹੱਡ ਮਾਸ ਦਾ ਆਦਮੀ ।।</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">੦</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਦਾਦਾ ਮੇਰਾ ਧੰਨਾ ਸਿੰਘ ਸੀ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਅੱਠ-ਪੋਰੀ ਦੀ ਡਾਂਗ ਰੱਖਦਾ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਜਦੋਂ ਉਹ ਖੰਘੂਰਾ ਮਾਰਦਾ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਦਸਦਾ ਬੰਤ ਸਿੰਘ ਆਖਣ ਲੋਕੀਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮੈਂ ਉਹਦੇ </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਤੇ ਗਿਆ ਹਾਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਦੇਸ਼ ਆਜ਼ਾਦ ਹੈ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਉਹਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦਗਦੀਆਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਪਿੰਡ ਦੀ ਇਕ ਮਾਈ ਨੇ ਮੁਠੀ ਵੱਟ ਹਵਾ </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਚ ਲਹਿਰਾਈ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਤੇ ਆਖਿਆ : ਲਾਲ ਸਲਾਮ ।।</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">੦</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਵਿਸ਼ਵਰੂਪ ਗਿਆਨ-ਗੁਰੂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬੰਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਵਿਸ਼ਵ-ਗੁਰੂ ਮੰਨਦਾ ਹੈ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਇੱਛਾ ਉਹਦੀ ਗਾਵੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਉਹਦੇ ਲਈ ਬੰਤ ਸਿੰਘ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਦੋ ਸਤਰਾਂ ਹੀ ਗਾਵੇ ਭਾਵੇਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਉਹਦੀ ਭਾਸ਼ਾ </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਚ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਪਰ ਗਾ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਸ਼ਬਦ ਵੀ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਵਾਰ ਵਾਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਤੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਆਖਣ<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ਲੱਗਿਆ ਆਖਰ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਅਪਣਾ ਟਰੈਕਟਰ ਤਾਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਕਿਤੇ ਵੀ ਚਲਾ ਲਵਾਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਟੋਇਆਂ ਟਿੱਬਿਆਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਖੇਤਾਂ ਖੇਤਾਨਾਂ </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਚ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਪਰ ਤੇਰੀ ਕਾਰ ਤਾਂ ਮੈਥੋਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਸੜਕ </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਤੇ ਵੀ ਨਾ ਚੱਲੇ ।।</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">੦</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਸੋਚਦੇ ਹੋਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬੰਤ ਸਿੰਘ ਝੱਬਰ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਝੱਬਰਾਂ ਦਾ ਉਹੀ ਬੰਤ ਸਿੰਘ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਜਿਸ ਤੇ ਹਮਲਾ ਹੋਇਆ </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਕੱਲ੍ਹੇ ਤੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬਚ ਗਿਆ ਪੀਜੀ ਆਈ ਜਾ ਕੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਦਿੱਲੀ ਹਸਪਤਾਲ </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;">‘</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਚ ਪੁਛਦੇ ਰਹੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਡਾਕਟਰ ਉਹਨੂੰ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਜਿਵੇਂ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਹੋਵੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਪਰ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਬੰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਝੱਬਰ ਦੇ ਨਹੀਂ ਕੋਟ ਲੱਲੂ ਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬੱਪੀਆਣੇ ਦੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਜਾਂ ਫਿਰ ਖੁਡਾਲਾਂ ਦੇ ਨਹੀਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਝੰਡਾ ਕਲਾਂ ਦੇ ਨੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਮਰ ਗਏ ਨੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਕੁੱਟ ਤੋਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਨਹੀਂ ਹਨ ਉਹਨਾ ਦੇ ਲੱਤਾਂ ਬਾਹਾਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਲੱਤਾਂ ਬਾਹਾਂ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬੰਤ ਸਿੰਘ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਉਹ ਕੀ ਹੈ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਉਸ ਉਪਰ ਕੋਈ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਕਿਉਂ ਲਿਖ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿਤਾਬ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਕੋਈ ਕਿਉਂ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਫਿਲਮ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਕੋਈ ਕਿਉਂ ਖਿੱਚ ਰਿਹਾ ਹੈ ਫੋਟੋਆਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਦਿਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਲਾ ਪਾਰਖੂਆਂ ਨੂੰ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬੰਤ ਸਿੰਘ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਝੱਬਰਾਂ ਦਾ ਬੰਤ ਸਿੰਘ ਹੈ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਕਿਉਂ ਲਿਖੀਆਂ ਮੈਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬੰਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਇਹ ਕਿਤਾਬਾਂ ਫਿਲਮਾਂ ਫੋਟੋਆਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਬੰਤ ਸਿੰਘ ਝੱਬਰ ਦੀਆਂ ਨੇ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੀਆਂ ।।</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div></div>Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-30830290676690903552011-05-07T23:33:00.000-07:002011-05-07T23:33:55.696-07:00<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhibA70wvFPqt9bpsJN2_YbhVpCG9fsnPnmDfgsdP98TjlyM2zAJBtumL9hPqY0Dd-IYI5JSbj6FFr7XEQlt6aieKkXP3UMWI9qaYbZ2wgEuEkT5A45XcauGcMNEofO703Yzt-1ZctMWp0A/s1600/rabindranath-tagore_0.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhibA70wvFPqt9bpsJN2_YbhVpCG9fsnPnmDfgsdP98TjlyM2zAJBtumL9hPqY0Dd-IYI5JSbj6FFr7XEQlt6aieKkXP3UMWI9qaYbZ2wgEuEkT5A45XcauGcMNEofO703Yzt-1ZctMWp0A/s1600/rabindranath-tagore_0.jpg" /></a><span class="Apple-style-span" style="border-collapse: collapse; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif;">ਅੱਜ 7 ਮਈ ਹੈ ... ਰਵੀਂਦਰ ਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਨ !! ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਦੱਸਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਹ ਕੌਣ ਸਨ .... ਤੁਸੀਂ ਸਭ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣਦੇ ਹੋਂ ... ਇਤਫਾਕ ਨਾਲ ਅੱਜ ਮੇਰਾ ਵੀ ਜਨਮ ਦਿਨ ਹੈ ... ਫੇਸਬੁਕ ਕਾਰਨ ਇਸ ਵਾਰ ਇਹ ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ , ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਅਕਸਰ ਇਹ ਲੰਘ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਦ ਹੀ ਯਾਦ ਆਉਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ... ਅੱਜ ਦੇ ਦਿਨ 'ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਸਭ ਦੋਸਤਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਸ਼ੁਭ ਕਾਮਨਾਵਾਂ ਭੇਜੀਆਂ ਹਨ ! ਮੈਂ ਆਪ ਸਭ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹਾਂ .... ਤੇ ਅਪਣੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਨੂੰ ਟੈਗੋਰ ਸਾਹਬ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਦੇ ਜ਼ਸ਼ਨਾਂ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ...</span><span class="Apple-style-span" style="border-collapse: collapse; color: #999999; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif;"></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span class="Apple-style-span" style="border-collapse: collapse; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif;"><span data-jsid="text"></span></span></div><div class="text_exposed_root text_exposed" id="id_4dc638cd219496e65818001" style="display: inline;"><br />
</div><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span class="Apple-style-span" style="border-collapse: collapse; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif;"><span data-jsid="text"></span></span></div><div class="text_exposed_root text_exposed" id="id_4dc638cd219496e65818001" style="display: inline;">ਟੈਗੋਰ ਦੀ ਇਕ ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਪੰਕਤੀਆਂ : ਮੈਂ ਸਾਰੀ ਉਮਰ<br />
ਆਪਣੇ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਆਸਰੇ<br />
ਤੈਨੂੰ ਲੱਭਣ ‘ਚ ਲੱਗਾ ਰਿਹਾ<br />
ਇਹ ਉਹੀ ਗੀਤ ਸਨ<br />
ਜੋ ਮੈਨੂੰ ਘਰ ਘਰ ਲੈ ਕੇ ਗਏ<br />
<span class="text_exposed_show" style="display: inline;">ੳਨ੍ਹਾਂ ਸਦਕਾ ਹੀ<br />
ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸੰਸਾਰ ਦੀ<br />
ਅੰਤਰ-ਸੂਝ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ</span></div><span class="Apple-style-span" style="color: grey;"></span><div class="commentActions fsm fwn fcg" style="color: grey; font-weight: normal; padding-top: 2px;"><span class="comment_like_717380 fsm fwn fcg" style="color: grey; font-size: 11px; font-weight: normal;"></span></div><br />
<span class="Apple-style-span" style="border-collapse: collapse; color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px;"><form action="http://www.facebook.com/ajax/ufi/modify.php" class="live_220962227915448_131325686911214 commentable_item autoexpand_mode" data-live="{"seq":718848}" method="post" rel="async" style="margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px;"><span class="UIActionLinks UIActionLinks_bottom" data-ft="{"type":"action"}" style="color: #999999;"></span></form></span></div>Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-17738909125914044022011-05-04T17:46:00.000-07:002011-05-04T17:46:56.228-07:00ਕਾਮਰੇਡ !<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglcSd5t01vXwnuVNfoUWYiaZznj3DdDJ9sNCD9OcHAlIxHUU5iau1UBmP-_rSIoB59cVQ9vE5arYVQQU8zZ0t5hD5ZVBY36-6Vz_j7uOxldKWJnx-CrCE9vFY38-CkQ314idAUaXpEwjVS/s1600/170px-Karl_and_jenny_marx_1866.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglcSd5t01vXwnuVNfoUWYiaZznj3DdDJ9sNCD9OcHAlIxHUU5iau1UBmP-_rSIoB59cVQ9vE5arYVQQU8zZ0t5hD5ZVBY36-6Vz_j7uOxldKWJnx-CrCE9vFY38-CkQ314idAUaXpEwjVS/s1600/170px-Karl_and_jenny_marx_1866.jpg" /></a></div><span class="Apple-style-span" style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 14px;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: x-small;">ਅੱਜ 5 ਮਈ ਹੈ ! ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਨ !! ਮੈਂ ਜਦੋਂ ਵੀ ਕਿਧਰੇ ਮਾਰਕਸ ਦਾ ਨਾਂਅ ਪੜ੍ਹਦਾ ਸੁਣਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਨਾਲ ਦੀ ਨਾਲ ਇਹਦੀ ਬਚਪਨ ਦੀ ਦੋਸਤ ਤੇ ਪਤਨੀ ਜੇਨੀ ਯਾਦ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ,ਜਿਸ ਨੂੰ ਘਰੇਲੂ ਸੌਦੇ ਪੱਤੇ ਲਈ ਅਪਣਾ ਬਿਸਤਰ ਤਕ ਵੇਚਣਾ ਪਿਆ , ਰੜੇ ਸੌਂ ਕੇ ਵੀ ਗੁਲਾਬ ਵਾਂਙ ਖਿੜ੍ਹੀ ਰਹੀ ਹੈ ।ਇਹ ਮਾਰਕਸ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਸਾਥਣ ਸੀ ਜਿਸ ਤੋਂ ਸਾਥੀ ਹੋਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।<br />
ਸਾਰੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਕਸ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਦੀ ਵਧਾਈ ..</span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 14px;">.</span><span class="Apple-style-span" style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 14px;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: x-small;">.ਇਸ ਮੌਕੇ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਇਕ ਕਵਿਤਾ " ਕਾਮਰੇਡ " ਆਪ ਸਭ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ :</span></span><br />
<span class="Apple-style-span" style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 14px;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: x-small;"> </span></span><span class="Apple-style-span" style="font-family: Raavi; font-size: 19px;">ਕਾਮਰੇਡ</span><br />
<div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਸਭ ਤੋਂ ਪਿਆਰਾ ਲਫਜ਼ ਕਾਮਰੇਡ ਹੈ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਕਦੇ ਕਦੇ ਮੁਖਾਤਿਬ ਹੁੰਦਾ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਇਸ ਲਫਜ਼ ਨਾਲ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਜਾਗਦਾ ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਇਕ ਨਿੱਕਾ ਜਿਹਾ ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਦੁਨੀਆਂ ਬਦਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਜੇਨੀ ਲਈ ਲਿਖਦਾ ਪਿਆਰ ਕਵਿਤਾਵਾਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਲਓ ! ਮੈਂ ਆਖਦਾਂ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Arial; mso-bidi-language: PA; mso-hansi-font-family: Arial;">ਕਾਮਰੇਡ</span><span style="font-family: Arial; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;"><o:p></o:p></span></div><div class="MsoNormal"><br />
</div><div class="MsoNormal"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Raavi;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: 15px;">ਛਾਲ ਮਾਰ ਕੇ ਲੰਘ ਜਾਂਦਾ</span></span></div><div class="MsoNormal"><span class="Apple-style-span" style="font-family: Raavi;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: 15px;">ਅਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ।।</span></span></div></div>Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-14303270209980480212011-04-03T00:39:00.000-07:002011-04-03T00:39:46.403-07:00ਨਵ-ਨਿਯੁਕਤ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਹਾਇਕੂ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><span class="Apple-style-span" style="color: #333333; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 16px;"></span><br />
<div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਨਵ-ਨਿਯੁਕਤ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਇਕ ਸੈਮੀਨਰ ਚ ਹਾਇਕੂ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਸਭ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਹਾਇਕੂ ਦੀ ਪੁਸਤਕ “ ਹਰੇ ਹਰੇ ਤਾਰੇ “ ਦਿੱਤੀ ਗਈ । ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋ ਕੁਝ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ਹੀ ਹਾਇਕੂ ਰਚੇ ,ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ :</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">੦</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਤੁਰਾਂ ਤਾਂ ਤੁਰੇ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਬੈਠਾਂ ਤਾਂ ਬੈਠੇ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਮੇਰਾ ਪ੍ਰਛਾਵਾਂ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;"><strong>ਜਸਵਿੰਦਰ ਪਰਮਾਰ</strong></div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">੦</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਖੂਹ ਦੀਆਂ ਟਿੰਡਾਂ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਠੰਡਾ ਪਾਣੀ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਨਾਲੇ ਛਾਂ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;"><strong>ਸੁਖਦੀਪ ਹੀਰੋਂ ਕਲਾਂ</strong></div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">੦</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਲਾਲ ਸੂਹਾ ਚੂੜਾ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਛਣ ਛਣ ਛਣਕੇ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਦਿਲ ਧੜਕੇ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;"><strong>ਰਿੰਕਲ ਗੋਇਲ</strong></div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">੦</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਬੋਲ ਨਾ ਸਕਿਆ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਦੇਖ ਕੇ ਹੱਸਿਆ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਮਨਮੋਹਨਾ ਚਿਹਰਾ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;"><strong>ਅਵਤਾਰ ਸਿੱਧੂ</strong></div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">੦</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਅੱਜ ਮਿਲੇ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਹਰੇ ਹਰੇ ਤਾਰੇ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਅਮਨ ਅਗਰਵਾਲ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">੦</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਅੱਖ ਖੁੱਲ੍ਹੀ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਰੰਗ ਦਿਸੇ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਕਲਮ ਜਾਗੀ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;"><strong>ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਲੱਲੂਆਣਾ</strong></div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">੦</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਬੈਠਾ ਉਦਾਸ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਕੌਣ ਸੁਣੇ ਕਵਿਤਾ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;"><strong>ਰਵਿੰਦਰ ਕੁਮਾਰ</strong></div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">੦</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਬੁੱਢਾ ਨਿੰਮ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਹਰੇ ਪੱਤੇ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਜੋਸ਼ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;"><strong>ਕਮਲੇਸ਼</strong></div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">੦</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਡਿੱਗਿਆ ਬੇਟੂ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਹੰਝੂ ਦੋ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਮਾਂ ਦੇ ਸੌ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;"><strong>ਰੀਤੂ</strong></div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">੦</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਪੁੱਟਿਆ ਨਿੰਮ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਡੂੰਘਾ ਟੋਆ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;">ਦਿਖਾਵੇ ਡੂੰਘੀਆਂ ਜੜਾਂ</div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;"><strong>ਸਪਨਾ ਬਾਂਸਲ</strong></div><div style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; line-height: 1.5em; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; text-align: left;"><br />
</div></div>Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-59783430422780463482011-04-01T17:50:00.001-07:002011-04-03T00:42:27.733-07:00ਗੁਲਾਬ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><span class="Apple-style-span" style="font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 11px;"></span><br />
<h6 class="uiStreamMessage" data-ft="{"type":"msg"}" style="color: black; font-weight: normal; margin-bottom: 5px; margin-left: 0px; margin-right: 0px; margin-top: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; padding-right: 0px; padding-top: 0px; word-wrap: break-word;"><span class="messageBody" style="font-size: x-small; line-height: 14px;"><div class="text_exposed_root text_exposed" id="id_4d966c3c70bb84259975821" style="display: inline;">ਇਸ ਵਾਰ ਗੁਲਾਬ ਬਹੁਤ ਲੱਗਿਆ ਹੈ<br />
ਮੇਰੇ ਘਰ<br />
<br />
ਸੂਪ ਪੀਂਦਿਆਂ ਆਖਦਾ ਦੇਵਨੀਤ<br />
<br />
ਗੁਲਾਬ ਨੂੰ ਲਾਉਣ ਦਾ ਇਹੋ ਢੰਗ<br />
<span class="text_exposed_show" style="display: inline;">ਟੋਆ ਪੁੱਟੋ ਡੂੰਘਾ<br />
ਰੋੜ੍ਹ ਚੁਗ ਦੇਵੋ ਸਾਰੇ<br />
ਰੂੜੀ ਦੀ ਰੇਹ<br />
ਡੀ ਟੀ ਟੀ ਮਿਲਾਓ ਥੋੜ੍ਹੀ<br />
ਪਾਣੀ ਪਾਓ<br />
ਪੋਲੀ ਕਰੋ ਮਿੱਟੀ</span><br />
<span class="text_exposed_show" style="display: inline;"><br />
ਦਸਦਾ ਹੈ ਨਾਜ਼ਮ<br />
<br />
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਜਿਉਣ ਦਾ ਹੋਵੇਗਾ ਇਹੋ ਤਰੀਕਾ<br />
ਸੋਚਦਿਆਂ ਲਿਖੀ ਇਸੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕਵਿਤਾ<br />
<br />
ਜਿਸ 'ਚ ਗੁਲਾਬ ਨੇ ਤੇਰੇ<br />
ਕੰਡੇ ਮੇਰੇ ।।</span></div></span></h6><div><span class="Apple-style-span" style="color: #999999;"><br />
</span></div></div>Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-48410129756806396892011-03-22T22:07:00.001-07:002011-03-22T22:07:43.733-07:00ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਬਲਾਗ ਸੇਤੂ ਸਾਹਿਤਯ ਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਵਿਤਾਵਾਂ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><a href="http://setusahitya.blogspot.com/2008/10/blog-post.html">http://setusahitya.blogspot.com/2008/10/blog-post.html</a></div>Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3515840730171068194.post-31412880862441692172011-03-19T03:12:00.001-07:002011-03-19T03:12:27.918-07:00ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><a href="http://www.digital.vidhapunjabi.in/gurpreet1.html">http://www.digital.vidhapunjabi.in/gurpreet1.html</a></div>Gurpreethttp://www.blogger.com/profile/01388609065177875355noreply@blogger.com0